Wie de chronologische volgorde in het verhaal Taboe in het theemeubel wil aanhouden leest vóór blog 66 eerst (nog eens) blog 57 en 58 over de eerste en tweede helft januari 1948. De brieven van november en december 1947 waren spoorloos vandaar dat ik al in januari 48 beland was nog voordat 1947 was afgerond….

Verlof in Bandoeng Bandoeng, ik ben hier razend onwennig Hoe hebben mijn schatten het vandaag? Ik laat je deze week een beetje in de steek. Ben je echt gelukkig, heb je nog goede moed ondanks deze briefjes van mij die je niet helpen? Zeg hier niks op poppie want het is zo. Je leest niets…

  Theemeubel bij mij thuis, mijn vader is geboren op 17 januari 1916   Even terug naar het begin. De meer dan 7000 kantjes dun briefpapier die mijn vader aan mijn moeder schreef tijdens zijn naoorlogse verblijf in Indië. In bamboemanden in het theemeubel bewaard. Het theemeubel dat mijn vader voor zijn liefste maakte ter…

Over oorlogsmisdaden in Indië BUITENHOF, 25 september met Anne-Lot Hoek en Peter Romijn  Terwijl ik me klaarmaak om met de hond naar buiten te gaan vang ik een opmerking over oorlogsmisdrijven in Indië op. Ik val halverwege in bij Buitenhof waar Peter Romijn en Anne-Lot Hoek aan tafel zitten. Pas de laatste tijd komen er publicaties uit die expliciet…

  Liefde, god en guerrilla, tweede helft november 1947 Goede morgen liefste vrouwke en mijn kleine schatten. De patrouille nam op de terugweg de post mee dus heb ik een dag eerder post. De post gaat hier altijd voor. Als er post uitgedeeld is zie je overal lezende jongens.

Verloren brieven november en december 1947 De brieven van november en december 1947 zijn boven water. Mijn moeder heeft gereageerd op een incident dat is beschreven in blog 57 onder de kop Verruwing, voorzichtig met schatten, de brulaap en brieven als kranten. Een gebeurtenis die mij schokte en die ik ook begreep en dat verbaasde mij…

Tussentijd Mijn laatste blog is op 15 augustus 2015 gepost. Dat is een lange tussentijd zonder taal noch teken over Taboe in het theemeubel. In blog 58 schreef ik dat de brieven van november en december 1947 misten. Wat ik er niet bijschreef was dat ik daar wel blij mee was in zekere zin, dan schoot ik…

Ik noem het de burgerlijke stand, velen hebben al een kruisje, wij zijn bijna oerang tani mee -Patrouilles, gevangenen, doden, routine, kamp opknappen, dagelijkse zaken, het immense contrast tussen strijd en leven. Steeds denk ik dat er een evenwicht ontstaat, hoe barbaars ook. Dat ik blijf lezen, alles lees maar minder veel weer hoef te…

Waar zijn de brieven van november en december 1947? Extra velletje in postblad, voorbestemming of niet, maakt niet uit het dendert toch wel door De brieven van november en december ’47 missen, behalve een enkele kerstbrief. Of Klaas rechtstreeks van het rustige Elburg naar de nieuwe stek bij Paboearan gaat of via zijn laatste standplaats…

Fabriek, spoorlijn, gevangenen, saja orang tani toean De hele dag in het zweet des aanschijns gewerkt en laten werken aan de rails. Ook weer met behulp van gevangenen, die aan mij een goede baas hebben. We hebben een verbinding gemaakt, een klein maar moeilijk stukje s-bocht van rechte rails. Rails laten zich slecht buigen, met…

Kruisje op de kalender Weer een dag om, weer een kruisje op de kalender en weer een heerlijke liefdevolle brief van jou. Ik probeer je zo goed mogelijk duidelijk te maken waar ik uithang. Vraag anders een landkaart van Oost-Indië bij een boekhandelaar in Dokkum. Wij zitten in kleine plaatsjes die niet in het nieuwsbericht…

