Met rugklachten in het hospitaal te Batavia, vanaf februari 47
Het bevalt me hier best,
Mijn liefste schatten. Daar ben ik weer. Het bevalt me hier best schat. Ik zit nu in mijn pyjamajasje en witte gymbroek buiten te schrijven, het is lekker koel weer, een verse Player aan.
Het is vier uur in de middag, ik ga weer even heerlijk met jouw praten. Ik geloof dat ik hier met vakantie ben. Het ziekenhuis bestaat uit allemaal lange, lage gebouwen zonder verdiepingen. Alles is aan elkaar verbonden door lange, overdekte tegelpaden. De zalen zijn kaal en ongezellig, anders dan onze moderne ziekenhuizen. Het moet allemaal nodig eens opgeknapt worden, tijdens de oorlog is het, zoals alles, verwaarloosd. Er wordt hier van alles verpleegd, militairen, burgers, Javanen, Chinezen.
Ik heb net foto’s op de muur geplakt met kauwgum. Jouw grote foto in het midden en van ons er omheen. Nu weten de zusters ook meteen hoe het er voor staat. Ik heb al twee aanzoeken afgewezen….
Vannacht slecht geslapen, ik had buikpijn, het zal wel door de verandering komen. Om half zes werd ik al wakker gemaakt, wat volgens mij veel te vroeg is voor een hospitaalgast. Temperaturen en polsslag opnemen, daarna onder de douche. Ik kan me weer best alleen wassen. Ik heb m’n bedje opgemaakt en heb zitten lezen en roken tot acht uur. Ontbijt met brood, corned en jam en thee. ’t Was lekker maar mijn eigen geroosterd brood heb ik liever. Afijn, ik kan hier moeilijk een vuurtje stoken. De rest van de ochtend heb ik doorgebracht met lezen, een beetje rondhangen, hier en daar even kijken en buiten zitten in een luie stoel. Thee kunnen we hier drinken zoveel we willen. Ik ga meteen een kop ophalen.
Ik brak de steel van mijn pijp, met een stukje leukoplast heb ik de steel weer gezet en kan ik weer smoken. ’t Past goed bij de pyjama.
Vanochtend is er weer een dokter bij me geweest. Dezelfde geintjes als gister en bloeddruk, hart en longen onderzocht. ‘k Word hier goed nagezien geloof ik. Ik geloof dat ze zoeken waar mijn rugpijn van komt. Zuster beweerde dat het wat met de zenuwen te maken had. Verder hebben ze nog niks met me gedaan, ook krijg ik geen medicijnen, zelfs geen kinine.
De verzorging is uitstekend. Ik heb een heerlijk bed met witte lakens en slopen, een deken, handdoek en washandje. De meeste mensen van het verplegend personeel zijn inlands, die uitstekend Hollands spreken, ik kan goed met hen opschieten.
Ik heb MG nog een briefje geschreven of hij wat spulletjes wil meenemen. Mijn knijpkat kan ik hier goed gebruiken wanneer ik er ’s nachts even uit moet.
Om twaalf uur is het middageten naar keus, nasi of aardappelen. Ik neem de Hollandse kost hoor. De karretjes beginnen weer te rijden, ik heb al weer trek in een bord lekkere pap.
Hier slapen ze ‘s middags ook van één tot drie uur. Ik doe het niet want dan wordt het ’s nachts niets.
Vannacht heerlijk geslapen, ik heb de scha weer ingehaald. Zuster dreigde gister met de spuit, omdat ik nog niet ‘presteerde’. Ik kan wel op bevel in de houding staan maar poe…? Dat gaat niet op bevel. Mijn buikpijn is ook weer over, nu mijn rug nog, heb er vandaag weer meer last van.
Was om tien uur naar de preek, jammer dat ik het niet goed kon volgen. Ds. was onduidelijk. Hij had het over een wissel op de eeuwigheid, getekend door het bloed van Christus. Wanneer we die maar bezitten, roemen we in de verdrukking????
Verder heb ik vanochtend gelezen en een naamkaartje getekend voor mijn bed.
