Klaas

Batavia!! Myn Wiefke!!!

Nanneke, daar ben ik weer, even een krabbeltje en ik breng dit blaadje op de bus. Gisteravond wildwest stemming. Om 6.00 uur op, eten, laatste bullen pakken en laden van kisten, koffers en plunjezakken. We hadden vijf AAT-wagens (Aan- en Afvoertroepen) waar alles op moest, het ging maar we raakten afgeladen.

De kok deelde nog drie hardgekookte eieren per man rond. Het viel me mee dat ze elkaar niet gingen bekogelen. Met de C-batterij en de Staf reden we in een colonne van zo’n twintig wagens. Een vlotte reis naar hier. Mijn wagen kreeg een lekke band, wat gauw verholpen was.

Kazerne in de Berenlaan in Meester Cornelis, stadje op zich

We liggen op de Berenlaan in Meester Cornelis. Het ziet er goed uit, we liggen alleen als haringen in de ton. Het wachtkloppen valt geloof ik mee. Ik geloof dat we zo nu en dan een groep moeten leveren om dit kamp te bewaken, wat billijk is.

Het is een uitgebreid kazernecomplex, een stadje op zichzelf.

Nanneke, morgen verder. Voel je ook dat het toch waar wordt? Koes ús leave lytse skotten fan my.

We worden gesudderd als een stuk vlees, vreten als varkens uit een trog met vliegen op de koop toe

Twee heerlijke brieven van jou, fijn vlug. Ik zit bij een petroleumlampje buiten, het licht doet het niet en het halve gebouw zit in het donker. Enfin, zo gaat het ook en ik heb geen gezeur over – licht uit -.

Hier vlak achter stroomt een brede vuile kali, de lucht davert van het kikkergezang. Het stikt hier van de muskieten, ben vannacht bijna opgevreten, nou zo kan het wel weer, een beetje netjes Klaas.

Wat een klimaat hier, de warmte is bijna te snijden, we worden gesudderd als een stuk vlees. Had constant hoofdpijn, maar ben het nu gelukkig kwijt.

De ligging is goed maar daar is alles mee gezegd. Het eten is hopeloos, echt zoals H. het uitdrukt, vreten als varkens uit een trog met vliegen op de koop toe. Gelukkig krijgen we een eigen keuken.

In het kamp is niets te beleven, de grote, mooie cantine is ongezellig en er wordt alleen lauwe limo en dito bier geschonken.

‘Kruip hier maar in en red je maar’

Een vaste kampstaf is er geloof ik niet, er is in ieder geval heel weinig geregeld. ‘Kruip er maar in en red je maar’. Iedereen zocht z’n vermaak buiten het kamp in de stad. We wilden een film zien, maar dat lukte niet, alles was uitverkocht. We hebben hier en daar wat geplakt en biertjes gedronken, wel gezellig.

Met de tram, dat is ons vervoermiddel want eigen wagens hebben we bijna niet meer en daar rijden de heren officieren in.

Een geluk dat ik nog een paar boekjes treinkaartjes had die ik in de week van de treinbewaking gebruikte. We liggen nog een heel eind buiten de stad, 25 minuten met de tram. H. wilde lopen, denkt zeker dat we in Dokkum zitten.

Ik moest avond-appèl houden en wakker blijven tot 24.00 uur. Ik wilde nog schrijven maar alles was donker en ik had koppijn. Wat stom allemaal hè snoes.

Hoe dichter bij huis hoe stiller, stemming down, wat straks te doen?

Hoe dichter we bij huis komen hoe stiller de jongens worden, de stemming was gisteravond en vandaag down. Velen vragen zich af wat straks te doen. Ze verlangen allen even hard naar huis, maar zien er ook weer tegenop. Velen komen heel anders thuis dan hoe ze weggingen.

Zorgen om de toekomst, een algemeen iets, niets anders geleerd dan plopperen

Nanny, gaat het ons soms ook niet zo? Niet in die mate, ik heb een vak en kan aan de slag, wij hebben elkaar zo diep lief en hebben elkaar straks niets op te biechten. Toch zitten ook wij te piekeren hè meiske?

Jij schreef ‘zullen wij elkaar straks met onze brieven vergelijken, zal de werkelijkheid niet heel anders zijn dan wij ons voorstellen? Is onze toekomst ook niet vrij duister?’

Een dikke tút Jankefanke. Je laatste rokertje, heerlijk.

Ja ook wij hebben onze zorgen, misschien staan we eerst wat vreemd en onwennig tegenover elkaar, misschien hadden we sommige dingen anders verwacht en misschien vallen sommige dingen tegen. We kunnen nog niet verder kijken dan onze thuiskomst, als het maar eerst zover is, dan zien we wel verder, maar hoe?

We weten het niet en we maken er ons zorgen over. Dit is een algemeen iets Snoes. En hoeveel jongens staan er nog veel slechter voor. Ze hebben anders niks geleerd dan plopperen en maar héél weinigen worden zó opgevangen als ik.

Oe waar maken wij ons druk over? Doen al die kleine dingen iets af aan ons geluk? Zullen wij samen met onze liefde en met god de zorgen van later niet aankunnen?

Bang voor later, wat me ontbreekt is dat ik mijn vertrouwen in god stel

Gisteravond was ik bang, niet voor het thuiskomen, maar voor later. Nu is het weer over. Ik heb Alles. Ik heb jou, ús bern, twee goede handen. Ik ben omslachtig en onduidelijk en ik houd erover op. Een stevige knuffel van je moedige man.

Wat me ontbreekt is dat ik mijn vertrouwen in god stel, die ons drie bange jaren voor elkaar gespaard heeft. Ik ben daarin slap en lauw. Ik weet niet hoe ik anders moet worden.

Was met H. naar de kerk, een goede preek, maar ik had er niets aan, ik had mijn aandacht er niet bij en mijn hart bleef potdicht. Ik weet het wel maar ik heb er geen puf voor. Zou het straks beter gaan, zou het weer komen? Laten we samen bidden dat ik weer behoefte aan god mag krijgen.

Even een onderbreking. De anderen kwamen binnen en hadden het lampje nodig om onder de klamboe te kruipen. Zit nu weer heerlijk rustig alleen.

Gisteravond zijn we naar Capitol op het buitenterras geweest, dezelfde dure tent waar ik in m’n vuile pakkie zat te lunchen, blog 106 onder kopje Helemaal verkeerd met de tram tot aan de andere kant van Batavia.
Ik zag twee aanstaande moeders, wat kreeg ik een verlangen. Zouden wij dat heerlijke rijke wonderlijke nog eens helemaal samen mogen beleven? Ik moest het je even vertellen. Nu ga ik slapen.

Ploppers wennen snel aan de gekste dingen, lijfspreuk Doe wijs en wordt gek

Alweer een brief gehad, je was gelukkig en vol goede moed, dan is Alles goed voor mij en jij maakt mij gelukkig. Beetje te tè? Nee hoor, het is zo.

Was een goede dag.

Samen met B. en een Wachtmeester van de Staf in een eigen wagen de stad in. We hebben inkopen gedaan. Nee hoor, ik vertel je niet wat, geef me maar vast een zoen. Ik hoorde dat we ons salaris van november hier ook nog beuren. Ik kan het gebruiken want ik was na vanochtend bijna blut. Ik denk wel aan mezelf schat, ik heb niets nodig, maar ik heb een stel manchetknopen en een dasspeld van Djogjazilver gekocht.

We gingen koffiedrinken bij een burgerkennis van de Wachtmeester van de Staf. Het was gezellig, er stapte ook zo’n kleine dreumes rond als ús Zus. We zijn een avondje uitgenodigd. Het deed me goed weer eens in een andere omgeving te zijn. Het was een vriendelijke vrouw die begrip had voor het militaire leven. Meestal is de afstand, het verschil burger-militair hinderlijk.

Het begint hier al te wennen, ploppers wennen snel aan de gekste dingen, niets is ons te dol. Sommigen voeren de lijfspreuk Doe wijs en wordt gek.

Verder met je brieven. Omke kwam je halen omdat Beppe zo onwennig was. Voel je dat je nu heel anders tegenover je moeder staat Nan? Je had een fijne dag die vlug om was. Dat je niet bij mijn ouders langsging hindert me niet. Ik geloof ook niet dat we daar veel verschil van mening over hebben straks.

Jammer dat het buurmeisje weggaat want jullie konden best opschieten samen.

Aardig dat Ds. van den Berg nog even bij je kwam kijken, hij was echt bezorgd over jou.

Onze hummels vermaken zich prachtig mem, hun wereldje wordt steeds groter.

Beppe Geertje heeft veel Beppesizzer (kleinkinderen), aardig dat ze voor allemaal wat meenam. Het leukste vond ik de koek voor ‘dat bern’ (dat kind), zie blog 107 onder kopje Laat ik je wat over onze kinderen vertellen.

Doe je warme wollen sokken aan? Zie je dat je op moet passen voor koude voeten? Je moest midden in de nacht braken, gelukkig was je de volgende dag weer fit.

Straks warm ik je handen en voeten weer heerlijk op. Jezelf niet voorbijvliegen hoor, ik weet hoe dat gaat, het moet en zal af hè?

Wachtmeester, jij gaat drie dagen met acht man treinen bewaken. Je fikst het wel hè?

