Blog 110: AAN BOORD van de Johan van Oldenbarnevelt, 12 november de trossen los; de laatste brieven van Klaas, scheepsjournaal op de Routekaart, dagen en mijlen tellen (11 november t/m dinsdag 5 dec 1949)

August 24, 2021 Hilma Bruinsma 4 comments

Goede vaart, tabé

Ik vaar naar huis

Allerliefsten, alles is goed, ik vaar naar huis, eindelijk is het toch echt waar meiske.

Gistermorgen 12 november werden om 9.00 uur de kabels losgegooid. Langzaam, onder de klanken van het Wilhelmus kwam de boot in beweging.

Het afscheid van honderden militairen, burgers, kennissen enz. was geweldig. Goede vaart, tabé.

Langzaam zag ik Java in zee wegzinken. Geen ontroerend moment zoals het vaak beschreven wordt, ik was blij meiske. Ik laat niets achter, ik verlang alleen maar naar mijn eigen lieve schatten.

We hebben met zijn vieren (Onder Officieren 2-6 RVA) op gepaste wijze afscheid genomen met een borrel op de goede vaart. Ouwe jongens, het was een vrolijk stel Nan. Het boordleven moet eerst weer even wennen, je voelt je als een kat in….

De Johan is een van Neerlands beste passagiersschepen, de ligging is krap

De accommodatie is uitstekend want de Johan is een van Neerlands beste passagiersschepen. De ligging is een beetje aan de krappe kant, ook is het moeilijk een rustig plaatsje te vinden, maar daar is misschien nog wel iets op te vinden.

Wat hou je nu over

Vanmorgen een goede preek van Ds. Jense. Wat hou je nu over, nu je alles achtergelaten hebt. Je vrije leventje, je slippertjes enz.? God wil met je meegaan naar huis, de toekomst in.

Boordgeld en rantsoen

We hebben ons boordgeld, fl. 30,- te pakken en de eerste helft van het totale rantsoen sigaretten is uitgereikt, 300 stuks. Spoorstaafjes en heimwee hebben afgedaan. Het rantsoen kostte fl. 4,50 dus zuinig aan. Enfin, ik heb ook niet veel nodig.

Dagelijks bijwerken routekaart, een soort scheepsjournaal

Ik heb een routekaart gekocht die ik dagelijks ga bijwerken, enkele krabbels als toelichting, een soort scheepsjournaal.

Nanki, weer tot morgen, we tellen nu werkelijk af, dagen en mijlen tellen.

Myn skot, een dikke tút.

Niets anders dan wind, wolken en water, Indische Oceaan

Maandag. Lieveling, een warme zoen. Voel je dat ik dichter bijkom meiske? We steken de onmetelijke blauwe Indische Oceaan over. Meer dan een week lang niets anders dan wind, wolken en water.

De Johan duwt rustig door, dag en nacht. Het is prachtig de schuit deint zacht op de lange oceaandeining. De troepen vermaken zich best. Het is allemaal weer nieuw en het gaat nu de goede kant op.

Zeep is niks waard in zeewater

Vandaag wasdag, we moeten het zelf doen, wat een gepruts, zeep is niks waard in zeewater. Alleen maar wat ondergoed. Vanmorgen de demobilisatiefilm gezien, niet veel bijzonders. Mijn thuiskomst is veel fijner en wat er allemaal in Nederland is veranderd wist ik al uit de kranten.

Een rustig plaatsje zoeken, vandaag 358 mijl dichter bij jou

Ik zoek een rustig plaatsje om met jou te praten en tegelijk een sigaret te roken en een biertje te drinken, dat is heel wat hè? Nu mijn routekaart bijwerken, vandaag 358 mijl dichter bij jou!!

Ik zit nu met K. op verboden terrein. Wat ik zocht heb ik gevonden in de rookzalen voor de Officieren en Sergeant-Majoors. De vrouwelijke militairen hebben hier ook toegang. De dames mogen niet op de dekken voor Sergeants en Minderen komen, de schapen zijn keurig van de bokken gescheiden.

De Adjudant, Sergeants Majoortjes en Officiertjes zitten soms als katten om een bord hete pap. Er zijn grenzen en die worden weer scherp getrokken, maar grenzen zijn er ook om overschreden te worden. Zit hier goed en het duurt zolang ik eruit gestuurd word, enfin, dan heb ik pech. Het deert me niet snoes.

Wachten op post tot Port Said

Goedavond memke, jonkje en famke een innige koes en dikke zoen fan dyn Kai en fan heit. Nanki, ik heb geen post meer gehad, ik zou heel graag even weten hoe het thuis is. Ik moet wachten tot Port Said, dat duurt nog een dikke week. Mei dyn jonk is it bêst.

Heb de kaart weer bijgewerkt, zo kan ik de kapitein controleren of hij de goede koers wel houdt?? Vandaag moesten we opgeven waaraan we het Engelse pound Sterling in Port Said willen besteden. Er is geen andere keus dan sigaretten. Neem je die niet dan krijg je niks, nogal simpel hè?

Dagroutine

’s Ochtends om 6.00 uur eruit, wassen, bed opmaken, gezamenlijk de hut opruimen, naar dek om een luchtje te scheppen en een rokertje op te steken en om 7.00 uur ontbijt. Pittige koffie, pap, brood met goed beleg, een goed begin.