Mijn beide collega’s liggen in hun nest. Het zijn nog jonge knapen. De ene heet C. en is half joods en kan echt gauw vernederd zijn. Hij heeft niets en moet alles lenen. Hij heeft het ook in zijn rug en nog 101 andere kwalen. Hij is vrijwilliger en acht maanden in Indië. De andere is een dienstplichtige jonge snuiter waar best mee op te schieten is. Hij heeft met voetballen een trap tegen z’n knie gehad en moet daaraan geopereerd worden. Ben benieuwd wat ze aan mij gaan doen. Tot nu toe niets meer dan pompslag en temperaturen.
Zuster heeft een kaartje aan mijn bed gehangen waar nuchter blijven op staat. Ik mag na zes uur niks eten en na tien uur niks drinken, ik denk dat dokter morgen een röntgenfoto neemt. Het avondeten is om vijf uur, dus daar tof ik bij. Ik kan meteen beginnen. Eet lekker schat.
Zopas heb ik het licht gerepareerd van onze zaal. De stop was doorgebrand, gelukkig kon ik nog een draadje vinden, toen ik net klaar was kwam er een Chinese electricien, maar het was al geklaard.
Van zware patrouilles en schieten met de bren naar legpuzzels
Aan mijn allerliefste schatten. Goedemiddag vrouwke, ik zit weer buiten met mijn schrijfblok op de knie. ’t Wil zo niet best schrijven maar je moet het maar uitknobbelen meiske. Nog geen post van je gehad, daar zit ik om te springen. Krijg jij mijn brieven regelmatig? Gisteren niet geschreven, het wou niet. Ik moet eerst weer alles van je weten. Ik hang nu van de genade af of ze me wat brengen.
Verder is alles best vrouwke, ik ben nog steeds niet onder behandeling. Gistermorgen een beetje bloed afgetapt voor onderzoek. De dokter is wel geweest maar heeft niets van mij gezegd. Hij zag mij nog wel eens weer. Ik heb de tijd wel hoor.
Dokter heeft het razend druk, ons zaaltje ligt nu vol. We hebben er platvoeten en een zere knie bij gekregen. Het begint gezellig te worden.
Vandaag zijn we druk bezig geweest met een legpuzzel waarvan een derde nog niet af is. ’t Kan verkeren, jongens die normaal zware patrouilles lopen en achter de bren liggen, sloven zich nu uit om een legpuzzel te leggen.
Gisteravond ben ik naar de cantine geweest om koffie te drinken. Ik heb nog even gezellig zitten kletsen met een doktersmevrouw, die koffie schonk. Ze had al van alles meegemaakt en is hier al 20 jaar. Volgens haar hebben wij hen het leven gered, zij heeft het op het nippertje gehaald.
Ze kunnen me niet met rust laten, ‘k moet weer verder puzzelen.
Mijn rug blijft hetzelfde, ik kan behoorlijk lopen maar na een tijdje zitten is het mis. Ik geloof dat het langzaam maar zeker afzakt naar mijn linker been, net als de vorige keren. Ik vermoed dat ik hier wel een 14 dagen blijf.
Was ik nu maar thuis schat, kon jij mij een beetje bedokteren en heerlijk verwennen. Ik heb hier niks te klagen hoor, gelukkig dat ze zo weinig werk van me hebben. Ik maak zelf mijn bed op, waarom ook niet? De zusters hebben het al druk genoeg en lopen ook met natte ruggen van ’t transpireren.
Niet tevreden over mijn brieven, wat doe ik hier eigenlijk
We hebben hier een paar gezellige knapen, die de hele dag in de weer zijn. Ze kunnen beiden goed lopen, ze helpen in de keuken, brood snijden en smeren en zijn loopjongen voor iedereen. Ze hebben altijd plezier, je lacht je naar om die knapen.
Een van hen is op Sumatra met een brencarriër op een vliegtuigbom gereden, die de extremisten als landmijn gebruiken. Er waren twee doden, ook hij werd als dood opgenomen. Hij had een luchtreis gemaakt en was met een boog door de lucht over de kali geslingerd. Ze hebben hem weer bij elkaar gespijkerd en nu heeft hij het hoogste woord. Wat die ander mankeert weet ik niet maar ook hij loopt als een dief.