Een lange onderbreking gehad. De klusjes beginnen weer. Ik moet met acht man drie dagen militaire goederen bewaken. Zopas instructies gehaald op het Basis Camp. Vanmiddag gaan we weg op het traject Batavia – Tsjikampeh – Poerwakarta – Bandoeng- v.v. We blijven een dag over in Bandoeng en dan met de militaire trein weer terug.

Ik ben blij dat ik het eerst de klos ben, hopelijk ook meteen voor het laatst.  Ik heb wapens opgehaald en uitgedeeld. Om 15.00 uur moest ik in Priok zijn. Daar ga je weer, tot de laatste dag dienst. Vooruit met de geit, we laten ons niet kisten.

Ik ga mijn spullen pakken en controleren of de wapens schietklaar zijn, ze zaten onder een dikke laag vet.

Morgen schrijf ik vanuit Bandoeng. Blij toe dat ik er even tussenuit knijp, dat gehang hier begint me te vervelen. Een innige stevige omhelzing en een dikke tút fan dyn moedig Kai. Pim en Ukkepuk ek in dikke tút.

Alles fan dyn jonk.

Het is middernacht en ik wil op een wat vreemde plaats even met jou praten. Ik zit op een goederentrein van ongeveer 80 wagens, een lengte van hier tot ginder. Ik bewaak onder andere twaalf militaire wagens. Ik heb er een uitgezocht die precies onder een grote schijnwerper staat. Ik zit op de bumper en de motorkap is mijn schrijfblad. We staan buiten Batavia op een goederenstation, over een paar uur zullen wij wel vertrekken.

Het was me een dag hoor. Vanmiddag met de acht man naar Priok. Eerst een ploeg van vier man op een andere trein gezet en toen via kastje en de muur naar mijn trein.

Volgens mijn instructies zouden wij om 3.30 uur naar hier vertrekken, maar het werd 8.00 uur. We hebben stomweg zitten wachten en al die tijd tegen de dikke pijp van De Oranje aan zitten kijken. Wat een prachtige schuit, maar nog niet voor ons.

Even kankeren. Wachtmeester, jij gaat drie dagen met acht man treinen bewaken. Daar en daar haal je je instructies maar. Je fikst het wel hè?
Daar ga je weer, eindelijk na drie jaar denk je dat het gebeurd is en dat je naar Batavia gaat en van daar naar huis. Nog even dit klusje opknappen wachtmeester en kijk je uit, jij bent de verantwoordelijke man, niet de heren Officieren die op hun kont blijven zitten, zich laveloos zuipen en met eigen wagen door de stad toeren.

Met je kloten op een trein

Jij pakt wat spullen bij elkaar, doet ze in je plunjezak en zit met je kloten op een trein. Geen personenwagen ter beschikking, dus dan maar tussen de half afgewerkte spiksplinter nieuwe legertrucs zonder banken.

Ga maar op het spatbord zitten en houd je goed vast want anders donder je met dat eeuwige rangeren er nog af, de wagens botsen en botsen tegen elkaar op van je welste.

We zijn vuil en vies van al het vet waar de mobielen mee ingesmeerd zijn, verhip daar rijden we weer, wat een smak, 15 m verder. Ik zit nog onder dezelfde lamp maar op een andere wagen. Ik heb er twaalf van op rij.

Het werd 11.00 uur voordat wij hier waren terwijl we er om 5.00 uur hadden moeten zijn.

Zo is het en wij laten ons niet kisten, ondanks al die rottigheid is de stemming best

We kregen zo langzamerhand wel trek en dorst. B. zou ons op dat tijdstip ons eten en drinken brengen. Op papier klopt alles. Enfin, we hebben het gekregen, een sneetje brood met niks, een met hagelslag, uitgedroogd en koude thee zonder suiker. Daar moeten we het tot de volgende middag tot 14.00 – 15.00 uur mee doen.

Ik schrok me rot, het daverende geluid van het straktrekken van de koppelingen kwam weer aanratelen. Ik hield me al vast, maar de trein vlak naast me vertrok.

Zo gaat het al vanaf 20.00 uur en het gaat door tot 3.30 uur.

En toch ondanks al die rottigheid is de stemming best. Ik sta er versteld van dat de jongetjes niet harder vloeken. De meesten liggen wat te dommelen en verjagen muskieten.

Het regent niet en het is niet koud. Zelf ben ik in een goede stemming, dit is geen pestbui, maar zo is het en wij laten ons niet kisten. Maar het moet ook niet nog een keer gebeuren.

Ik heb je laatste brieven meegenomen en onder de lamp gelezen, wat zijn ze kostelijk, wat ben jij lief voor mij.

Van Poerwakarta tot Bandoeng een pracht traject wat natuurschoon betreft

Zit weer in de trein en sta in Bandoeng te wachten. Heb nu achttien van dezelfde wagens te bewaken, maar nu zijn ze afgewerkt, compleet met laadbak en dekzeil en kussens op de zittingen. We gaan erop vooruit hè Nan?

Ik heb mijn veldbed uitgeklapt en achter me in de wagen staan. Het wordt weer een vervelende reis tot ongeveer 20.00 uur. Ik ga in de tussentijd een lekker tukkie doen.

Even van voren af aan. Waar was ik. Oh ja, we stonden in Batavia. We vertrokken 5.30 uur en hadden een goede reis. Alleen oervervelend door het lange wachten overal.

Heb vanaf Batavia tot Tjikampeh heerlijk gemaft op mijn veldbed in een goederenwagon. Zo’n blikken kast rammelt ontzettend maar het is een eentonig geluid en goede slaapmuziek. Ik was de hele nacht opgebleven om overzicht te houden over alle wagons die op mijn briefje stonden.

We werden de hele nacht van het ene naar het andere spoor gesleept. Van Poerwakarta tot Bandoeng een pracht traject wat natuurschoon betreft. De spoorlijn slingert tussen de bergen door over enorm diepe ravijnen, ik heb nog nooit zulke spoorbruggen gezien. De langste was 200 m lang en 80 m boven de kali. Stel je voor dat je met trein en al in zo’n gat kiepert. Geen kans hoor, de bruggen worden goed bewaakt.

We kwamen door een lange spoortunnel waar je bijna stikt van de rook en de hitte van de beide locomotieven die op volle kracht door stoken en stomen. De tunnel is zo smal, de trein past er precies in. Als we teruggaan sluiten ze misschien de stoom af omdat we dan dalen.

26 uur met droog brood en zonder drinken, geen marsorder geen plaats, vreten als wolven

We waren gister om 16.00 uur in Bandoeng, dus 26 uur op de trein gezeten met uitgedroogd brood en zonder drinken.

Toen we op het Subkader [?? slecht te lezen] kwamen, waar wij moesten overnachten, werden we niet opgenomen omdat we geen marsorder hadden.

Ik ben naar de M.P. gegaan en een order gevraagd om ons op te nemen. Onderweg op een station al doorgegeven dat we warm eten moesten hebben. Dat was in orde, we vraten als wolven. Heb meteen negen extra dekens gekregen. Mandiën met ijskoud water en Klaasje was weer fit.

Even een onderbreking, er werd me naar marsorders en vervoerbewijzen gevraagd. Die paparassen heb ik niet, nogal makkelijk. ’s Avonds de stad in voor een biertje en een film. Om 23.00 uur weer binnen, het was lekker fris en ik sliep als een os.

Om 5.30 uur eruit, afspoelen, eten, lunchpakketten voor de reis halen, de dekens inleveren, inpakken en naar de militaire werkplaatsen om deze trein over te nemen. Onze wacht begon om 7.00 uur en we zijn nu weer heen en weer aan het botsen.

Een goede dag voor jou, vanavond weer even verder hoop ik.

‘Konings koelies’

Daar zit ik weer op m’n eigen tampatje. Toen ik vanochtend met mijn ploeg terugkwam om 8.00 uur, lag er een brief van jou. Ik heb hem even bewaard en eerst heerlijk gemandied. Ik was met geen tang aan te pakken.

Ik vertel nog wel hoe het verder ging, een hopeloze organisatie, ‘konings koelies’. Ik voel me nu weer lekker schoon en een stuk opgeknapt, wel een beetje moe en gezond als een vis. Eerst myn famke even stevig koese.

Toen ik je brief had gelezen kwam de facteur met weer een brief van jou, raad eens hoe blij ik ermee was??!!!

Maar oh wat was je onwennig!! Kruip maar gauw even in mijn armen. Je voelt je helemaal niet jong, mar do bist toch myn famke die ik sa oegriselijk leaf ha!!

Iedereen die er zo voorstaat als wij heeft die inzinkingen, bijna allemaal hier. De ontzettend grote spanningen uiten zich in zuip- en knokpartijen. 

Denk niet dat jij alleen zó bent. Iedereen die er zo voorstaat als wij heeft die inzinkingen, – zó ver weg, ik kan niet meer, er komt nooit een eind aan -. Ikzelf heb het ook pop, bijna allemaal hier.

Hoe dichter we bij elkaar komen hoe erger het wordt. We hebben het idee dat we toch nog lang niet naar huis gaan, we zitten te piekeren, we kunnen niets van elkaar verdragen. De ontzettend grote spanningen uiten zich in zuip- en knokpartijen. 