Met K. geschaakt, heb hem aardig voor de broek gegeven.

Vanochtend twee pakken ingeleverd voor de wasserij. Ik hoop niet dat het duur is, anders kom ik niet rond.

Geen bijzonderheden Nan, eindeloze zee, de eerste vliegende vissen gezien. Steeds dichter bij jou, denk je dat even in. Nacht lievelingen.

Weer 367 mijl dichter bij jullie, dat is 367 x 1,852 – 684 km

Woensdagavond, weer echt 367 mijl dichter bij jullie. Dat is 367 x 1,852 = 684 km. Wat en afstand hè en we hebben de helft van de Indische Oceaan er nog niet opzitten. Nan, eerst een innige koes en een gelukkige tút fan dyn Kaieman.

Pim en Ukkepuk een dikke tút fan heit. Heit sil jimme in kaart fan de boat stjoure wêre at heit mei thús komt. It is in iele grutte moaie boat.

Hoe is het mei jimme? Schat een goede dag vandaag. Constant mooi weer en een rustige zee.

MS Johan van Oldenbarnevelt

Achterdek zonder accommodatie toegewezen aan Sergeants en Wachtmeesters

Vanmorgen is een achterdek zonder enige accommodatie toegewezen aan de Sergeants en Wachtmeesters. We trappen er niet in. Het achterdek is nu praktisch verlaten. Al die lullige dingen irriteren me, soms zoveel dat ik vergeet dat de boot toch rustig doorvaart. K. en ik zitten nu weer in de zalen voor Officieren.

Krib voor een patrijspoort, ik zou de schuit wel willen duwen

Ik heb nu een krib voor een patrijspoort, het tochtte die ander te veel. Nu heb ik een pracht uitzicht. Ik kan het nog niet erg vinden hier snoes. Ik loop vaak doelloos met m’n ziel onder de arm. Ik zou de schuit wel willen duwen, nog harder opschieten, een pietsje onwennig.

Verzoek toegang tot de voordekken

Donderdagavond. Nanny, ik heb een goede dag gehad en jij? Vanochtend gezondheidsinspectie. Vandaag niets uitgevoerd en mij toch niet zo verveeld als de vorige dagen. Heb wat zitten lezen, wat in de zon liggen bakken. Ik moet wel met een beetje kleur thuiskomen.

Dat vergat ik nog te schrijven, M.G. is toch met deze boot meegekomen, net op het laatste nippertje.

Heb om toegang tot de voordekken verzocht, maar het is afgepoeierd door de kapitein. Soedah. M’n blaadje is vol. Ik zal proberen nieuwe op de kop te tikken.

Lieveling, voel een lange zoen, koeskes foar ús bern, wer in dei tichter by hûs!!!

Deze reis bevalt mij niet zo goed als de heenreis, ik wil te hard

Liefste skotten!!! Daar ben ik weer Nan, allereerst een innige koes. Ik ben een beetje onwennig geweest. Het waren eentonige dagen snoes, deze reis bevalt mij niet zo goed als de heenreis, ik wil te hard. Zal blij zijn wanneer we in Port Said zijn, ik verlang naar post. Vanmorgen jou een telegram verstuurd.

Alles is bêst mei my Wiefke. Ik hoop zo dat ik een seintje terugkrijg. Koes ús bern even, verlangen ze nog naar mijn thuiskomst?

Vreemd, nu god mij bijna alles heeft teruggegeven, is het net alsof ik alles kwijt ben

Vreemd is het lieveling, het wil er nog niet goed bij mij in dat ik nu op weg naar huis ben. En toch is het zo!! Soms vliegt het me even aan, wat moet dat onbeschrijflijk heerlijk zijn. Nog een paar weken en ik mag jou weer in mijn armen drukken.

Vandaag niet naar de kerk geweest, met K. geschaakt en de tijd vergeten. Het zat me eerst dwars. Vreemd is het nu god mij bijna alles teruggegeven heeft is het net alsof ik alles kwijt ben. Ik kan niet bidden Jank. Ik hoop dat het weer goed komt.

Ik merk dat we land naderen, vliegende vissen, kwallen morgen kaap Quardifui

Ik merk aan verschillende dingen dat we weer land naderen. Drukkere scheepvaart, we zitten nu weer in de gewone vaarroute. Veel vliegende vissen, een aardig gezicht, de beestjes fladderen een heel eind weg.

Vanmiddag zag ik voor het eerst weer zeekwallen.

Morgenochtend zien we kaap Quardifui, een uitloper van Afrika. Dan is het nog een dag of zes naar Suez. Het schiet toch fijn op schat.

Ik weet niets meer. Tot gauw skot, koes Wim en Zus, een heel stevige koes fan dyn man die no toch gauw thús is, wat sil dat wat wêse!!!

Dyn Kai

Even in jouw brieven liggen lezen

Ben net wakker van een middagdutje. Na het eten even in jouw brieven liggen lezen en zo, met jou heel dicht bij me, in slaap gevallen. Ik wou even met je praten en nu weet ik niks meer, je bent nu weer zover weg.