Opstaan, wassen, eten, lezen, schrijven, kletsen, schaken Achter het hospitaal ligt een kampong. Ik mag er weer even uit en ben samen met een andere patiënt op sloffen en in pyjama een kijkje wezen nemen. Heb wat shag gekocht en een tros bananen. De mensen zijn vriendelijk en de kampong ziet er netjes uit. Een…

Rustig en klusjes in Soekamelang Vandaag een rustige dag, geen patrouilles. Een paar dagen geleden een van de vele varkens die hier rondlopen geschoten. Zo’n stukje spek smaakt lekker hoor, we hebben gesmuld van erwtensoep met zwijntje. De opper had een blik ananas en die hebben we met een blik dikke melk (net room) burgermeester…

Strak Taboe eerst en dan de rest Ik ben halverwege augustus 1947 met lezen. Tot zover dan het bijhouden van de tijd toen in het nu. Het zij zo. Misschien haal ik de tijd in met een flinke spurt of misschien gaat het zo als het gaat. Het idee om over twee jaar met ‘het…

Mijn moeders verjaardag, 4 augustus Het is vandaag 8 augustus 2014. Genieten van het zonovergoten Rhodos. Al is het genieten momenteel meer gebaseerd op de met aircolucht gevulde hotelkamer. Ik sjoemel met de plaatsingsdatum. 4 Augustus is de verjaardag van mijn moeder en dit is de eerste keer dat zij daar zelf niet meer bij is….

Het is bijna 10 juli, trouwdag Mijn lieve dierbaren. Nog negen dagen en wij gedenken onze trouwdag, de gelukkigste dag van mijn leven Jank, toen werd mijn kleine lieve meiske mijn eigen vrouw en schat wat heb je me gelukkig gemaakt. Jij blijft mijn mevrouw hoor, nergens om, maar volgens mij betekent het mijn vrouw. Wij kunnen god danken…

Foto’s van het thuisfront   O Nanneke, wat heb je me heerlijk verrast met de prachtige foto van mijn lievelingen. Hoe moet ik je daarvoor bedanken, wees blij schat dat je even niet hier bent want je zou het niet overleven. Ik zit er steeds naar te kijken, wat zien mijn poppen er heerlijk uit, mijn vrouwke,…

21 juli     Memke, ús memke is overleden Het is zover. Mijn moeder is overleden. Negenentachtig jaar oud. Het is goed. Zij heeft zolang geleefd dat haken en ogen uit het verleden allang geneutraliseerd zijn. Haar blijde glimlach, haar veerkracht tot op het allerlaatst, haar grote liefde die er altijd was, ook al kon…

Foto’s, handel, geldsmokkel en briefcontrole  Mijn dierbare vrouw en lieve kleine kinderen. Nog een paar dagen dan ben ik hier acht maanden, twee keer zolang als mijn opleidingstijd in Engeland. Schrijf met een nieuwe Parkerpen, gister kwam de luitenant me vertellen dat ik voor f 14,- een pen bij hem kon halen. Het is een…

Heerlijk naar Depok Ik ben naar Depok geweest. Was een prachtige reis, heerlijk weer en een schitterende natuur. Ik heb volop genoten en een paar foto’s gemaakt. Depok ligt ten zuiden aan de weg naar Buitenzorg. De weg was prima op kleine gedeelten na. We hadden een flinke vaart met 4000 kg eigen gewicht aan pantserwagen, een schoutkar. In…

  Drie jaar is te lang Een van mijn neven volgt Taboe in het theemeubel, ik weet dat nog niet zo lang. Laatst sprak ik hem en zijn reactie ontroerde me. Hij sloeg precies de spijker op z’n kop waarom ik überhaupt met Taboe in het theemeubel ben begonnen. Hij vertelde dat hij heel veel…

  In de tweede helft van mei ’47, komen tijdens het lezen verschillende thema’s naar voren. Van toen en actuele van nu, zoals zo vaak loopt dat door elkaar. Het verbaast me iedere keer hoe de dingen in de loop van tijd terugkeren, hetzelfde zijn maar door het tussenliggende tijdsbestek, in ander licht, van karakter veranderen….