Straks aan boord wordt het niet beter. Hoe dichter wij bij huis komen hoe stiller we worden. Nog kan niemand zich realiseren dat wij naar huis gaan, bijna thuis zijn. We zijn op van de spanning en suf van het denken. Bij de meesten geeft het stille wachten onverschilligheid. Degenen die niet tijdelijk berusten komen tot uitbarstingen, de ene dag dolblij, de andere hopeloos down.

Gewoon doorgaan en kalm blijven, vooral kalm

Meiske, wat we kunnen doen is gewoon doorgaan en kalm blijven, vooral kalm pop. Jij bent niet zó Nan, alleen maar tijdelijk door het nog niet te begrijpen hééérlijke vooruitzicht. De kruik gaat zolang te water tot ze barst. Hou het Kanneke nog even drijvende schat, dan mag het knappen in mijn armen!!!!

Bid om rustige kracht lieveling, ik doe het ook.

Wij beginnen samen opnieuw, desnoods met geen stuiver op zak

Dat dan ook alles komt op je afkomt, kinderen om te schieten, treinbewaking die je vervloekt, druk bezoek wat je irriteert, barst met de hele rotzooi. Dat je zoveel geld verdonderd had, snoes geef me de hand, ik moet ook even biechten. Ik heb fl 100,- van H. geleend.

Dat je het mij vertelt vind ik fijn, maar niet zo hoor. Je hebt spullen gekocht die we nodig hebben. Ik heb altijd gezegd koop zo veel mogelijk en koop goed. Ik wil er van jou nooit meer een woord over horen lieveling, zodra je er over begint zoen ik je mond dicht.

Ik begrijp best dat het je dwars zit, bij mij soms ook, van mijn eigen uitgaven dan. Had ik niet beter de helft kunnen bewaren om er straks in Nederlands geld voor terug te krijgen? Néé!!!! We zullen elkaar vurig omhelzen en zoenen om wat wij voor elkaar en voor ons gekocht hebben en de getallen vergeten.

Wij beginnen samen opnieuw, desnoods met geen stuiver op zak, maar zo gelukkig en blij!!! Jankefanke, it komt bêst klear!!!

Belangrijk punt waar je steeds mee zit en waar ik met al mijn pennen bijna niks tegen kan doen, ’ik bin gjin goede mem!!’

Je mag je geen zorgen meer maken. Dan nog een belangrijk punt waar je steeds mee zit en waar ik met al mijn pennen bijna niks tegen kan doen ’ik bin gjin goede mem!!’

Wat heb je mij weer fijn het bewijs geleverd dat je het wel bent. Schat, als jij ’s avonds even naar de Nauta’s gaat, een brief voor mij gaat posten of een eindje gaat wandelen en onze kinderen alleen laat hindert niets. Je weet zelf dat onze hummels rustig slapen, dat de buurjongen regelmatig gaat kijken, dat er niets kan gebeuren. Dat het je dwars zit bewijst juist dat je een heerlijke zorgzame moeder bent.

Je hebt een fout gemaakt door Pim wijs te maken dat je niet weggeweest was. Vertel het hem gerust wanneer je ’s avonds even weggaat. Als Pim dan vraagt wie er dan op hen moet passen zeg je niemand, dat is voor die korte tijd niet nodig. De here past op en Pim past op Uk. Geef hem maar een beetje verantwoording en vertrouwen, hij zal dat fijn vinden en lekker gaan slapen of rustig wachten tot mem terugkomt. Laat het hen weten en ik geloof vast dat ze, als ze wakker worden, rustig blijven. Neem maar eens een proef dan merk je vanzelf hoe ze erop reageren. Zou jij niet goed voor onze schatten zijn? Ik weet wel beter!

Heb mijn brieven aan jou in Bandoeng gepost.

We waren nog niet van de klus af, blijf op je post de trein bewaken

Na een oervervelende reis kwamen we eindelijk om 19.00 uur in Batavia aan. We dachten dat we ervan af waren en bij aankomst een aflossingsploeg te vinden. Maar niets van dat alles. Sterker nog, we hebben zitten wachten tot 21.00 uur.

Intussen gebeld naar verschillende instanties, maar ik kreeg geen verbinding. Een Korporaal naar ons kamp gestuurd om eten te halen óf een aflossingsploeg. De korporaal bleef twee uur weg.

Ik heb de wacht aan een Soldaat overgedragen en ben zelf per betjak erop uitgegaan. Toen ik hier in het kamp kwam bleek dat de Korporaal en een Luit met eten naar de trein was gegaan. Ik weer terug.

Blijf op je post de trein bewaken, morgenochtend door naar Priok, daar de trein overdragen en zie maar hoe je weer in het kamp terugkomt.

Eerst even een tút.

Ik heb van mijn rapport een behoorlijk kankerbriefje gemaakt, na afloop blijkt dat het me goed gedaan heeft

Vannacht om de beurt een wacht geklopt bij de trein. Vanochtend om 5.00 uur naar Priok vertrokken. Dat was weer 24 uur achterelkaar, we zijn niet uit de kleren geweest, geen warm eten gehad, en geen gelegenheid om te mandiën.

Weer wachten op de overdracht. Na een uur heb ik het C.M.V. (Coördinatie Militair Vervoer) gebeld met dat ik nu eindelijk toch weleens van de trein af wilde. We werden toen vrij vlot afgelost en naar ons kamp gebracht.

Al met al is de eerste week hier vlug voorbijgegaan.

Ik heb van mijn rapport een behoorlijk kankerbriefje gemaakt.

Toch ben ik veel rustiger dan in de afgelopen laatste weken, het komt omdat ik de laatste dagen iets te doen had, al was het nog zo rottig. Na afloop blijkt dat het me goed gedaan heeft.

Zal ik mij weer in de dorpse bekrompenheid aan kunnen passen?

Je hele lange brief van vier kantjes, onwennig maar toch gelukkig. Onze kinderen wennen sneller aan Ternaard dan jij. Dat aangapen gaat vast weer voorbij, typisch dorps, – wie is dat? –

Zal ik mij weer in de dorpse bekrompenheid aan kunnen passen? Ik geloof wel dat Ternaard vlotter is dan Raard. Ik heb me er nooit iets van aangetrokken, maar toch moeten we met het dorpse leven rekening houden hè Jank. Het zal wel wat meevallen denk je ook niet?

Altijd zal jouw hart het winnen, waarom deed mijn man zo, is dat liefde?

Ik weet dat je ondanks je twijfels aan mij toch altijd heel zeker wist hoe diep lief ik je heb. Had je die zekerheid niet steeds in je liefhebbende hart gevoeld dan had je het niet zo moedig vol gehouden als nu. Je zult het misschien nooit goed kunnen rijmen, – waarom deed mijn man zo, is dat liefde?-

Maar altijd zal jouw hart het winnen en na iedere uitbarsting zal je weer diep gelukkig in mijn armen koesen.

Trije dikke túten

Trije dikke túten fan Wim en Zuske, fijn jonge, foar jimme ek trije dikke túten fan heit. Heit soe mei de winter thúskomme en doet mem jimme de warme truien oan die tochten jimme dat it winter wie. Wist wol wanneer at it Sinterklaas is? At de grutte boat op tiid nei hús vaart, komt heit mei Sinterklaas thús. Mar it kin ek wol in wike earder as letter wurde. Sa lang kinne jimme nog wol wachtsje hè bern?

(Drie dikke zoenen van Wim en Zuske, fijn jongen, voor jullie ook drie dikke zoenen van heit. Heit zou in de winter thuiskomen en toen mem jullie de warme truien aantrok dachten jullie dat het winter was. Weet je wel wanneer het Sinterklaas is? Wanneer de grote boot op tijd naar huis vaart, komt heit met Sinterklaas thuis. Maar het kan ook wel een week eerder of later zijn. Zo lang kunnen jullie nog wel wachten hè kinderen?)

Ik mag die mannelijke uitdrukkingen van jou wel, zo erg is het niet. Moet ik jou nog leren dat niet alles om Jessie draait, jij weet dat al heel lang schat, jij en ego kunnen niet samengaan. Zie blog 107 onder kopje Pech in Batavia met de tram.

Het hindert eigenlijk ook niet wanneer ze er allemaal zijn bij mijn thuiskomst

Het zou een fijne oplossing zijn, jij alleen met de schatten thuis en de volgende dag pas naar Raard. Het zou voor ons veel rustiger zijn en voor jou gemakkelijker. Krijg je het zo voor elkaar?

Och, het hindert eigenlijk ook niet wanneer ze er allemaal zijn bij mijn thuiskomst, iedereen is verlangend mij én ons geluk te zien. Iedereen zal wel voelen het niet te lang te kunnen maken. Wat denk jij ervan?

Hoe kan ik je nu aanraden om kalm te blijven, zolang ik het zelf niet ben?

Is alles goed met myn skotten? Je laatste brief is heerlijk, maar ook weer zo verlangend en onwennig. De ene dag kent de andere niet en toch kan ik het begrijpen.

Ik wil je zo graag helpen, maar ik kan het niet, ik ben zelf ook zo diep gelukkig en weer razend onwennig, onrustig vanbinnen, nergens puf in, alles is te zwaar en moeilijk.