Ga en vlucht, kale hoge rotspartijen, woeste stromingen, Bruinvissen dartelen

We schieten mooi op. Kaap Quardifui gezien, een aangename afwisseling na al die dagen alleen zee. We voeren dicht langs de Westkust van Afrika, dat kon omdat het prachtig weer was en de zee rustig. Anders is het een gevaarlijke hoek. De naam betekent zoiets als Ga en vlucht.

Woeste zeestromingen bemoeilijken het varen. Het was een prachtig gezicht, kale hoge rotspartijen stijgen rechtop uit de zee. Een woeste en onherbergzame streek met weinig leven, we zagen niets anders dan bergen en zand.

Er dartelen grote Bruinvissen in het woelige water, ze sprongen metershoog uit het water en vergezelden het schip een tijdje.

We hebben de Indische Oceaan achter de rug. We varen nu in de Golf van Aden En komen vanavond in de Rode Zee.

Er komt nu weer afwisseling schat. De meesten waren al lang uitgekeken op water, lucht en wolken.

Lezen, schaken, rondscharrelen op dek, in de rij, kleine was

Overdag voer ik weinig uit, wat lezen, schaken, rondscharrelen op het dek, beetje zonnen, in de rij staan voor limo en thee. Zo nu en dan een kleine was, onderbroek, broek, handdoek. Ik gebruik de papieren servetjes die we drie keer per dag aan tafel krijgen als zakdoek. Sokken draag ik pas als het kouder wordt.

Klaas en MG?

De meeste baantjes zijn bezet

Ik merk het ’s morgens en ’s avonds, het wordt al frisser. Iedere avond zitten K, H, B. en ik in de rookzalen van de Officieren. Tot nu toe gaat het goed. Vanmorgen een lezing over de demobilisatie, het duurde 1,5 uur, geen nieuwe gesprekspunten, de meeste baantjes zijn bezet, niemand krijgt het op een presenteerblaadje aangeboden.

Ik begrijp nu waarom de troepen niet in een uitgelaten stemming zijn

Vaak probeer ik over onze toekomst te denken, maar het wil niet Nan. Ik kom nooit verder dan mijn thuiskomst. Het maakt me vaak bang, vooral nu ik dichter bij huis kom. Ik benijd de enkelingen die weten wat ze willen, alles klaar hebben en zich geen zorgen hoeven te maken. Het makkelijkste is rustig afwachten tot we samen kunnen overleggen. Dat valt niet mee Nan, ik weet dat jij er ook over piekert.

Ik schrijf er maar niet meer over, ik zou jou nog bang maken of heb ik dat alweer gedaan? Ik begrijp nu waarom troepen die na drie jaar Indië niet in een uitgelaten stemming naar huis gaan.

Het verlangen naar huis is groot maar de onzekerheid voor de toekomst houdt hen bezig. Ben ik somber? Ik verlang er zo naar om alles samen met jou te bepraten. Wou dat die schuit harder opschoot, wat een ongeduld hè?

Even theedrinken, het spoelwater is weer binnen, een beetje hatelijk snoes. Het is ook niet veel bijzonders, nat met een smaakje.

Zag drie zeeschepen, waarvan een tanker die gelijk met ons opvaart. Het lijkt wel een wedstrijdje, zij winnen lijkt het.

Zit nu even op mijn ‘driehoog bed’. Heb een stevige kou gevat voor de open patrijspoort, maar het komt al los. Verder zo gezond als een vis.

Nog steeds op het eten kankeren, wat krijgen ze thuis

De Hollandse kost bevalt me best en is uitstekend. Er zijn kerels die nog steeds kankeren, ik vraag me af wat ze straks thuis vreten.

Postzakken verzegeld, Wim z’n paardje naaien, krijg ik een telegram

Vrijdag worden de postzakken voor Suez verzegeld. Dus daarna krijg je geen post meer vrouwke. Dan duurt het ook niet zo heel lang meer lieveling.

Ik ben bezig met Wim zijn leren paardje in elkaar te naaien. Het wil niet zo best meiske, maar het komt toch voor mekaar.

Nanke, krijg ik ook een telegram van je? Ik reken daar een beetje op.

Vertel me even hoe het thuis is. Ik heb goede moed maar weinig geduld.

Heb na het eten een luchtje geschept op het hoogste dek, sportdek. We passeerden weer een paasgierschip, tegelijk aan de andere kant een tegenligger, een vrachtschuit. Druk verkeer. Zo meteen gaan we naar de rooksalon.

Nanni, even in je lieve kijkers kijken, even heerlijk koesen en dikke tút en tot morgen.

We varen in de Rode Zee, helft van de reis, het gevoel dat Indië al heel ver weg is

Goedemorgen, heb je goed geslapen? Allemaal een dikke koes. We varen nu in de Rode Zee, over een paar dagen hebben we Suez te pakken. Vandaag de 13e dag, de helft van de reis als we geen tegenslag krijgen. Heb het gevoel dat Indië al heel ver weg is, alsof het al veel langer geleden is.

Klaas met B en H, H met maar een enkele streep?