Ik weet niks meer te schrijven Hoe komt dat toch eigenlijk? Ik ben de laatste tijd niet tevreden over mijn brieven. Ik zit veel aan jou te denken. Wat doe ik hier eigenlijk? Jij hebt mij hard nodig en ik jou niet minder. Ook ik zit wel eens een beetje in de put schat en dan moet ik jouw heerlijke brieven hebben om weer op te kikkeren.
Bidden wil niet, toch probeer ik het telkens weer. Het liefst had ik dat dokter me afkeurde en terugstuurde maar dat is niet goed van me. Mijn zorgzame vrouw moet mij ook helpen hoor, jij bent het niet alleen schat die hulp nodig heeft. Ik wordt vaak bang wanneer ik naar je foto kijk en denk aan ons poppi. Goddank dat alles zo goed is en dat mijn schat nog moed heeft. Wat zal het heerlijk zijn straks thuis te komen bij mijn eigen vrouw en kinderen. Wij gaan weer met nieuwe moed verder. Ik wou nog veel meer zeggen en schrijven pop maar je weet het wel schat.
Ik schei er mee uit en doe deze brief vlug in een enveloppe voordat ik hem verscheur. Een lyts bytsje onwennig, dat is een gezonde kwaal, stel je voor lieveling dat ik dat niet had? Tot morgen lievelingen.
Weinig last, Jap in wonder apparaat geneest meteen
Ik heb nog maar weinig last en kan gewoon lopen en lig weinig in bed. Dokter is nog niet tevreden over me, er hangt weer een kaartje met nuchter blijven, vermoedelijk voor Röntgenfoto’s. Afwachten maar. Heb een schaakspel opgetrommeld. Verder is alles best. Weer tot morgen vrouwke, memmi, pimmie en popke.
Drie heerlijke brieven!!!! Ik moet je even knijpen, wat heb je me weer gelukkig gemaakt.
Eerst even over mezelf schat, daar zit je op te popelen. Zuster kwam mij om zes uur wekken, ze had iets voor me meegebracht, een slang met laxeermiddel. Ik moest op de foto en het is niet netjes wanneer ik dan van binnen niet gewassen ben. Het viel genoeg mee, ondanks de praatjes van jongens die het eerder meemaakten. Ze hebben twee foto’s gemaakt, het deed geen pijn en ik heb ook geen vogeltje gezien.
Ik moest nog een tijdlang wachten op de uitslag. Er kwam nog een heel stel Jappen voor doorlichting. Ze bogen als knipmessen. Ze hadden zeker zoiets nog nooit meegemaakt want toen de eerste aan de beurt was, kwam het hele stel kijken hoe het afliep. Ze keken zo benauwd en dachten zeker dat hun laatste uur geslagen had toen het vreemde, gonzende apparaat in werking kwam. Ze waren gerustgesteld toen de eerste er heelhuids onder vandaan kwam en leken teleurgesteld dat er niets met hem gebeurd was. Misschien hadden ze ook wel verwacht dat ze door het wonderapparaat meteen genezen waren.
Actie bij Bekassi
Na het fotoën mocht ik weer eten. Ik nam mijn kopje zwarte koffie van die ochtend, die ik in mijn nachtkastje had gezet, heerlijk op de nuchtere maag. Daarna heb ik een rieten ligstoel opgekalefaterd, gelukkig heb ik mijn zakmes meegenomen.
Luitenant B die met mij in Glasgow op de kamer gelegen heeft, van de B-batterij, kwam langs. Ik vond het leuk en we hebben gezellig zitten kletsen. Hij vertelde dat ze vorige week een actie hadden gehad bij Bekassi. Later is er een motorordonans van de infanterie uit Bekassi vermoord op de weg van Oedjoeng Mentang naar Batavia. Ze hebben hem teruggevonden met afgehakte armen en benen en verdere verminkingen. Ondanks perimeter (grenslijn) en Staakt het vuren is het hele gebied tussen Priok en kali Bekassi schoon geveegd. Er zijn 270 gevangenen gemaakt, wapens en munitie in beslag genomen en twee, versterkte, kampongs afgebrand. Het wordt tijd dat de stok achter de deur komt. Ik heb gehoord dat ze er in Holland ook een beetje anders over beginnen te denken. Onze batterij krijgt morgen de kanonnen.
MG komt niet opdagen, mijn briefje zal wel niet op tijd gekomen zijn.