    Mijn vader heeft sinds mei ‘47 een eigen fototoestel en maakt regelmatig foto’s. De kwaliteit van de rolletjes of van de afdrukken laat vaak te wensen over. Toch zijn er mooie foto’s bij en ook als ze van slechte kwaliteit zijn, tekenen ze ook daardoor het tijdsbeeld. Soms mislukken rolletjes helemaal, soms stuurt…

Het is een jaar geleden dat mijn broer overleed, de derde van ons achten, veel te jong. Sinds het vonnis over hem werd uitgesproken, stuurde ik hem iedere nieuwe aflevering van de blog Taboe in het theemeubel, per post. Flessenpost bijna. Enkele opvallende, door zijn brieven voor ons nieuwe, zichtbare kanten van mijn vader –…

Vandaag wordt mijn moeder 89 jaar. Ik heb net een bosje siererwt en Oost-Indische kers in een vaasje op de tuintafel gezet. Geen enorme bos veldbloemen zoals zij vroeger kreeg, zeker wanneer we met vakantie waren op Schiermonnikoog. Wel een kleinood, een soort ode aan haar doorzettingsvermogen, haar levenskracht, haar kunst het leven te nemen…

Vijf schoendozen x 250 brieven x drie, dubbelzijdige velletjes = 7500 dichtbeschreven kantjes, groet uit het hiernamaals Vandaag, 23 juli, werk ik de teksten bij in het album op Facebook, waar ik foto’s plaats bij de blog Taboe in het theemeubel. [Noot: het lukte een tijdlang niet om foto’s in de blogs te plaatsen. Vandaar…

Het heerlijke grote nieuws, geboren Betsche, alles wel. En eindelijk ontslag Ik weet niet wat ik schrijven moet. Ik ben dolblij, innig gelukkig en heb razend verlangen naar memmi en kinderen. Pim en zusje.

Gesneuvelden draaien zich om, ende dispereert niet Gistermiddag (25 maart ’47) was de ondertekening van de overeenkomst. Je maintiendrai?? Merdeka!!! De gesneuvelden keren zich om in hun graf maar ik zeg maar zo, met het devies van de tweede divisie: ‘Ende dispereert niet’, wanhoop niet, god staat achter ons. Alle troepen moesten binnen blijven en de wachten werden verdubbeld,…

De radio, Indisch uurtje, herrie en voetbal Nederland België 1947   Hoofdzuster komt met een radio aansjouwen, misschien horen we nu eens wat nieuws. ‘k Geloof dat hier nog minder gebeurt dan in Friesland. Wat ik weet haal ik uit het Friesch Dagblad, die jij me stuurt. De artikelen over Indië lees ik niet, dat…

Wat de dokter zegt en ruzie met de zusters Rembrandt, rondwarende geestelijke en gesputter in het lampetje   Zopas is dokter BM weer geweest. Hij zei, hé wat is dat lekker koud, waar hij het winterlandschapje, mijn laatste aquarel, mee bedoelde. Hij vroeg me of ik graag bij de troep was, natuurlijk daar voel ik…

Of mijn vader even op wil schieten in het hospitaal, dan kan ik deze episode eindelijk afsluiten   Het moet nog gekker worden, ik wilde een laatste blog aan het hospitaal wijden, in totaal drie stukjes daarover leek mij mooi genoeg, en dan weer verder. Overzichtelijk. Intussen is het meer dan een maand verder sinds ik…

Mars en Venus, niets nieuws onder de zon   Regelmatig twijfel ik of ik ‘zomaar’ hele stukken van mijn vaders brieven, op internet nog wel, prijs kan geven. Meer dan 65 jaar een taboe en nu ineens in de openheid! Maar. Gelukkig is er een hele grote maar die mij weer tot de werkelijke stand…

Met rugklachten in het hospitaal te Batavia, vanaf februari 47   Het bevalt me hier best,  Mijn liefste schatten. Daar ben ik weer. Het bevalt me hier best schat. Ik zit nu in mijn pyjamajasje en witte gymbroek buiten te schrijven, het is lekker koel weer, een verse Player aan.