Na Port Said halen we de winterkleding tevoorschijn

Ik geloof dat H. ziek wordt. Hij loopt al dagen met oorpijn en hoofdpijn en buikklachten. Vreemd dat zoveel grote sterke kerels zo weinig kunnen hebben. Ik rochel ’s ochtends een paar keer en voel me de hele dag kiplekker.

Het is fris aan dek. Na Port Said halen we de winterkleding tevoorschijn. Ik hoop dat we de tropenuniformen al aan boord in kunnen leveren, dat bespaart veel gesleep met die rommel.

Hoe was de thuiskomst van Wiebe? Zie blog 109 onder andere onder kopje Bezoek en naar de thuiskomst van Wiebe.  Ik hoop dat ik ’s avonds thuiskom, heerlijk alleen bij jou.

Hoe is het mei ús bern memmi? Ik hoop soms dat ze slapen als ik thuiskom en wij samen heel lang naar onze lievelingen kijken.

Ik moet ophouden. We krijgen inspectie van onze hut. Het moet er keurig uitzien anders krijgen we op onze tabernakels. Poppie, ik smeer ‘m. Nog een lange tút!!!

De laatste brief!!! donderdag 24 november, machtig verschil, toen steeds verder van jou af en nu steeds dichterbij

Daar ben ik weer meiske, fijn met jou praten. Eest een innige omhelzing, is dit de laatste keer dat ik dit schrijf? Morgenochtend nog een keer, dan gaat de laatste post van boord. Daarna hoor je niet meer van mij.

Ik hoop dat de radio en de kranten je op de hoogte houden. Je weet misschien eerder dan ik hoe laat we aankomen en ontscheept worden. Ik verwacht ’s avonds 6 december en dat we de 7e naar huis gaan.

We naderen Suez, we komen vermoedelijk morgenavond aan. We varen nu midden in de Rode Zee. Iedere dag wordt het iets frisser. Weet je nog dat het op de heenreis zo smoorheet was?

Schattebout, wat een machtig verschil, toen steeds verder van jou af en nu steeds dichterbij. Deze reis is er weinig te zien. De Johan neemt de kortste routes en we krijgen weinig kusten te zien. Nooit te hard Nanneke.

Ik dacht dat ik je zoveel te schrijven had en nu weet ik niets.

Steeds komt mijn trouwe ring weer terug

Schreef ik al dat ik mijn trouwring weer kwijt was? Steeds komt mijn trouwe ring weer terug. Ik had het op de scheepsradio om laten roepen dat ik hem kwijt was en een djongos kwam ermee aan, hij had hem in een van de badkamers gevonden. Er is niet veel meer van over, door het zeewater heeft hij een stroeve kleur gekregen. Het hindert niet. Zat wel even in de piepzak en was dolblij dat ik mijn Janke weer terug had.

Verschil tussen Onderofficieren en Officieren

Gisteravond met z’n allen een beetje herrie geschopt over het eten. De Onderofficieren moeten het met 1 karig broodbeleg doen terwijl de Officieren keuze hebben uit zes verschillende soorten. Het heeft geholpen, vanavond was het beter. Eigenlijk een kleinzielig gedoe maar een aangename afwisseling.

Gisteravond weer naar de verboden zone en gezellig gekletst. Vandaag nog even goed van profiteren, misschien dat het morgen nog gaat, maar daarna is het te koud.

De heren Officieren en Sergeant Majoren moeten morgen hun Nederlands uniform al dragen. Boffen wij even dat we bij het paarden- en voetvolk gerekend worden, wij mogen nog in het tropenpakje verschijnen om het winterpakje netjes te houden. Wij hebben namelijk geen rook-, muziek- en leessalons met luie stoelen waar je niet vuil in wordt, maar liggen meestal op het dek te zwabberen.

Wat een gejank over deur open, deur dicht, ik ben verkouden, ik ben aan de racekak

Erg bruin ben ik niet en wat er nu opzit was ik er voor ik thuis ben er weer af.

Verdorie wat een gejank over deur open, deur dicht, ik ben verkouden, ik ben aan de racekak. Enz.

De deken ligt te wapperen op mijn rug

Goedemorgen, de laatste briefzoen en daarna echt!! Gisteravond floepte het licht uit, ik heb heerlijk gemaft. Het is ’s nachts lekker fris, de deken ligt op mijn rug te wapperen, als het kouder wordt moeten de patrijspoorten dicht. Midden in de winter thuis, wat zal ik lekker bij jou koese.

Steeds meer half zieken door kouvatten, lichte gevallen van malaria

Ik hoop vanavond post te krijgen, ik moet even alles van thuis weten. Met mij is alles goed, mijn verkoudheid is bijna weg. Aan boord steeds meer half zieken, hoofdzakelijk hoofd- en buikklachten door kouvatten.

Volgens de Hospik zijn er nu 36 lichte gevallen van malaria. Eigenaardig dat zich dat nu openbaart. De meesten hebben het al eerder gehad.

Ik geloof dat ik er immuun voor ben, ik heb zelden kinine geslikt en nooit ergens last van gehad.

Weer mijn normale gewicht bij thuiskomst, mijn briefjes aan boord zo hopeloos simpel

Nan ik groei, als het zo doorgaat heb ik weer mijn normale gewicht bij thuiskomst, nog een dun mannetje hoor.