Hoe kan ik je nu aanraden om kalm te blijven, zolang ik het zelf niet ben? Maak je geen zorgen over je wispelturigheid, zo ben je niet, het komt alleen door de hoogspanning.

Geef me een zoen famke. Wy matte it volhâlde, mar it is s’an toer Jank.

Nog even over dat geld, ik denk er niet anders over dan ik erover schrijf, geen zorgen meer over maken. Soedah snoes!!!

Het is 24.00 uur, ik moet even appèl houden. Zo, iedereen is binnen en ik heb ze allemaal in bed, wat een huishouding, plus minus 100 man.

(N)iets voor de hummels

De stad in geweest met B. We hebben nog wat inkopen gedaan, twee kg koffie, voor Pim en Zus een paar bamboe slangen. Straks zijn ze er nog bang voor.

Ik kan niets voor onze schatten vinden, heb alles afgezocht en er is anders niets dan rommel.

Er zit niets anders op dan een kleinigheid mee te nemen en thuis samen wat te kopen waar ze meer aan hebben. Voor jou nog een slacouvert van hoorn, gegrafeerd met Indische figuren, wel aardig.

We zijn met een stel jongens en drie burgers en hun vrouwen naar Priok geweest. Het was gezellig en een vrolijke boel. Heel wat beter dan de onderlinge partijtjes.

Was naar M.G. geweest. Of hij de J.v. Olbv haalt weet hij niet zeker. [Ik vermoed dat M.G. in het hospitaal is opgenomen, maar lees daar nergens over]. Hij tekent modellen van beesten voor me over. Hij knapt aardig op en koopt leer voor de beestjes voor Pim en Uk. Dus toch nog wat voor de hummels.

Ergens lekker gegeten, naar de film. Een alleszeggende zoen, zul je niet meer onwennig zijn?

(Lees over M.G. in blog 9 en blog 10)  en in het verhaal Reünie

Kisten in alle kleuren van de regenboog, alle kisten zijn dichtgetimmerd en krijgen een bandijzer

Vanmorgen zijn alle grote kisten dichtgetimmerd. Ik ben eerst nog even naar de keuken geweest en heb een groot blik pindakaas gehaald en ik kreeg nog een stuk margarine. Ik kon het nog net wegstoppen. Daarna mijn kist dichtgespijkerd. Alle kisten worden in een grote loods gestapeld. Een Chinees is nu bezig om een bandijzer eromheen te klemmen, dat gaat machinaal.

Zo’n 400 stuks, grote, kleine, mooie, lelijke, sterke en slappe. In alle kleuren van de regenboog beklad, met EM’s, 6-RVA’s, kanonnetjes, landschapjes en de gekste spreuken. Stel dat ieder fl 100,- heeft besteed aan inkopen dan is het al zo een waarde van fl 40.000.

Heb vanochtend nog een heel stel kisten geadresseerd. De meesten hadden Ruimbagage en Joh. V. Oldenbarnevelt er nog niet opstaan.

Past mijn kist straks wel in ons kleine huisje? Ik heb gehoord dat de kisten er een week langer over doen. Ik maak me alleen zorgen over de rijst, dat die niet muf wordt. De rest blijft wel goed.

De overige spullen moet ik als handbagage meenemen en dat wordt nog een hele sjouw.

Ik heb net als allemaal verboden waar

Morgen komt de douane geloof ik. Bij iedere kist horen drie douaneformulieren met opgave van de inhoud en de prijs zoveel mogelijk gespecificeerd. Als de heren fiscus de zaak niet vertrouwen worden er enkele kisten uitgepikt voor inspectie. Dan zal ik wel de pineut zijn want de mijne slaat alle records wat grootte en gewicht betreft. Dat komt door het bureautje dat van echt Djatihout is gemaakt.

Ik heb net als allemaal verboden waar. Onder andere een paar Indische slag- en steekwapens die niet uitgevoerd mogen worden. Afwachten maar Nan.

Grendelinspectie

We moeten allemaal een dag binnen blijven voor gezondheidsinspectie, grendelinspectie in soldatentermen.

Er zijn bij een ander onderdeel jongens die op het laatste nippertje nog een geslachtsziekte opliepen, die moeten achterblijven tot ze weer gezond zijn. De stommeriken, iedereen wordt genoeg gewaarschuwd, maar er vliegen er altijd nog een paar in.

Naar de dokter, hij hoefde alleen maar mijn puk [penis] te zien. Hij vroeg of ik ‘niets’ had gehad. Nee, goddank hè Nan. Ik geloof niet dat er knapen van onze batterij tussen zitten die iets opgelopen hebben.

Voordat we aan boord gaan zullen we nog wel een controle krijgen. De eindcontrole krijgen we bij de demobilisatie. Dat kan nu ook niet want na de laatste inspectie hier kan iemand nog wel iets ‘oplopen’ wat zich later openbaart. Na de demobilisatie hoeft niemand terug te komen met het smoesje ‘in dienst gekregen’.

We hebben onze zakboekjes, legitimatiekaart en bloedgroepkaart en pokkenbewijs voor controle ingeleverd. Vooral het laatste is heel belangrijk.

Verder horen we het wel, als die oude schuit nu maar opschiet.

De achterblijvers kunnen nog wel eens een moeilijke tijd krijgen

We krijgen hier geen kranten en horen geen radioberichten, niemand weet hoe het zich hier ontwikkelt. De achterblijvers kunnen nog wel eens een moeilijke tijd krijgen.

Nan wat ben ik blij dat wij eruit zijn. We kloppen hier en daar wachtjes, maar we zijn verlost van de grote verantwoordelijkheid van een eigen gebied.

Jij schreef ook al dat Nederland zich erg ongerust maakt.

Ben met B. en K. uit geweest. De film stond ons niet aan, we zaten gezellig in een openluchtrestaurant met een biertje en ijs. Ik keek tegen een verliefd stel aan en was onwennig. Nog even.

Batavia: overal zie je onze tronies van ploppers en van TNI, het kan nog leuk worden in zo’n vulkaan, veel jongens gaan in deze grote hoerentent naar de bliksem

Ik vind Batavia een rot stad, goor en heet. Een broeinest van onveiligheid en zwijnerij. Een heel verschil met Bandoeng. Ik zou nooit aan dit stadsleven kunnen wennen, dan nog liever op een afgelegen plantage in de rimboe. Geen wonder dat veel jongens in deze grote hoerentent naar de bliksem zijn gegaan.

Overal zie je onze tronies van ploppers en van TNI enz. Als de heren regeerders niet tot een overeenkomst komen kan het nog leuk worden in zo’n vulkaan. Enfin, dan sjouwt iedere militair z’n spuit weer mee.

Nu loopt iedereen ongewapend. We zijn dat niet gewend en velen hebben de neiging om zo’n sloeber tegen de grond te slaan.

Het is uitkijken, de Krijgsraad is streng. Mij niet gezien in achterbuurten en dergelijke waar volgens velen lol te beleven is.

Gevalletje M.P. Krijgsraad, achterblijven, nor? er zitten rare heethoofden tussen

I-6 heeft al een gevalletje gehad, ruzie in een of andere club. Een ‘zwarte’ trok een mes en hakte erop los met als resultaat half afgehakte vingers en de messentrekker doodgestampt. M.P. Krijgsraad, achterblijven, nor? Het is te hopen dat het zelfverdediging was.

Het zal een verlichting zijn wanneer we de kade zien verdwijnen. Voor mijzelf ben ik niet bezorgd, voorkomen is beter dan genezen dus blijf ik uit de buurt.

We zullen blij zijn wanneer dit stel goed en wel aan boord is, er zitten rare heethoofden tussen hoor. Het zou jammer zijn dat iemand op zo’n manier op het laatste moment, na drie jaar gevaren getrotseerd te hebben, nog een mes tussen zijn ribben krijgt of iets anders oploopt.

Vele buurten zijn voor militairen verboden maar er worden dagelijks knullen door de M.P. gesnapt.

Wanneer ik jou niet had gehad, wat was er dan van mij geworden?

Eerst eten. Niet veel bijzonders maar toch nog goed gegeten. Wat een gekanker over dat vreten.

Straks zitten wij met z’n vieren aan tafel. Wat zal dat hééérlijk zijn.

Weet je wat het moeilijkste wordt? Aan tafel bidden. Ik ben de laatste tijd alles kwijt, ik kan niet bidden. Toch komt het wel weer goed hè Jank?

We leven allemaal in een soort roes, de kentering na drie jaar zware dienst en nog niet thuis zijn. Ik heb heerlijk even liggen denken aan thuis, maar het is zo vaag allemaal. Kijk me even aan en geef me een zoen.

Wat heb je altijd heerlijk voor mij gezorgd. Als ik alleen maar mijn stapel brieven van jou zie vliegt er een diep, dankbaar gevoel door me heen. Wanneer ik jou niet had gehad, wat was er dan van mij geworden?

Hier geen nieuws. Het wordt vervelend, de dagen gaan traag voorbij

De douane is bezig met het controleren van de papieren, we zitten allemaal in spanning of er nog kisten opengemaakt worden. Hier geen nieuws. Het wordt vervelend, de dagen gaan traag voorbij.

