Het kettinkje met het kattenoog, hoe mooi is dit

Mijn moeder droeg haar ketting met het kattenoog vaak. Mooi kettinkje. Herinnering. Dat het uit Indonesië kwam was overduidelijk maar verder, een mooi kettinkje.

Toen mijn moeder overleed, lang na mijn vader gegaan was, en wij de spullen verdeelden kwam het kattenoog en het schrijfbureautje waar mijn vader zijn vele brieven uit Indië aan schreef, bij mijn zus Lies in Leeuwarden terecht.

De dag dat Revolusi! werd geopend zie blog 113 waren mijn broers en zusters natuurlijk daar. Lies droeg een enveloppe als een tasje bij zich. Ik vroeg mij af wat het was, wat draagt zij daar met zich mee.

Tijdens de nazit in het museumcafé kreeg ik de enveloppe met daarin de briefopener die altijd in het schrijfbureautje thuis lag en waarmee Klaas Jankes brieven geopend moet hebben én het kettinkje met het kattenoog.

Ik ben zo blij verrast, ik doe de ketting om.

Er gaat wat tijd, ODGOI is er, de excuses, de aandacht, en ik geef mijn tweede lezing Taboe in het theemeubel. Ik heb mijn ‘NIOD-pak’ aan. Dat is een jasje met daarop het demobilisatiespeldje van heit. Het is een reversspeldje. Een heel onhandig ding als je geen reversopening hebt.

Ik droeg het de keren dat ik brieven naar het NIOD bracht. Iedere keer wanneer ik op ‘Taboemissie’ ben draag ik het speldje. Ik naai het stevig vast op iets wat ik aan heb, strakvast, als de dood dat ik het verlies. Ik kreeg het van mijn broers en zusters, ik draag het als een ereteken.

Welnu, ik toog naar mijn tweede lezing Taboe in het theemeubel en droeg het speldje én mijn moeders kattenoog. Ik sprak voor een groep ietwat oudere heren en zij waren geraakt, ik ook, ik zag het voor mijn ogen gebeuren. Het was heftig, mooi. Ik werd uitvoerig bedankt.

Hoe is het mogelijk dat er zoveel leeft nadien en nadien en nadien en verder en dat nu eindelijk het grootboek van ellendig extreem geweld is geopend. Bespreekbaar is en er daarmee afsluiting kan komen.

In die nacht schiet het mij te binnen, het kettinkje is niet een van de cadeaus die mijn vader in zijn kisten en plunje meebracht naar huis zoals ik altijd dacht. Ineens zie ik het midden in de nacht helder voor ogen op een foto, zij draagt het.

Zij draagt het op haar kerstfoto van 1948. Hij moet het haar in een van zijn pakketjes gestuurd hebben. Er is zoveel beschreven in de brieven maar dit kettinkje komt er niet in voor. Hij stuurt het haar misschien wel in een theemandje. Misschien wel in het mandje dat in ‘onze’ vitrine in Revolusi! staat.

Het is precies deze foto, zij draagt het kettinkje op haar foto in het rood op de vitrinekast. Je kunt het daar niet op zien, het is wel precies deze foto, je moet het weten.

Hoe is het mogelijk. Mijn broers en zussen nemen dit kettinkje voor mij mee bij de opening van de expositie in het Rijksmuseum. Geen van allen weten wij op dat moment dat Janke precies dat kettinkje in het Rijksmuseum draagt. Zij heeft het kettinkje daar precies op die foto om haar hals, ter plekke.

Het drong pas later tot mij door, ik ben verbijsterd, ‘wat bisûnder, hiel speciaal, geweldig wat moai, dit klopt oan alle kanten’ aldus mijn broers en zussen.

Wat is dit een mooie toegift.

Het grootboek van ellendig extreem geweld is geopend, uitgebreid programma rond Revolusi!

Nu het grote taboe na meer dan 70 jaar is opengebroken komen veel, vaak verborgen emoties los. Vaak onverwacht. Wat dan? Meer weten?

Het Rijksmuseum organiseert in samenwerking met anderen een uitgebreid programma rond Revolusi! Er zijn evenementen in het land in samenwerking met verschillende instellingen. Er zijn mogelijkheden voor verdieping van bepaalde thema’s (uit de expositie), er is ruimte voor dialoog vanuit verschillende perspectieven. Er is een driedelige Podcastserie over de nawerking in volgende generaties. Er zijn videoportretten van nazaten. Voor het programma zie deze link.

Voor de workshop Ik schrijf je zijn nog plaatsen beschikbaar. De workshop wordt gegeven door Dido Michielsen, journalist en schrijver van o.a. de historische roman Lichter dan ik. Inschrijven kan via deze link.

Wellicht is dit programma een startpunt en volgen er meer initiatieven. Op naar het uiteindelijk afsluiten van deze periode voor allen die ermee te maken hebben.