Lieverd, de briefjes die ik je aan boord schreef zijn hopeloos simpel, het wil niet Jank.

Kun jij het zolang volhouden of ben je ook zoals ik, ongedurig, ongeduldig, nergens rust, nergens mijn kop bij kunnen houden, zelfs niet eens bij het schrijven aan jou.

Alles lijkt even onbelangrijk, behalve dat ene thuis!!!

Van de reis weet ik niet veel te vertellen. De Rode Zee is eentonig, water en nog eens water en aan de kim wazige bergen. Wel is er vrij veel scheepvaart op deze route, maar dat is ook de enige afwisseling.

Schaken, scheepsstrijkje, Nederlandse pakjes als kerstbomen

Vanmiddag moet ik schaken, ik heb me voor een competitie opgegeven. Verder zijn er nog kaartwedstrijden, onder andere bridge.

Overdag speelt er vaak een scheepsstrijkje, maar door het geroezemoes van al die kerels komt het niet tot zijn recht, toch wel gezellig hoor.

Er draait regelmatig een nieuwe film, ik heb er nog geen enkele gezien omdat het me weinig interesseert. Er zijn wel aardige plaatjes bij, maar het is allemaal zo onwerkelijk.

Velen zijn met hun Nederlandse pakje bezig, sommigen zien er straks als kerstboom uit. Ik moet mijn E.M. er nog even opnaaien, dan ben ik klaar. Doodgewoon mijn oude pakje weer en ik gooi het heel gauw uit als ik thuis ben.

Sigarettenhandeltje, tik op mijn vingers wanneer ik het ene staafje na het andere wegblaas

Heb een handeltje met H. gedaan. Ik had een brede Hollandse koppel, waar ik H. al maandenlang mee warm gehouden heb. H. loopt er nu eerdaags mee te pronken en ik heb tien pakjes goede sigaretten. Ik hou ervan over voor mijn verlof hoor, wat ook wel nodig is met al dat bezoek. Zelf moet ik kalmer aandoen, help je mij schat, tik me op mijn vingers als ik naar gewoonte het ene staafje na het andere wegblaas.

Schoon beddengoed, ruzie

We krijgen schoon beddengoed, even mijn spullen in orde brengen. Ook een schone handdoek. Op dit moment grammofoonmuziek op de scheepsradio, wel gezellig.

Een paar bedden verderop is er ruzie over de handdoeken. De djongos of de hulpbediende krijgt er een punthoofd van en heeft een tekort. Zoek het maar uit.

Laatste groet

Ik moet naar dek. Alle hutten en ruimen moeten klaar zijn voor de inspectie. Wiefke, ik weet niks meer.

Allinich dat ik sa oegriselijk nei dei ferlang. Alles is goed, dyn man is gelukkig mar oe sa ongeduldig.

Hoe kan ik jou de raad geven kalm te blijven afwachten?

Skottebout, mijn laatste alleszeggende liefdevolle zoen per brief. Pim en Uk, wat in grutte boat hè? Heit sil jimme der straks mear fan fertelle. Sille jimme heit alles fertelle fan Memmi, fan Beppe en Omke, fan Ternaard en oeral fan.

Mem knijp ze even van mij, zouden ze bang voor me zijn, nee hè memmi?

Janke, lieveling tot DV spoedig thuis. Ik ben weer naar de dagsluiting geweest. Dyn djip gelukkige Kaieman!!!! XXX

Reisverslag MS Johan van Oldenbarnevelt

Vrijdag 11 inscheping- zaterdag 12 november t/m dinsdag 5 dec 1949

Vrijdag 11 november

Na ruim 3 jaar onafgebroken EM tropendienst is de tijd aangebroken dat 6-RVA naar huis moet. We hebben het op onze manier gefixt en zijn blij dat we er tussenuit knijpen.

Vrijdagmiddag om 16.00 uur inscheping aan boord van de MS (Motorschip) Johan van Oldenbarnevelt.

Zaterdag 9.00 uur vertrek vanuit Tandjong-Priok, was het tevergeefs??

Uitgeleide door honderden militairen, burgers, kennissen, grietjes en KNIL-militairen. We varen, een laatste blik op Java. Het is goed geweest, maar tevergeefs?? De tijd zal het leren.

De accommodatie en verzorging aan boord is goed. De stemming van de diverse troepen is goed. Al spoedig wordt het boordgeld fl. 30,- per man uitgereikt, wat besteed wordt aan Cadi (cantine dienst) rantsoenen (600 sigaretten) limonade, bier en souvenirs.

Zuinig zijn anders haal je het eind niet. We varen (zie route) langs de Westkust van Sumatra. Het weer is prachtig, zacht deint de boot op de diepblauwe zee.

Zondag 13 nov

In volle zee. De laatste bergtoppen van Sumatra zakken weg in zee. De zee is spiegelglad, de Johan duwt rustig door. Om 10.00 uur Protestantse godsdienstoefening met Ds. Jense. ‘Wat heb je nog nu je alles achter gelaten hebt?’ De troepen beginnen zich thuis te voelen. De eerste helft van het rookrantsoen is binnen, 300 sigaretten. Spoorstaafjes en Heimweesigaretten hebben afgedaan.