Bijna vanaf het moment dat mijn vader in october 1946 in Indië aankwam, is hij bezig met het samenstellen van een pakket dat hij naar mijn moeder wil sturen. Zowel in Indië als in Nederland heerst naoorlogse schaarste. Mijn moeder schrijft in de brieven aan mijn vader, in de tijd toen hij in militaire training…

Klaas Bruinsma aan Pake en Beppe Venema, en wat hij Janke vertelt. Reusachtige heilige bomen   Kebalen, 16 januari ’47   Vader en Moeder, Allereerst wil ik Vader van harte feliciteren met zijn verjaardag en hoop dat hij nog lang voor ons allemaal gespaard mag blijven. Ook Moeder van harte gefeliciteerd. Wat moet ik eigenlijk…

Janus, hij roept ons met genever in het leger en flutterende kanonnen Gister heb ik niet veel uitgespookt, wat op het kampwerk toegezien en even met de stukken aan het prutsen geweest. Toen ik gistermiddag m’n brieven zat te lezen, lekker in m’n stoel met de benen op de tafel, kwam er, schrik niet, een…

Logo 1-6 R.V.A. en plaatsen waar mijn vader met de A-batterij van october 1946 t/m januari 1947 was Vanaf januari 1947 schrijft mijn vader op briefpapier met het logo van 1-6 R.V.A. met bijbehorende enveloppe. In voorgaande brieven schrijft hij al: ‘Ik heb mijn klamboe met houtskool gedoopt. Het zijn twee gekruiste kanonskogels met 1-6…

Brief aan Dominee Israel Oedjoengmenteng, 19 December 1946 Ds. en mevr, Hongertocht, regentijd en drooglegging Uw brief ontvangen, m’n hartelijke dank. ‘k Zal proberen op al uw vragen antwoord te geven. De reis naar hier wordt de hongertocht genoemd, toch heb ik volop genoten van al het schoons. En hoe het nu gaat is in…

Erg veel woorden, licht en lampen De eerste de beste brief die ik lees nadat ik blog 26 plaatste, geeft meteen antwoord op de vraag of ik door moet gaan met Taboe in het theemeubel. Het is zo’n geval van als je het uitspreekt of erger, uitschrijft, lijkt het vergezocht, voor zeker toeval. Zolang je…

Het mysterie van de naam Betsche Het jaar 1946 heb ik inmiddels uitgelezen. Het lezen en aantekeningen maken vordert gestaag. Grote tekstdelen neem ik zo over omdat ook mijn vaders taalgebruik het beeld en sfeer van die tijd oproept. Hij beschrijft uitgebreid wat hij meemaakt en ziet. Vaak beschouwend maar net zo goed afwisselend met…

Tussen blog 24 en 25 zit drie maanden ‘radiostilte’. Soms komt een mens zichzelf vierkant tegen, soms gebeuren er zoveel dingen tegelijk dat een mens ondersteboven in de touwen hangt, soms is het goed even pas op de plaats te maken. Om vervolgens in goede moed en vol ornaat het strijdgewoel weer te betreden.