Nu jouw brieven schat
Ik geloof er niets van dat je me later mijn gang laat gaan. Het bruine gaat er nu weer snel af, ik word nu een bleke hospitaalgast. Ja ik maak hier alles mee, ringworm moet ik ook nog hebben, maar gelukkig is mijn huid nog gaaf. Het leger beleeft niet veel plezier aan wachtmeester Bruinsma.
Wou Pim bij mem koesen? Denk erom liefste dat je hem daar niet aan laat wennen want dan moet ik later in het ledikantje. Hij moet leren tijdens het bidden en lezen stil te zijn en dan mag Beppe niet naar hem kijken. Wel moet je hem in de gaten houden dat hij niet uit zijn stoel keilt. Hij wordt een snugger baasje schat. Laat Beppe maar een beetje hoor. Ik ben blij dat jij er ook niet van houdt om Pim examen af te nemen voor anderen, want dat is niet goed. Ik geniet heerlijk van al die kleine en nieuwe ontdekkingen van Pim, zoals je dat schrijft mem!!!!
Begint Pim nu al zijn looprek af te breken, mem? Waar moet dat naar toe? Ik maak me werkelijk bezorgd over hem, toe maar jongen, zet je beide handen op elkaar als je een opstopper krijgt. Hou hem in de gaten mem, hij zit eerder op straat dan je denkt.
Ik heb het vraaggesprek met Bernard en Juliana gelezen in de krant. Benno liet zich niet vangen. De lopende patiënten zijn al bezig met oranje papier om de zaal te versieren.
Het dopen van ons popke is moeilijk voor jou, en toch weten we dat we ook dat samen mogen doen. ’t Is zoals je schrijft lieveling, alleen maar het staan, voor de rest zijn wij bij elkaar. Zouden er meer zijn die zover van elkaar zijn en toch weer zo bij elkaar?
Ik moet onder de klamboe, het is bijna half tien en dan gaat het licht uit, anders krijgen we op de kop van de zusters en dat is niet best. Je kunt het beter aan de stok hebben met een kapitein. Morgen weer verder lieveling, slaap lekker.
Fryske brief, skake en Stratego
[Mijn ouders schrijven in het Nederlands. Ineens tref ik een stukje in het Fries aan. De Friese schrijftaal is niet makkelijk. Mijn vader schreef de brief in fonetisch Fries. Met behulp van het Friese woordenboek heb ik het overgezet, zo goed en kwaad als het ging, mijn Friese schrijven is ook stuntelig.]Mijn memmi van onze kinderen. Goedenavond vrouwke, een tút foar jimme. Sil ik ris yn it Frysk skrieuwe? Earst wat ik hjoed dyn ha of leaver wat ik net dyn ha. No mast do net lulk op my wurde wyfke, want ik ha hjoed noch neat dyn. Nijs is der ek net skot, do mast dy mei in bytsje tevreden stelle. Mei my is het bêst, ik iet en drink lekker en rook noch folle lekkerder. Fannacht goed sliept en ik rin wer as in ljip.
Een kus voor jullie. Zal ik eens in het Fries schrijven? Eerst wat ik vandaag heb gedaan of liever, niet heb gedaan. Je moet niet kwaad op mij worden mijn vrouwke, want ik heb vandaag nog niets gedaan. Er is ook geen nieuws schat, je moet met weinig tevreden zijn. Met mij is het goed, ik eet en drink lekker en rook nog lekkerder. Vannacht goed geslapen en ik loop weer als een kieviet.
It gong hjoed krekt lykas juster, bêd opmeitsje, kastje opromje, jiskebakje leegje. Doe ha ik myn kranten útlêsen en doe in boek lient fan in wachtmeester van 2-6 RVA, ‘Hûndert dwaasheden’. Der stean wol aardiche dingen yn, meastal stikjes út it deistich libben. Fierder hawwe wy tot oan ’t iterstiid oan it skaken west. Nei it iten, wat werklik smakke hat, binne we mei in oar spul begûn, Stratego, krekt in spultsje foar sike soldaten. Der komme stjerren, strepen en balken by te pas. We binne der de hiele middei leaf mei west. Suster wie bêst tefreden. Neitiid ha ik noch wat lein en lêsen, oan ’t fiif oere ta. Doe ha ik my wer lekker ôfspiele, ik bin as sûker sa skjin famke. Ik wol letter ek sa’n spielding ha, do wist nea hoe fyn dat giet.