Hoor dat de boot 30 oktober in Batavia wordt verwacht en dat de afvaart op 6 nov. is. Gek dat we geen zekerheid krijgen over de laatste dagen. Het wacht kloppen duurt tot 2 nov. Ik denk niet dat ik nog aan de beurt kom omdat ik drie dagen treinbewaking deed.

Veel jongens schrijven nu al niet meer, ik tel de dagen, nog 39

Veel jongens schrijven nu al niet meer. Ik zal proberen uit te vissen of we aan boord nog post krijgen. Zo niet dan schrijf ik je wel wanneer je voor het laatst brieven kunt posten. Ik denk wel dat wij onderweg nog kunnen posten. Wij kunnen niet zo best zonder Nanki.

Het is goed dat de radio en de kranten de vorderingen van de schepen doorgeven, anders kwamen veel kerels onverwacht thuis.

Ik geloof dat we deze week onze Nederlandse uniformen moeten halen. Ik moet nog een pasfoto voor mijn legitimatiebewijs. De oude is niet goed omdat daar mijn oude nummer op staat.

Wat we allemaal nog weer in orde moeten brengen, er komt heel wat bij kijken voordat je aan boord gaat.

Ik tel de dagen, nog 39.

De kisten gaan naar Priok. De AAT (Aan- en Afvoertroepen) is er al mee bezig.

Geldhandel?

Gister de stad weer in, naar de familie waar wij eerder ook waren. De ouders waren niet thuis, de kinderen wel. Het kleine meisje zat bij mij op schoot, wat ruikt zo’n kinderkopje heerlijk en wat een lief stemmetje. Ik genoot van de kleine.

De jongens van de bioscoop afgehaald en naar de benedenstad (oude stad) om nog even lekker te eten. Verdorie wat is het hier duur, een paar flessen bier en een goede maaltijd voor fl 10,-

Heb H. zijn fl 100,- weer terugbetaald en nu moet ik het met fl 60,- uitzingen. Ik wil straks geen Indische schuld met Nederlands geld afbetalen. Ik heb overwogen om fl 100,- van jou te lenen, om het hier voor fl 300,- te wisselen en weer fl 100,- naar jou te delegeren. Fl 200,- ‘verdiend’. Ik weet dat velen het zo doen, anders konden ze niet zoveel geld aan souvenirs en uitgaan besteden. Nu is het te laat en ik heb er geen spijt van. Ik ben te eerlijk hè?

Een vriend van de familie waar we waren vraagt of wij geld voor hem over willen maken naar Nederland. Hij is KLM-piloot en wil met zijn gezin terug naar Nederland en zo probeert hij zijn opgespaarde geld veilig te stellen.

Stel je voor zoveel geld thuis in zo korte tijd te besteden. Jij kent het leven hier maar velen zouden met hun oren klapperen.

Heb je nog een nieuwe jas gekocht? Je zag een mooie lap stof voor een pak voor mij voor fl 185.- en dan komt er nog maakloon bij? Nee hoor, we kopen samen een keurig pak, dat wordt mij te grijs hoor.

Respect voor onbewapende KL-militairen van de buitenposten met hun verweerde scherpe koppen

De Sultan van Djogja heeft de knuppel in het kippenhok gegooid, maar ik geloof wel dat de gemoederen voorlopig gerust zijn.

Oost-Java schijnt erg rumoerig te zijn. Hier in Batavia is het rustig. Wel wordt er veel gerampokt door kleine bendes, maar dat is altijd al zo geweest.

De geïnfiltreerde TNI houdt zich rustig, ze maken ook weinig kans met zoveel macht aan KL, KNIL en ML (Militaire Luchtmacht van het KNIL) in de stad.

Het Ploppervolk wordt wel steeds brutaler maar ze hebben nog steeds behoorlijk respekt voor ongewapende KL-militairen van de buitenposten . Velen hebben daar al eens eerder kennis mee gemaakt.

Je kent ze er zo uit schat, de buitenmensen met hun verweerde scherpe koppen en de Stafmensen, bleekjes, een beetje rood aangelopen door de zon, een heel ander gezicht, ze missen de vaak harde en scherpe trekken die wij hebben.

Wij merken het verschil al tussen Soebang, Regiment Staf en de batterijen.

Als het hier knokken wordt doen wij niet meer mee, toch niet eerder gerust dan dat we een heel eind op zee dobberen

Nee Nan, de demobilisatie gaat door, als het hier knokken wordt doen wij niet meer mee. Toch zijn wij niet eerder gerust dan dat we een heel eind op zee dobberen. Niets verbaast ons meer. We zullen verwonderd zijn wanneer we toch varen, na alles wat we meegemaakt hebben.

Ons huisje is te klein

Twee heerlijke brieven van jou, je hebt me zo gelukkig gemaakt. Wat ben jij een lieve, hééérlijke schat!! Ben jij net zo gelukkig als ik? Koes onze rakkers even, die jou plaagden maar toch zóó lief zijn!! Ik weet niet wat ik moet schrijven, net als jij heb ik je héél veel te vertellen maar we kunnen het niet, maar we voelen het wel goed.

Wat had je een drukke dag met al die kinderen. Bovendien hadden die rakkers je matten vuil gemaakt. Je ging ’s avonds nog aan het werk om te redden wat er te redden viel. Je wil het graag netjes houden vooral omdat ik gauw???

Jank, ons huisje is te klein en te ongerieflijk om lang in te blijven wonen. Ik voel best aan dat je er straks tegenop ziet.

Een eerste vereiste is dat we afzonderlijke slaapruimte hebben voor onze kinderen. Ze liggen te dichtbij en kunnen vaak niet slapen en jij zit er dan nog mee. Misschien kunnen Wim en Uk in het slaapkamertje en wij in de bedstee? Ik kan dat nu niet beoordelen.

Je zou het slaapkamertje als een echte kinderkamer in kunnen richten met twee ledikantjes. Als we dan de kinderen naar bed brengen kom je echt tot rust en hoeft niet steeds te denken dat je stil moet zijn. Bovendien kunnen onze hummels volop frisse lucht happen.

We weten niet hoelang we daar blijven, of we in Ternaard blijven, of ik ander werk vind, alles moeten we nog afwachten.

Ik ben geen hoogvlieger, maar als ik iets kan doen lieveling om een beter huis te krijgen, dan weet je het nog wel van toen in Wezep. [Klaas was betrokken bij de oprichting van het 6^e regiment veldartillerie (6-RVA), heeft met Janke en Wim daar vier maanden gewoond, voordat Klaas zich definitief als oorlogsvrijwilliger opgaf en naar Indië vertrok.]

Het hoeft geen villa te zijn, maar een huisje met een paar slaapkamertjes, een kamer voor netjes waar we ’s avonds en op zondag zitten en een gewone huiskamer met een keukentje.

Mijn thuis, ik vind er alles, jou en onze kinderen

Misschien valt ons huisje mij straks tegen, maar ik ben en blijf er zo blij mee omdat het mijn thuis is. Ik vind er alles, jou en onze kinderen. Blijven we langer dan we verwachten dan zijn er nog wel verbeteringen aan te brengen Nan, zodat jij het toch gerieflijker krijgt.

Jij laat mij straks alles zien en wees ervan verzekerd dat ik je dankbaar zal omhelzen en zoenen voor wat jij ervan gemaakt hebt.

Ik ben blij dat je geen zeil genomen hebt en denk je dat ik straks ga kijken of er ook vuile plekken op de matten zitten of dat de meubels beschadigd zijn?

Oe leave skot, wat zullen wij gelukkig in ons hutje zijn!!! Te optimistisch? Nee Nan, we zijn samen, helpen elkaar, alles waar je nu tegenop ziet is straks vast heel anders omdat je niet meer alleen staat.

Na de lange zware inspanning moet ontspanning komen

Wat verlang ik ernaar om je bezig te zien, hoe je alles doet, je behelpt, hoe je alles zorgzaam verzorgt. Je hebt Wim en Uk de hele dag thuis, fijn is dat, maar ook wel eens lastig.

Ik dacht zo Nan, als ik straks een paar weken thuis ben en onze kinderen aan mij zijn gewend, dat ze dan naar de bewaarschool gaan nog tijdens mijn verlof. Niet om ze ‘even kwijt te zijn’, maar om jou te verlichten en rust te geven. Eerst is het even onwennig, maar des te fijner wanneer ze weer thuiskomen.

Je krijgt het rustiger meiske en je hebt het hard nodig, niet omdat je het niet kunt zoals jij denkt, maar na de lange zware inspanning moet ontspanning komen.

We schuiven niet af maar beginnen samen aan een klein deel van onze zorg aan anderen over te laten. We hebben een paar uurtjes samen en hebben dat ook nodig, we helpen elkaar en vinden elkaar en als onze rakkers thuiskomen genieten we samen van onze kinderen. Wat denk je ervan meiske?

Ik wil geen programma opstellen van dit of dat of zo zullen we het doen. We blijven heerlijk thuis en gaan plotseling weg wanneer we er zin in hebben om dan vol verlangen weer naar onze kinderen terug te vliegen. Je bent niet meer alleen, je weet dat ik je help schat. Even een liefdevolle, gelukkige zoen.

Fijn dat het buurmeisje weer terug is. Jullie kunnen best opschieten en het geeft je veel afleiding. Dank voor de groeten en doe ze terug, ook voor de anderen.