Maandag 14 november

Eindeloze watervlakte, de Johan vaart alleen op de onmetelijke Indische Oceaan. Enkele vliegende vissen.

Officieren en Minderen tot de rang van Sergeant-Majoor mogen zich vermaken op het voordek. De vrouwelijke militairen mogen zich daar ook verpozen onder het wakend oog van de S.P. [Slecht te lezen]

De Minderen hebben het achterschip met de diverse dekken tot hun beschikking en vermaken zich best. Vele sergeanten voelen zich vern__ ‘ze mogen niet meedoen’ op het voorschip en voelen zich niet thuis onder de troep.

Het rustigste plaatsje is de wc met patrijspoort, de enige plaats waar je rustig van de zee en sigaret kunt genieten. Een goede dag.

Dinsdag 15 nov

Om 6.00 uur reveille, wassen, sigaret aan dek, 7.00 uur eten, pittige koffie, pap en brood, kom met buikje thuis. Schaken met K. 4-2 voor mij.

Collega’s kankeren op verboden dekken, maar de meesten hebben niet het lef om op het voorschip te komen. Vanavond een lekker biertje gedronken bij de ‘meerderen’.

Een goede dag. Goed weer en een rustige zee. Kom hier morgenavond terug, de kruik gaat zolang te water zolang hij barst. Vandaag twee uniformen in de was, vrijdag tegen betaling terug. Loop er zolang sjofel bij.

Woensdag 16 nov

Water, water. Konings koelies hebben een eigen hoekje gekregen, verboden voor Korporaals en Minderen met als gevolg dat er bijna niemand meer zit. Hoe dit vraagstuk op te lossen?

De Sergeants nemen het niet. Onwillekeurig doe je mee, wat een bewijs is dat we zo langzamerhand tot de dieren geworden zijn.

De Johan houdt koers. Goed weer. Vanmorgen van bed verhuisd. R. A. had kougevat voor de patrijspoort, nu wil ik het proberen, vanaf mijn krib een prachtig zicht op de oceaan. Vandaag de eerste film.

Ik zit nu weer in de rook-drink-kaart-lees en kletssalon van de ‘meerderen’.

Nou niet langer zeuren. Geef mij de accommodatie van de Tegelberg maar, daar leden we allemaal honger, maar we hadden allemaal een plaats.

Donderdag 17 nov

We varen ter hoogte van de Maldiven eilanden. Vanmorgen gezondheidsinspectie. Constant goed weer. Een enkel regenbuitje.

Het verzoek van een delegatie Sergeants om toelating tot de voordekken te krijgen is door de gezagvoerder afgetikt. Na gedane dienst spelen we geen rol meer, onbelangrijk!!

Vrijdag 18 november

We zien zeevogels, een teken dat we land naderen. Vandaag radiocontact met ‘De Ruys’, troepenschip voor Indië. Bloedonderzoek. Struinende haaien rond de Johan. Vanavond klassiek grammofoonconcert in rookzalen. Eigenaardig dat vele mensen doen alsof ze het prachtig vinden. De grammofoon is veel te hard afgesteld, hinderlijke bijgeluiden van vele snorrende ventilatoren. Stemming onder de troepen goed. Er wordt een bandje samengesteld van militairen die in het bezit zijn van een muziekinstrument.

Zuinig met zoetwater.

Zaterdag 18 nov

Een week gevaren. We komen nu weer in de normale vaarroute. Zo nu en dan passeren we vracht- en passagiersschepen. De vliegende vissen worden talrijker, een aardig gezicht als ze over het water scheren. De stemming is best. Verscheidene mensen krijgen malaria aanvallen. Voorzichtigheid met zonnebaden geboden. Vermakelijk is het drinken van het ‘paardenvolk’.

Slappe thee of limonade wordt in papieren bekertjes uitgedeeld. Zorg dat je erbij bent. Na afloop worden de bekertjes omgekeerd op het dek gezet en onder de voet geknald. Vanavond gezellig gekaart. H. verloor en vloekte.

Zondag 20 nov

Een goede dag. We naderen land, drukkere scheepvaart, meer vogels en vliegende vissen en andere zeebewoners. Vandaag weer zeekwallen gezien. Kerkdienst verzuimd, tijd vergeten door aardige schaakpartij met K. Per man een flesje bier gratis, wie is er jarig? Vanmorgen telegram naar huis.

Maandag 21 nov

Vanmorgen om 4.00 uur het eiland Sokotra gepasseerd. Om 12.00 uur Kaap Quardafui in het zicht. Hoog uit zee oprijzende rotsen. Om 13.00 uur ter hoogte van de vuurtoren van de kaap aardig radiopraatjes.

Italiaans Somaliëland, een onherbergzaam, woest gebied van hoge rotsen en zand. Hier en daar een vissersdorpje langs de kust. Het land is nog bevolkt door kannibalen? het is gevaarlijk voor blanken (hebben we drie jaar meegemaakt in Indië).

Dartele dolfijnen vergezelden de Johan een tijdlang. De grote vissen springen in hun volle lengte uit het water en duiken met een sierlijke boog weer in hun element. De kleur van de zee is na het passeren van de Kaap Quardafai van helderblauw grijsgroenig geworden. Onmogelijk kleine vissersbootjes dobberen op de golven. We werden nagewuifd.