Het ging vandaag precies als gister, bed opmaken, kastje opruimen, asbakje legen. Toen las ik mijn kranten uit en leende een boek van een wachtmeester van 2-6 RVA, ‘Honderd dwaasheden’. Er staan best aardige dingen in, het zijn stukjes over het dagelijkse leven. Verder hebben we tot het eten geschaakt. Na het eten, dat werkelijk lekker smaakte, zijn we met een ander spel, Stratego, begonnen, precies goed voor zieke soldaten. Er komen sterren, strepen en balken aan te pas.
We zijn er de hele middag zoet mee geweest. Zuster was erg tevreden. Daarna heb ik tot vijf uur wat gelegen en gelezen. Toen heb ik me weer lekker afgespoeld, ik ben zo schoon als suiker meisje. Ik wil later ook zo’n spoelding hebben, je weet nooit hoe fijn dat is.
De jonge were at ik hjoed mei skaakt en soldaat mei boarte ha, soe moarn oan de knibbel opereare wurde, mar no wol hij net en leit de hiele jûn op bêd te snotterjen. Oan de iene kant ha ik begrutsjen mei him en oan de oare kant wol ik him wol tsjin syn kop oan slaan. Ik leauw dat hy benaud is dat se de knibbel der tusken út seagje.
De jongen met wie ik vandaag schaakte en soldaat speelde, zou morgen aan zijn knie geopereerd worden, maar nu wil hij niet meer en ligt de hele avond in bed te snotteren. Aan de ene kant heb ik medelijden met hem en aan de andere kant wil ik hem wel een klap voor z’n kop geven. Ik geloof dat hij bang is dat ze de knie er tussen uit zagen.
Er zijn er wel meer die weigeren zich hier te laten opereren, ik zou hem moeten troosten
Ik ben aangestoken door de honderd dwaasheden schat. Tot zover mijn dwaasheden dan. ’t Valt niet mee hoor, ik zat er bekant van te zweten, maar dat komt ook van de hete koffie.
Als die knaap zich niet wil laten opereren gaat hij morgen weer naar zijn onderdeel. Dokter kan er dan verder niks aan doen. Er zijn er wel meer die weigeren zich hier te laten opereren, ze vertrouwen de dokters niet en laten het liever in Holland doen, waar ook in steekt dat ze dan naar huis gaan. Dat gaat zo maar niet hoor. Als ze hier werkelijk niet geholpen kunnen worden, worden ze teruggestuurd naar huis, spoedgevallen per vliegtuig.
Natuurlijk kan een militair niet gedwongen worden om een operatie te ondergaan. Een knie is altijd gevaarlijk je kunt er een stijf been aan over houden. De jongen ziet er hier voorbeelden van en ziet er tegenop. Ik vermoed dat er ook nog iets anders is, waar hij om huilt. ‘k Moest hem eigenlijk een beetje troosten, maar dat kan ik niet. Mijn vrouwke kan ik troosten en later onze kinderen ook hoop ik. Ik zou niet zo geschikt zijn als hospik, ik was er veel te wreed voor.
Ik stond een paar dagen geleden ook bij een kniepatiënt die zei dat ze beter zijn poot eraf konden halen, het zag er ook slecht uit, al twee keer geopereerd en bovendien infectie erbij.
Ik heb hem uitgelachen en gezegd, die poot kunnen ze er altijd nog afzagen en geloof maar dat dokter het er niet slechter op maakt. Een stijf been is altijd nog beter dan geen been. Vandaag trof ik hem weer en vroeg hoe het ging en of hij zijn pootje nog missen wilde. Niks hoor, het was al veel beter en hij kon hem al weer 80 graden buigen.
Ik maak het niet lang meer schat, ik moet weer op mijn nest. Morgen verder. Het is geen lange brief, maar ik heb weer even heerlijk met je kunnen praten. Je man is weer sterk en heeft weer nieuwe moed, niet door zusters zorgen maar door de heerlijke brieven van mijn liefste schat. Een dikke kus voor Pim en poppi.