Harenfeestje, Harense kip of ei Sinds het uit de hand gelopen Harenfeestje moet ik mijn mening (zie eerdere blogs) tot nog toe, namelijk dat iedereen tot excessief gedrag ‘gedwongen’ kan worden, wanneer de omstandigheden maar erg genoeg zijn, flink aanscherpen. De mening was ingegeven door de eenzijdige hetze tegen Oud-Indiëgangers, zijnde oorlogsmisdadigers, die zo vaak om het minste of…

Vanaf dat mijn vader aan land ging op Java, vanaf 27 october 1946, heb ik 25 A4tjes aan aantekeningen, over zijn brieven. Grote stukken neem ik woordelijk over, de taal zelf is het tijdgeluid. Maar dan nog, het is een indicatie over hoeveel zij beiden schrijven. ‘M.G. krijgt veel brieven van zijn A. maar ik…

Schoonfamilie en in gesprek met een volle neef van mijn moeder Niet gered door Soekarno’s auto, maar door een vrachtwagen Wanneer verhalen blijven liggen beginnen ze te rafelen, er vallen gaten die weer worden gevuld, vaak met heel andere ‘waarheden’. In blog 20 vertelde mijn schoonmoeder dat ze in haar ouderlijk huis, de rampokkers met hun klewangs over de…

‘Schieten op schimmen en spoken’ Er is zoveel gebeurd, hij kan het onmogelijk allemaal schrijven. Hij heeft haar 12 brieven gekregen met foto’s van hen drieën en het kleine blote molletje op het dekentje, de brieven en foto’s zijn Alles!   Hij schrijft met de foto’s voor zich. Ze zitten in een kamp in Batavia,…

  Eindelijk debarkeren, Batavia, Java, october 1946    Het is zo ver, 27 october 1946 meert de Tegelberg aan in Tandjok Priok, de haven van Batavia. Het is een moment waar ik lang op wachtte, of beter, het duurde behoorlijk lang voordat ik er kwam in de brieven. Er is voorafgaand al zoveel geschreven. Ik…

  Documentaire Het merdeka van de dood, Pia van der Molen en Michiel Praal, zondag 12 augustus 2012, Ned 2, 18.53 uur Ik lees vandaag de vooraankondiging door prof. dr. B. Smalhout in de Telegraaf van 11 augustus over de documentaire Het merdeka van de dood, van Pia van der Molen en Michel Praal. Helaas…

Mijn moeder werd onlangs 88 jaar, en natuurlijk zocht ik haar op. Ze lijdt aan een vorm van vasculaire dementie, wisselend helder en in de war. Zij weet dat ik bezig ben met hun brieven en ik probeer, waar ik openingen zie, haar erbij te betrekken. Ik vertel leuke dingen die zij elkaar schreven of…

Intermezzo : Het getal Fu van Ayu Utami   15 Maart 2012 komt de Nederlandse vertaling uit van Ayu Utami’s Het getal Fu. In juli loop ik, in de bibliotheek, tegen het boek aan, onbewust van het bestaan van dit boek en van het uitkomen van deze vertaling, onbewust van het feit dat het een Indonesische…

  Foto’s van fusilleren in Indië? op NOS nieuws 10 juli 2012   Nog voor ik beppe Betsches dagboekjes goed en wel heb gelezen, komt het NOS journaal weer met een onderwerp uit de tijd van de politionele acties. Over actualiteit gesproken. Over een onderwerp gesproken dat de gemoederen bezighoudt, nog steeds verhit.

  In plaats van brieven komt er iets heel anders op mijn pad. Twee kasboekjes in reebruine kaftjes, volgeschreven door mijn oma. Jaren geleden kreeg ik net zo’n kasdagboekje van haar hand, mijn moeder gaf ze me om te lezen. Ik gaf het netjes aan haar terug, nadat ik het uitlas, sindsdien heb ik het…

Ik trek de plastic opbergkist, een dekenkist had toepasselijker geweest maar minder praktisch, en alles wat er op en omheen ligt te voorschijn. Een mix van papieren en spullen stal ik rondom uit. Van wat ik gebruikte bij de boekpresentatie en signeersessie van Keerkring of rondwaren in tijd tot en met aantekeningen van de brieven die ik tot…

‘Het ware verhaal is nooit verteld’, houden we een taboe of niet? Nog steeds op de Tegelberg   Het laat me niet los, P.J. die blog 1 t/m 9 gelezen heeft en dan net niet de vragen die mij nu bezig houden, van ‘journalistiek’ dilemma naar persoonlijk dilemma in blog 10 t/m 12. Precies het…

Gordel van smaragd, van politionele ordehandhaving naar guerrillaoorlog Belde met P.J. Wilde weten of hij mijn mail met de blog stukjes, stukjes blog, hoe noem je het eigenlijk, de blogs tot nu toe, heeft ontvangen en kon openen. Zijn reactie is belangrijk, wat vindt hij er van?