Van 6 nov inschepen en 7 nov varen tot 8, 10 en 12 nov inschepen, afwachten

Is alles goed Nan? We zijn vanochtend naar een paar barakken verderop verhuisd. B. en ik delen een kamer en H. zit alleen in een hokje, we noemen hem nu de portier. Wel rustig zo.

Het huis is iets frisser geloof ik en we zitten iets verder van de stinkkali en de muskieten. Och het kan ook weinig schelen, nog een paar dagen en we gaan naar huis.

Weer een andere datum van vertrek. Vanochtend was het 6 nov inschepen en 7 nov varen. Het is ook al 8, 10 en 12 nov geweest. Afwachten maar hè Nan, het gaat toch door.

Eens samen met jou uitgaan

Was met een ploegje bier drinken bij Capitol. Toen we later naar de bios gingen waren onze plaatsen bezet en kregen we geld terug en zijn we doorgegaan met bier drinken. Wat een zuiplappen hè Nan? Het is wel goed voor de nieren, die worden lekker doorgespoeld in die hitte hier.

Wat verlangde ik ernaar zo eens met jou uit te gaan, zoals de burgers hier doen. Ergens fijn even plakken, ik bestel voor jou wat je het lekkerst vindt, dan een goede film of muziekavond, of alleen maar heerlijk dicht bij elkaar buiten zitten, dwaas hè snoes. Toch doen we het Nan.

Ik wil niet alleen leven om te werken, maar zo nu en dan even met jou genieten.

’s Avonds laat nog een paar burgers naar Priok gebracht. Ze waren met Onderofficieren van de Staf de stad in en die waren zo stom om hun wagen onbeheerd te laten staan. De M.P. nam de wagen mee, en vroegen ons of wij die burgers even weg wilden brengen.

Nu eerst mandiën, appèl houden, eten en weer op stap. Ik ben voorzichtig hoor en ik word ook niet dronken schattebout.

Wat zal ik blij zijn wanneer ik op de boot zit.

Goedemorgen. Gisteravond was het weer een gezellige club, maar allen netjes op tijd binnen, appèl gehouden om 24.00 uur en alle kinderen onder de klamboe.

Ik heb vandaag niets te doen en jij hebt je drukke zaterdag. Een goede dag en tot gauw, een koes voor Wim en Uk.

Dat stomme afwachten hier, daar kan ik niet tegen. Nog een week volhouden, duurt het nog langer dan wordt iedereen gek

Twee heerlijke brieven van jou, een zoen van je gelukkige, onwennige jonk.

Ik heb gister wel geschreven, maar het was een rot brief schat. Ik was razend en onwennig. Er was geen post, dan weet je het wel. Zulke brieven moet mijn schat niet krijgen. Ik doe het nu over. Dat stomme afwachten hier, daar kan ik niet tegen. Nog een week volhouden.

Gisteravond weer met de bierploeg de stad in, veel plezier. Een ‘lief’ stel schat, maar we blijven netjes en maken geen brokken. Het is een beetje uitleven na al die eenzaamheid van buiten.

Schrijf je door? Ik wel Nan

De J.v. Olbv liep gister liep binnen en is meteen naar Soerabaja doorgegaan. Er komt schot in maar toch zit het er nog niet in. Schrijf je door? Ik wel Nan, ik moet zo nu en dan even met je praten, ook wanneer er geen post van boord gaat. Daar is verder nog niets over bekend gemaakt.

Hier verder geen nieuws, ik weet verder niets meer, mijn kop loopt me soms om van de spanning.

Nu even rustig fijn dicht bij jou met je praten. Even een rokertje van jou, ik doe er eerst een zoen op.

Verder met je brieven. Mijn brieven maakten jou weer zo gelukkig, je vergat even al je zorgen, alles viel even weg en alles was even goed.

Daarna ben je weer alleen en komt alles op je af. Straks krijg je even geen brieven, maar daarna mijzelf Nanneke. Dan zijn we samen en delen de moeilijkheden, dan zijn al die zorgen veel lichter.

Je schrijft niet idioot en je hebt geen gekke problemen schat. Ik begrijp je heel goed. Je begint straks weer helemaal opnieuw zoals toen.

Later, als god geeft dat je weer een kindje mag dragen, zul je zeggen dat je het niet kunt. Maar als ik je dan alles laat zien wat je wel kunt, zul jij weer zo gelukkig blij zijn. Ik ben nuchter genoeg om te begrijpen dat straks bij ons niet alles louter geluk is, maar we hebben een diep innerlijk geluk en dat is sterker dan de dagelijkse zorgen.

Wat ben ik rijk en gelukkig met jou. Goede moed Nan.

Waren ze lief vandaag of zo vervelend dat jij er weer tegenop ziet? Koes ze even heel stevig van mij.

Ik ben weer wat tot rust gekomen na een dolle week van niks doen en uitgaan

Een ijsje gepikt en met de tram naar de kerk. Het deed me goed, ik ben weer wat tot rust gekomen na een dolle week van niks doen en uitgaan.

Ben naar de AMJV cantine gegaan en twee maaltijden gingen erin als zoete koek. Ik had razende honger en voel me nu weer goed.

Pas jij op mij dat ik wat regelmatiger eet? Rare man heb je, mag ik een zoen?

Het valt wel mee hoor, het eten hier staat mij vaak tegen, als ik die zwermen vliegen zie krijg ik niks door en ben ik al klaar. Dan straks jouw potje weer. Veel jongens wordt door thuis gevraagd wat ze graag willen eten. Jij niet hè, ik wil graag eten wat jij voor mij klaarmaakt.

Ook bij mij kent de ene dag de andere niet

Ben nu weer op honk, B. is er en verder is iedereen de stad in. Ben niet zo onwennig maar rustig gelukkig en verlangend. Morgen is het misschien weer anders, ook bij mij kent de ene dag de andere niet.

Ds. zei het vanochtend zo, ‘altijd valt het tegen, ons hele leven lang. Alleen Christus valt niet tegen en alleen door hem kan ons leven in moeite en verdriet rijk zijn’. Ik kan weer bidden en bid dat god jouw onrust weg wil nemen, dat je gelukkig bent met wat je hebt.

Je hoeft het me niet duidelijker te zeggen famke. Je bent nog nergens thuis, je voelt je soms gevangen, je bent gebonden aan onze skotten, aan je dagelijkse zorg. Je zou soms heel graag even vrij zij, even wegvliegen, weer even jong en onbezorgd zijn, even de zware last van het alleen dragen kwijt zijn, ik weet het.

Ik ben blij dat je zo bent en ik hoop dat ik je straks dat echte thuisgevoel kan geven. Je even laten wegvliegen, mee te nemen en je te laten voelen hoe jong je bent. Even je zorgen overnemen en dan weer onze rijkdom te zien en met nieuwe moed weer opnieuw beginnen.

Je blijft wel gebonden maar niet zoals nu, vrij gebonden aan mij en aan ons. Een beetje onduidelijk allemaal, maar je voelt wel wat ik bedoel.

Jij troost mij met ‘onze tijd komt ook mannie’.

Wat is het heerlijk om lief te hebben en te helpen.

Voorlopig heeft de algemene toestand hier geen nadelige gevolgen voor de demobilisatie. Toch zal het een geruststelling zijn aan boord te zitten. Wij zijn al zo vaak teleurgesteld. De demobilisatie gaat in versneld tempo door. Dat heeft te maken met de overeenkomsten van de RTC (Ronde Tafel Conferentie).

Hoe het hier over een half jaar is?

Janke

Toch nadert onze tijd hè? En wil je wel geloven dat ik het niet geloof?

Ik kreeg vandaag drie brieven van jou. Heerlijk is dat om te lezen dat alles best is. Hier ook hoor, alleen wat onwennig. Toch nadert onze tijd hè? En wil je wel geloven dat ik het niet geloof? Ik moet eerst mijn armen om je heen slaan, je diep in de ogen kijken. Wat duurt dit lang, ik had gedacht dat ik wat flinker kon zijn.

Vanmiddag ging ik met de bus naar mijn moeder. Alles was daar goed, je moet de groeten hebben. Onze kleine schatten slapen alweer. Ze vonden het heerlijk in de bus, het was ook alweer een hele tijd geleden dat ze daarin zaten.

Jakkes, ik wilde dat ik nooit naar hier gekomen was, wat een gemier altijd over geld

Wel was het eerst even lastig om weer hier te zijn, maar dat is nu weer goed.

Moeder wil dat ik met haar en Lies meega naar Leeuwarden om mantels te kopen. Ik ga niet, ik moet eerst geld oversparen en dat kan wel tot St. Juttemis duren want ik heb geen stuiver.

Jakkes, ik wilde dat ik nooit naar hier gekomen was, jij zult je afvragen waar ik het geld gelaten heb. Wat een gemier altijd over geld, maar ik zit er ook zo over in wat jij ervan zal zeggen. Ik ben bang dat je zult zeggen dat je het begrijpt, maar dat je er anders over denkt. Zeg het me maar hoor, ik heb het verdiend. Ik had met minder moeten doen, hoe kom ik hier weer uit.

We sukkelen nu al vanaf mei met dat aflossen

Jij zit nu al in Batavia. Ik merk aan je schrijven dat jij nu echt het gevoel hebt naar huis te gaan.