Steeds meer scheepsvaart. Aardige afleiding na de stille Indische Oceaan. Vanmiddag mijn trouwring voor de zoveelste maal verloren en weer teruggekregen (lag in de gootsteen van de badkamer).

Dinsdag 22 nov

We varen in de Golf van Aden. Aden heeft als zeehaven veel betekenis voor de zeevaart. De meeste schepen doen Aden aan voor aanvulling van water en brandstof. De vroegere aanloophaven van het eiland Perim heeft weinig betekenis meer.

Woensdag 23 nov

We zijn het eiland Perim, met vuurtoren gepasseerd en varen de Rode Zee binnen. Aan bakboordzijde de woeste kale bergen van Afrika (Italiaans en later Frans Somaliland). De Rode Zee is koud, in tegenstelling met de heenreis, toen was de hitte bijna ondraaglijk. Ik heb een stevige kou te pakken.

Overdag zonnen aan dek en ’s avonds kouvatten voor de open patrijspoort. We zien verder weinig van de Afrikaanse kust en de Rode Zee eilandjes, de laatste hebben weinig betekenis.

Vrijdag 25 nov

Vandaag de plaats gepasseerd waar Mozes het volk Israëls door de Rode Zee geleid heeft. Gaf nogal wat commentaar. We naderen Suez. Aan beide kanten woest berglandschap en zandwoestijnen. Door het slechte zicht was de berg Sinaï niet te zien.

Zaterdag 26 nov

Gisteravond om 23.00 uur het anker laten vallen op de rede van Suez. We moesten wachten op het konvooi uit Port Said. Er worden strenge maatregelen getroffen.

Suez, het Suezkanaal en Port Said staan onder strenge bewaking van Egyptische politie. Fotograferen is verboden, in Port Said moeten de patrijspoorten dicht.

Om 8.00 uur werd het anker gelicht, of beter gezegd verspeeld doordat de ankerketting knapte.

Suez

Suez geeft bij nacht een schitterende aanblik met zijn duizenden lichten, verlichte schepen, seintorens enz. Langzaam varen we het smalle kanaal binnen. Op verschillende plaatsen zijn de oevers afgebrokkeld en weggespoeld. Het kanaal slokt dan ook miljoenen aan onderhoudswerkzaamheden op.

Om 12.00 uur bereikten we het eerste meer waar we weer moeten wachten op tegenliggers. Het wordt vervelend.

Zondag 27 nov

Vannacht om 1.00 uur Port Said bereikt. Het Suezkanaal heeft ons 36 uur opgehouden. ’s Nachts meteen havenpolitie rondom de Johan.

Veel geschreeuw van ‘close toetoep, patrijspoorten gesloten’ enz. Weinig succes, Nederlandse militairen zijn hardleers.

Al vroeg zwermden de parlevinkers, Arabieren, Egyptenaren met hun koopwaar om het schip.

De handel was slap doordat Jan met de pet arm is. Toch een vermakelijk gedoe, de handelstaal was Maleis-engels-hollands-mokums. Om 11.00 uur was de Johan klaar voor de laatste trip. Olie en water ingenomen.

Veel post. Thuis Alles goed. Port Said is een dam, het afsluithek van Oost en West. De grootste helft zit erop.

Maandag 28 nov

Erg blauw is de Middellandse zee niet. Weer water en nog eens water. Zo nu en dan schepen aan de horizon. Vandaag de tropenkleding ingeleverd, de plopperpakjes hebben hun dienst gedaan.

De meeste militairen lopen in battledress. De Korporaals en Minderen, en de Sergeants mogen een tropenpakje houden als dekzwabbertje (om het goede pakje schoon te houden en netjes thuis te komen).

De Johan laat ons weinig zien, recht uit recht aan. De temperatuur daalt snel, de stemming zit erin. Fijne dagsluiting door de vlootpredikant.

Dinsdag 29 nov

Een veelbewogen nacht. Een wedloop naar de wc’s die al die ‘snelle’ klanten niet konden verwerken, zelfs de wastafels werden ingeschakeld. De meeste zieken herstelden na de ochtendkoffie en een frisse neus aan dek.

De verdeling van de in Port Said gekochte sigaretten gaf veel soesah. In plaats van de 500 Players werden er 550 minderwaardige sigaretten verstrekt. Er ontstond een levendige onderlinge ruilhandel. Ik ben mijn Murrays kwijtgeraakt tegen een kleiner aantal sigaretten van betere kwaliteit. Hopelijk de laatste keer dat we bedonderd zijn.

Vanavond dagsluiting door Ds. Jense, slecht verstaan door het gejoel aan dek. Later gezellig gekaart in rooksalon. Zopas een frisse neus gehaald op het sportdek. Er staat een stevige bolle wind, doet echt Hollands aan. Na een stevige wandeling met piekharen naar beneden.

We varen ter hoogte van het eiland Malta, wat vanaf het sportdek duidelijk te zien is. Verder alles wel aan boord.