De laatste Indiëganger die reageerde op de oproep in Checkpoint Charlie, is een volle neef van mijn moeder, B.W. Hij kwam vroeger nog als kruidenier bij ons aan huis, ik herinner mij een heel andere winkelier maar ga daar nu niet op in. Wij noemden hem B.W, storm de wind draait om, vreemd, wat betekent…

KMA Breda, Tilshead, 6e regiment veldartillerie Wezep, Tegelberg, A-batterij, Oldenbarnevelt Ik sla mijn aantekeningen van de eerste twee telefoongesprekken met M.G. erop na. M.G. herkent mijn vader van de foto. Was met hem in Breda, zaten in hetzelfde militaire trainingskamp in Tilshead in Engeland. Ze waren samen in Wezep betrokken bij de oprichting van het…

De dag voor de reünie belde P.J. of ik wil inventariseren hoeveel mensen zijn boek willen lezen, het willen hebben. Hij maakt er toch extra bij, buiten zijn eigen familiekring. Ik kom op zo’n 20 exemplaren. Fantastisch dat hij dit doet, dêre sille jo in protte minsken in grut plezier mei dwaan zei ik, daar…

Er zijn nog twee bellers van Checkpoint Charlie die ik nog niet noemde. En natuurlijk P.J. Ik ben zo blij met P.J. hem noemde ik al, maar niet zijn verhaal aan de telefoon, de eerste keer.

De aantekeningen van de acht telefoongesprekken liggen voor me. Het zijn er zeven. Dan tel ik de reacties per e-mail mee en hou het op de club van acht.   De eerste die belde was W. uit H in het oosten des lands. Hij herkent mijn vader van de foto. Kent hem van de Tegelberg….

Net voor Koninginnedag HhhH uit, gelukkig. De timing om dit boek net nu te lezen is subtiel,  het is een opluchting om het te kunnen sluiten. De vrouw staat met haar armen gestrekt naar beneden, haar palmen geopend naar voren, haar blik is compacte verbijstering, instant radeloze verslagenheid.

Wat een boek! Gruwelijk. Integer mooi voor zover je dat durft te combineren met het ultieme ongehoorde. En hoe de schrijver het brengt, het lijkt een hint of een vingerwijzing in herkenning, spiegel voor de invalshoek die ik kan nemen voor Taboe in het theemeubel.

Checkpoint Charlie en de oudste veteranen Het is intussen twee jaar geleden dat ik een oproep plaatste, wie kende Klaas Bruinsma uit het verzet en uit de Indië-tijd, in Checkpoint Charlie, een blad voor veteranen. Er reageerden acht mannen per telefoon, allen zo rond de 85 jaar. Sommigen kenden mijn vader niet en belden toch….

Mijn moeder is soms heel helder en dan weer ergens anders in plaats en tijd waar ik haar kan volgen maar soms ook niet, daar is ze afwisselend helder of erg in de war of onmachtig boos.

Er zijn al zoveel gegevens, eigenlijk moet ik met terugwerkende kracht bloggen. Het meest opmerkelijke is, dat zodra ik mensen vertel dat ik met de brieven van mijn ouders uit de naoorlogse tijd in Indië aan de slag ben, is er volop belangstelling. Er zijn zoveel mensen die op een of andere manier met Indië…

Tijdens de signeersessie van Keerkring, op 17 maart tijdens de boekenweek, had ik een uitstalling van spullen die met mijn volgende boek te maken hebben: Taboe in het theemeubel.