Er komen heel wat jongens naar huis in de komende maanden, het wordt tijd ook. Er komt eindelijk wat schot in, we sukkelen nu al vanaf mei met dat aflossen.

Met 1-8 verloren met voetbal, moet je niet lachen? Fijn dat je van de wedstrijd genoot.

Lieveling, de brieven met jouw antwoorden op mijn verlangens, het is nu weer helemaal weg. Hoe kan het toch Kai. Ik begrijp mezelf niet. Snap jij nog wat van mij?

Verklaring voor mijn lamlendigheid

Allerliefste man, het is weer zover, de maandelijkse periode. Heb ik meteen de verklaring voor mijn lamlendigheid van de afgelopen dagen. Misselijk hoe dat je kan intimideren. Dat jij het aan mijn schrijven merkt, dat voelt alsof je toch heel dicht bij mij leeft.

Waar zit je in Batavia? Ik zit er wel wat over in hoe het zich in Indië zal ontwikkelen.

De Sultan heeft de gemoederen hier nogal overstuur gemaakt. Het haalt niet veel uit dat ze nu vanuit Nederlandse zijde proberen te sussen.

Heb de kachel lekker branden, het is nu echt herfstweer met regen en harde wind.

Morgen komt Klas met de kinderen. [schoonzus en weduwe van de oudste broer van Klaas] Als het regent zie ik ons hier al met de kinderen in de kamer, het zal hoop ik wel gaan.

Je maakt me nieuwsgierig naar je inkopen. Heerlijk dat je pinda’s en rijst meeneemt, wat zullen de kinderen smullen.

Er gaan heel wat personen op de J.v. Olbv.

Ben je zelf nog aan het leerbewerken?

Je mag vast het maaimachientje van Nauta wel gebruiken. Maar zolang blijven we hier niet denk je wel?

Als wij weer samen mogen zijn hoop ik je weer alles te laten voelen.

Ik snap niet waarom je juist Jet altijd naast je hebt liggen. Je mag me later wel een Jetje noemen hoor.

Alles van dyn Janki en túten van Wim en Uk.

Afschuwelijk ongerieflijk, toch echt te klein

Klas [schoonzus uit Leeuwarden, weduwe van de oudste broer van Klaas] was vandaag hier met de kinderen. Het was raar weer, het regende niet maar alles was nat. Vanavond toen ze weg was heb ik gehuild want mijn vloerbedekking was finaal vernield door al die vieze schoenepootjes. Toen onze hummeltjes in bed lagen ben ik begonnen met schoonmaken. Heb het uitgeborsteld en het lijkt een stuk beter geworden.

Weet je Kai, ik wil de boel zo graag een beetje netjes houden. Had ik toch maar gewoon zeil genomen, hoe koud dat dan ook is, dit is geen doen.

Ons huisje viel Klas niet tegen, maar ze vond het wel afschuwelijk ongerieflijk en dat is het ook, maar wij blijven hier niet hè Kai?

Schat wat ben ik weer ondankbaar, in plaats dat ik echt blij ben met een huis? Het is toch echt te klein.

Het buurmeisje is weer terug. Fijn hoor, dat je zo snel aan elkaar kunt ‘hangen’.

Ik hoop dat het Plaat lukt om een andere betrekking voor je te vinden. (zie blog 106 onder kopje Naar een andere betrekking omzien; meer over in Majoor Plaat in blog 99 onder kopje Demobilisatie comité, huisvesting en werk, goede raad van Plaat …)

Ik kreeg drie brieven van je en ik had geen moment tijd om ze te lezen, ik heb ze voor vanavond bewaard. Je laatste brief deed me lam in mijn stoel zitten, zo leefde ik mij in wat je schreef over ons. Zou het weer zo kunnen zijn?

Misschien ben ik wel als dat jonge vrouwtje waar Klas over vertelde, die haar nachtpon over haar onderjurk heentrok en niet naar bed durfde te gaan.

Het is niet veel wat ik je schrijf, alles is toch goed Klaas. Ontvang van onze kinderen en mij een innige koes en heel veel liefs.

Het is allemaal fijn werk, ik wil alleen te snel, ik wil alles klaar hebben voordat jij thuiskomt

Vanmorgen kreeg ik je brief waarin je vertelde dat je weer mee moest voor treinbewaking. Is alles goed gegaan? Wat gek toch, de vorige keer ging het ook best en toch heb ik er een zo’n hekel aan. Gelukkig heb je het nu alweer achter de rug.

Vandaag een goede dag. Ik heb gewassen, de zondagse jasjes van de hummels ook, ik heb de zoompjes uitgehaald, ze moeten wat langer gemaakt worden. Een teken dat ze gegroeid zijn. Het mooiste is er alweer vanaf, maar het gaat nog best hoor.

Verdorie wat heb ik veel te doen zeg, dan is dit te klein en dat moet weer anders. Ik heb behalve de pyjama’s en de trui en hemden nog niets voor jou gemaakt en dat ligt al lang klaar. Ik haal de grijze mantel die wij samen kochten uit elkaar en fabriek er een topper van. Zo’n wijd jasje is reuze gemakkelijk en voor alle doeleinden geschikt??

De mantel was te kort en ook wat te krap.

Verder maak ik uit een oude bruine jas een rok. Het moet allemaal nog, maar dit zijn de plannen. De zondagse broeken van de peuters moeten langer gemaakt worden, ik ben met zondagse truien bezig en ga zo maar door. Hier zou je ook, zoals jij het noemt, een punthoofd van krijgen. Toch is het allemaal fijn werk, ik wil alleen te snel, ik wil alles klaar hebben voordat jij thuis bent en dat kan nu eenmaal niet. Maar ik probeer het in ieder geval.

Ik krijg zo meteen visite, de vrouw van de smid, ze is er al. Tot morgenavond liefste, zachte koeskes van ús skotten.

Treinbewaking, het was hopeloos, wat een gemene dienst, toch heeft het je goed gedaan

Zo schat, daar ben ik weer. Als er vanavond niemand komt ben ik toch werkelijk van plan om eens rustig met jou te praten. Voel eerst maar eens een lange zoen. Hoe heb jij het schat? Blij dat de treinbewaking erop zit hè?

Hoop dat je niet nog een beurt krijgt. Het was hopeloos, toch genoot je van al het moois dat er te zien was.

Wat heb ik die treinbewaking verwenst, wat hebben ze jullie een gemene dienst laten doen, en schat, je was er moe van hè?

En toch had je de moed nog om mij te vertellen dat het je goed had gedaan.

Ik hoor mijzelf al kankeren of ik had het van de zenuwen niet overleefd.

Er zijn mensen die alles zo haarfijn uitkienen en alles past precies

Even vertellen van vandaag, ik was gelukkig, laat ik dat vooropstellen. Ik had vertrouwen in mijzelf en het ging allemaal best, maar ik geloof toch dat ik geen goede huisvrouw wordt of zou ik dat nog leren? Weet je wat ik bedoel? Er zijn mensen die alles zo haarfijn uitkienen en alles past precies.

Het past bij mij meestal lang niet hoor, ik heb wel veel geleerd de afgelopen tijd en het is maar goed dat jij er niet meteen bij was. Soms denk ik nergens aan, laatst was ik naar bed gegaan met de lamp in de gang nog aan en de deur niet op slot. Zo heb ik de hele nacht geslapen en het mooiste was nog dat de sleutel aan de buitenkant zat, ze hadden me op kunnen sluiten. Ik was heel onbezorgd in mijn bed gekropen en ik dacht nergens aan.

Vanmiddag kwam Ds. Een alleraardigste man, hij bleef een half uur en we hielden het goed pratende. Hij had er het nu al over dat jij en ik mooi op de Lidmatenkring [van de kerk] konden en ik moet naar de vrouwenbond, die komt eens per maand bijeen. Het is geen Vrouwenvereniging, die is er ook maar daar wil ik niet naar toe. Ik heb het over de Plattelands Vrouwenbond, die is niet Christelijk, maar is toch erg leerzaam denk ik.

Mag ik die drukte ook eens voor jou maken?

Klaas even mijn armen stijf om je nek, voel je hoe gelukkig je mij weer hebt gemaakt?

Vandaag is tante Ma geweest [mijn Oudtante Ma, zus van Beppe Bruinsma, de -ma van Hil-ma].

Ik kreeg een mooie theemuts, nog voor mijn verjaardag. Ik denk dat ze het wel gezellig vond al zag ik er wel wat tegenop.

Ik maak er altijd veel te veel drukte van. Gister waren mijn moeder en haar buurvrouw hier, ’s avonds kwam het buurmeisje langs. Daarna heb ik aardappels en peertjes geschild en gestreken. Enfin, alles weer klaar.

Mag ik die drukte ook eens voor jou maken?

Sille wy tegearre mar mei hânskrobbers lâns de doarren lâns?

Tante Ma wil jou aan de studie hebben en ik geloof dat er een leraar aan een ambachtsschool uit je moet groeien. Ik gaf een nummertje weg dat dat eerder bedacht had moeten zijn, maar zij vond dat het nog wel kon. Het wordt dan wel een hongerbestaantje, maar wij waren het eens dat een eigen zaak ons niet kan bekoren. Ik zag het wel voor me, een leraarsmevrouw.

Een lange zoen, sille wy tegearre mar mei hânskrobbers lâns de doarren lâns? [Zullen wij samen maar met handborstels langs de deuren gaan?]

Ze wil ons allemaal wat de hoogte in hebben. Maar dat gaat zo een twee drie niet.

Zij zijn er niet voor ons maar wij voor hen

Als onze kinderen maar een beetje de goede wil hebben dan zullen ze het wel klaren. Het leren van de ouders gaat om het leren van de kinderen. Zij zijn er niet voor ons maar wij voor hen, wat evenwel niet altijd even makkelijk is.

Ze zijn nu nog te klein om alleen te blijven en op elkaar te passen

Ik durf niet tegen Pim te zeggen dat ik even wegga terwijl hij slaapt. Ik doe het nooit weer al hoewel ik er soms naar snak om eens even alleen er tussenuit te knijpen. Als ik eens wegga zijn altijd mijn hummeltjes om me heen, niet dat die schatten mij te veel zijn, ach je weet het wel. Zo vergaat het alle moeders denk ik, maar ik zeg je wel meer dingen die jij niet geloven wil.

Ik heb Pim niet wijsgemaakt dat ik niet weg ben gegaan, ik zei dat ik jouw brief gepost had. Ik wist dat hij dat wel kon begrijpen. Hij zou het vast heel erg gevonden hebben dat ik naar de familie Nauta ging.

Het is niet goed te praten, ik heb tegen ons kind gelogen, maar ik dacht dat dat het beste was. Als ze wat groter zijn kunnen we dat wel zeggen, maar nu moet er een oppas zijn wanneer wij straks eens samen weg willen. Ze zijn nu nog te klein om alleen te blijven en op elkaar te passen, het zou te zwaar op die kleine schoudertjes rusten.

Dus mem blijft voortaan thuis. Ik sla jouw schrijven daarmee niet in de wind hoor, denk dat niet, ik heb er een goede les aan gehad.

Ik kan ik die angst niet van mij afzetten, de angst je nooit meer te zien

Gaat het nu toch door?

Heb niet meer geschreven, ik was moe en je weet wat voor epistels dat oplevert. Ik kreeg vier brieven van jou en ik heb ze net gelezen en je liet mij weer verlamd in mijn stoel zitten. Ik kan er niet tegen en toch wilde ik zo graag weer van jou horen hoe alles was. Mijn hart sloeg zo wild, ik kon alleen nog maar snikken ‘Klaaas’.

Nu is het weer over hoor en ik ben heerlijk gelukkig met je fijne schrijven. Ik kan er geen woorden voor vinden, ik heb je zo zielslief en zonder jou kan ik niet leven en toch kan ik die angst niet van me afzetten, de angst je nooit meer te zien.

Jij bent altijd zo flink in je schrijven, mijn eeuwige bang zijn voor dit en voor dat

Nee, nu niet zo wanhopig. Klaas jij bent altijd zo flink in je schrijven, ben je dat werkelijk altijd zo? Je schrijft van niet, maar waarom schrijf je mij dan nooit een pestbrief, je bent zo mijn heerlijke sterke man.

Wat ben ik een raar dwaas kind nog hè Kai? Als er straks dingen in mij zijn die jou hinderen, zul je me dat zeggen? Ik ben bang dat je het me niet zegt, maar wel denkt.

Mag ik eens heerlijk in jouw armen wegzinken zonder gedachten te hebben over – waar moet de baker slapen, waar moet het wiegje staan. –

Dat alles eens helemaal kwijt te zijn. Wat ben ik bang voor mezelf, dat ik jou teleurstel met mijn eeuwige bang zijn voor dit en voor dat.

Ik weet zelf wel wat eraan hapert maar ik kan het niet van me afzetten. Durf jij met mij zo het leven aan?

Ik voel jouw grote liefde dwars door alles heen en ik weet ook dat je zult zeggen dat je het aandurft.

Hè heerlijk, wat laten ze mij vanavond heerlijk met rust.

Wat gek hè, zo down als ik weet niet wat, kan ik het eind wel halen?

Wat gek hè Klaas, in plaats van dat we monter zijn nu het op z’n eind loopt zijn we vaak, ten minste ik, net zo down als ik weet niet wat en alles blijft zo onwerkelijk en ver.

Soms denk ik dat ik het eind niet kan halen en wat een dwaasheid is dat.

Ik weet zeker dat wij later nog heel dikwijls aan deze tijd terug zullen denken.

Zondag over een week is het al 6 november en ga jij misschien op de boot.

Het zal wel lang duren schat, al die tijd niets van elkaar horen. Krijg ik nog een telegram van je?

Nonki, wat een rare namen heb ik verzonnen hè, jij met je kalm blijven, daar heb ik juist zo’n toer mee. Jouw kalme kracht heb ik nodig jonk.

Heerlijk te weten dat jij voor mij bidt, dat geeft mij meer dan mijn eigen stamelen.

Wat ben je een schat dat je mijn geldproblemen zo ziet

Klaas, allereerst een innige omhelzing. Heb je een goede dag vandaag? Heb net weer een brief van jou gehad. Het gaat fijn regelmatig nu, komt zeker omdat je Batavia zit.

Hartelijk dank voor je antwoord op mijn geldzorgen, ik ben er zo blij mee omdat ik me zo verschrikkelijk voelde en nu jij het weet en ik je antwoord heb, is het net alsof het zo zwaar niet meer drukt.

Wat ben je een schat dat je mijn geldproblemen zo ziet. Maar toch blijf ik het vervelend vinden, ik heb helemaal niets voor jou gekocht. Ben soms bang dat je dat denkt, toch was het allemaal voor ons huisje geloof ik.

Een nieuwe mantel kan ik nu niet betalen maar dat hindert niks.

Nu heb ik het er niet meer over hoor.

De sigaretten zijn van Omke en je moet de groeten hebben.

Zondag en een fijne dag

Zondag en een fijne dag. Ik ben naar het Heilig Avondmaal geweest, de kinderen van de buren pasten op. Wat was alles mooi en wat is het heerlijk alleen al in zo’n mooie kerk met zo’n mooi orgel te zitten, dat alleen al kan je zo gelukkig maken. Verder was het een liturgische dienst [waarschijnlijk een dienst met vooral zang], wat ik erg mooi vond. Ik heb van alles genoten en zó was het nooit eerder geloof ik.

Het mag toch ook niet in het uiterlijk zitten, toch deed het er heel veel aan toe.

Mijn allerliefste, hoe heb jij het gehad, had je ook een goede dag?

Dit is een snertbriefje, schat is het waar dat je toch 6 nov niet aan boord gaat?

Schat is het waar dat je toch 6 nov niet aan boord gaat? Het zou anders vandaag over een week zijn hè? Geef mij een innige zoen.

Tjibbe [broer van Janke] kwam mij gisteravond hout brengen, ik heb nu ook een bijl. Het was zo hopeloos. Ik hoef mijn mond maar open te doen dan krijg ik weer van alles van Nauta. Ik wil dat niet want het maakt het erger, ik bedoel zo oneindig veel verplichtingen krijgen we dan. Ze rekenen er zo vast op dat jij daar gaat werken, en ik hoop ook zo dat je dit doet, maar toch wil ik hier niet graag altijd blijven.

Onze kleine kinderen slapen alweer, ze waren moe van het spelen. Het zijn zulke schatten geweest vandaag.

Vind je het erg dat ik mijn lippen een beetje geverfd heb? Het valt niet erg op hoor en het staat toch wel erg mooi vind ik. Ik had vanmiddag ineens zo’n ijdele bui. Ik zorg dat mijn mede dorpsgenoten er geen aanstoot aan nemen.

Vanmiddag was Reinie [jongste zusje van Klaas] hier met een vriendin. Zij wil de kinderen altijd zoenen en die houden daar niet zo van.

Dit is een snert briefje, maar alles is goed en ik ben gelukkig. Nacht manni, en veel liefs

Als ze van thuis hier allemaal zijn met jouw thuiskomst pas je er niet meer in hoor

Zeg schat, als ze van thuis hier allemaal zijn met jouw thuiskomst pas je er niet meer in hoor.  Maar als je het liever hebt dat ze wel komen dan zorg ik daarvoor hoor, want zoals je zegt willen ze het allemaal graag bijwonen.

Ik dacht dat je het wel fijn vond dat wij eerst even samen waren, maar ik begrijp nu ook wel dat je het ook leuk vindt dat de anderen er ook zijn. Nee, lang zullen ze niet blijven en dat kan ik nog wel afstaan.

Het is ook al te egoïstisch van mij om het zo te doen zoals ik schreef.

Ik deed het niet omdat het voor mij gemakkelijker zou zijn. Ik dacht dat jij zoiets al eens eerder geschreven had. Het komt voor elkaar schat hoor en ik zal mijn waarschuwing van – de deur op slot – heropen.

Heb tegen Klas [schoonzus, vrouw van broer Tjibbe Venema in Raard] gezegd dat wij hen allemaal verwachten bij jouw thuiskomst. Ze keek even vreemd op omdat ik dat eerst zo verboden had. Ze vond dat ik jou eerst nog eens moest vragen wat jij het liefst hebt. Nu snoes, schrijf me dat en zo zal het gebeuren.