Woensdag 30 nov

Vanmorgen om 7.00 uur het eiland Pantellaria gepasseerd. Het eiland is van vulkanische oorsprong. In de WOII hadden de Italianen zich er genesteld. De Duce had er een onneembare vesting van gemaakt die in ’43 bijna zonder slag of stoot door de Engelsen genomen werd.

Het eiland telt plus minus 11.000 inwoners. Verder kregen we Kaap Bon te zien. De in de baai gelegen stad Tunis was niet waarneembaar.

Tot en met Algiers varen we dicht onder de Noord-Afrikaanse kust. We kunnen geregeld het beroemde Atlasgebergte zien. De eerste regenbuien, koud en guur.

Baai van Algiers

Donderdag 1 dec

Vanmorgen kregen we Algiers in het zicht. De Johan voer de baai binnen op een mijl afstand van de stad. Algiers bood een prachtig panorama. De grote havenstad ligt tegen de bergen aangeplakt. We voeren zo dicht langs de kust dat we de auto’s in de stad konden zien rijden. Enkele moskeeën staken prachtig af bij de andere grote gebouwen die bijna allemaal dezelfde vierkante bouw hadden.

Het voordek werd weer vrijgegeven om allen zoveel mogelijk de gelegenheid te geven om alle bezienswaardigheden te bekijken.

Vele filmrollen zijn verknoeid. De afstanden zijn te groot voor de gewone boxen. Vandaag een lekker zonnetje en een behaaglijke temperatuur.

Zeemeeuwen zwermen de hele dag rond de boot en zijn onze reisgezellen verder tot Holland.

Noord Afrikaanse kust

Vrijdag 2 dec

Vanmiddag om 12.30 uur Gibraltar gepasseerd. Jammer dat het zicht slecht was, de machtige rots was gehuld in een wolkenbank. Alleen het onderste deel was zichtbaar.

Iedere boot seint naar de Engelse vesting. Zo doende houden de Britten een controle op alle scheepvaart die in en uit de Middellandse Zee vaart. Het grote betonnen, schuin aflopende vlak was nog wel te zien. Het dient om het regenwater op te vangen, wat gebruikt wordt in perioden van regen schaarste. De vergaarbakken hebben een inhoud van miljoenen liters.

Gibraltar is de enige plaats in Europa waar apen in het wild voorkomen. De beesten dreigen uit te sterven en de Engelsen doen er alles aan om dat te voorkomen.

De algemene gedachte is dat als de apen dood zijn, is de Britse macht in het Middellandse Zee gebied afgelopen. Bijgeloof.

Tegen 15.00 uur passeren we de zuidelijkste punt van Europa. De Afrikaanse kust is heel goed zichtbaar. Nadat we Gibraltar gepasseerd zijn en het steven naar het noorden wenden, begint de lange oceaandeining. Velen kunnen het niet verdragen en offeren over de reling aan Neptunus.

Zaterdag 3 dec

We varen dicht onder de Spaanse en Portugese kust. Zo nu en dan laat de Johan ons iets zien. Hoge bergkusten met woeste branding tegen de rotsen.

Enkele rotseilandjes liggen als machtige keistenen voor de kust in zee. De meeste hebben een vuurtoren. De schuit dobbert lekker, toch een kalme zee.

Zondag 4 dec

Midden in de Golf van Biskaje die berucht is door de vele schepen die daarin zijn vergaan. De Johan duikt rustig op en neer, rijdt de ene golf op en de andere af. De meeste zeezieken verschijnen weer aan tafel. Vandaag hebben negen jongens van II-RVA belijdenis gedaan. Vanavond Heilig Avondmaal gevierd. God is overal. Het was een goede dag.

Maandag 5 dec

Vanmorgen het grote nieuws dat we één dag eerder thuis zijn. Morgenochtend hoopt de Johan voor IJmuiden te zijn. Telegrammen zijn doorgegeven. Vandaag Sint Niek. De oude baas had niet op zoveel zoete jongens gerekend, toch werd er vanavond een mop cacao geschonken en kreeg ieder een plak speculaas.

De laatste was gedaan. Vanavond om 21.30 uur afscheid van elkaar genomen, vele handen gezwengeld. De zeezieken ruiken Holland en knappen snel op.

[Hier eindigt het reisverslag abrupt, niets voor Klaas. Onder zijn laatste woorden staat in een ander handschrift:

De groeten van Piet. Hij is lekker dronken (? slecht te lezen). Heeft zich pas afgespoeld.

Iemand heeft de Routekaart blijkbaar voor de grap afgepakt, vervolgens is deze zoals onder de afstandstabellen op de kaart staat geschreven: – terugontvangen 2 maart 1990, afz. onbekend

Was de kaart kwijtgeraakt? Een kleine toelichting van de afzender had wel op z’n plaats geweest. Toch fijn dat de kaart uiteindelijk is teruggestuurd.]

Thús

Einde blog Taboe in het theemeubel, er volgt nog een nawoord

4 Comments on “Blog 110: AAN BOORD van de Johan van Oldenbarnevelt, 12 november de trossen los; de laatste brieven van Klaas, scheepsjournaal op de Routekaart, dagen en mijlen tellen (11 november t/m dinsdag 5 dec 1949)

  1. Zeker, heel blij dat het gelukt is. Veel werk wat ook veel brengt. Even pauze en dan verder met het boek.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *