Klaas:

Wanaredja, een woeste verhuizing

Goedemorgen Janke, innige koes, koeskes en tútten foar ús bern. We zitten in Wanaredja en het lijkt hier heel goed. De ligging is ruim, goede stenen huizen, helder water en overal elektrische verlichting.

H. was een paar dagen vooruitgegaan en heeft met 100 mensen uit de kampong alles in orde gemaakt, net zoals ik toen bij Tsjikaremas. Er is hier ook een behoorlijke cantine. Zie blog 101 onder kopje Laatste maanden naar Tjikaremas, Spierpeloton mee

We houden het hier de laatste maand wel uit snoes, beter dan in Batavia. De warmte valt me mee. We hebben met z’n drieën een ruime kamer.

Wanaredja ligt tussen Kalidjati en Soebang. De wegen zijn hier prachtig dus geen gehobbel meer met pijnlijke nieren, waar ik nooit last van had hoor. Er is hier ook een PenT onderneming met een grote rubberplantage. Hier vlakbij staat een rubberfabriekje. Er is hier een bezetting van Federale troepen.

Het was een woeste verhuizing. We hadden veel te weinig wagens. We kregen hulp van de Staf en C-batterij. Ik ben met de laatste wagen om 15.00 uur vertrokken.

Laatste blik op Kasomálang

Een laatste blik op Kasomálang. We hebben het er goed gehad. We zijn allemaal bespaard gebleven Nan. Ik was blij dat we vertrokken, zo gaat het op naar huis.

Ik heb me hier in Wanaredja alweer geïnstalleerd, nog vlugger dan anders. Bed in de hoek, kleren in de grote gemeenschappelijke kast, de foto’s van mijn schatten en klaar is Klaasje.

Ik heb gisteravond niet geschreven, ik kan niet schrijven, ik was razend onwennig, nu is het weer goed, geef me even een zoen. Zo gelukkig als ik hier zonder jou maar kan zijn. Ik schrijf op een triplex plankje terwijl ik op bed zit. Ze kijken me aan tafel te veel op mijn vingers. Jouw grote foto hangt voor me.

Ik heb gister nog wat materiaal bij de theefabriek gehaald om een hutkoffer te maken. Als ik mijn grote kist niet mee mag nemen moet ik ruimte hebben om koste wat kost de spullen die mee moeten te kunnen vervoeren. Wat schieten we lekker op. Nog geen post hier.

En jij, hoe is het daar?

De laatste tijd de kluts wel eens kwijt, de autobussen rijden met rood witte vlaggetjes

Ben net terug van de kerk, het deed me goed. Ik was de laatste tijd de kluts wel eens kwijt, ik ben er nu nog niet maar ik heb gehoord dat god z’n werk, z’n doel met ons nimmer laat varen al maken wij het soms nog zo bont.

Vaak ben ik alles kwijt, nergens is gods doel te zien, de hele wereld staat op z’n kop, overal nieuwe oorlogsdreiging, de rondetafelconferentie dreigt een mislukking te worden, ons land en Indië dreigen een chaos te worden, de autobussen rijden met rood-witte vlaggetjes, het volk wordt onrustig, net als in Nederland.

Wat is hier nog een ellende, verschillende baboes dragen een kind

Wij hebben het hier rustig, daar kunnen we misschien iets vinden in gods bedoeling. Ik hoor hier overdag veel over hem spreken, vloeken. Wat is hier nog een ellende, verschillende baboes die wij van de AAT overnamen dragen een kind van de jongens die nu op weg naar Nederland zijn. Veel van de jongens van wie je het niet verwacht naaien een baboe.

Ltn. M. komt avond aan avond bezopen binnen. Gister zijn in de kampong gevallen van pokken ontdekt, och Nan ga zo maar door. Is het een wonder dat je je afvraagt of god er nog is, regeert hij deze wereld nog?

Naar de kerk, voetbal, zwemmen, je brieven, de vlag strijken

Ga jij vandaag nog naar de kerk? Vandaag heb ik het weer heel even gevoeld, hij is er, ook in ons leven. Voel jij het ook zo Jank? Wij waren vandaag maar met z’n vieren, de rest lag in bed of had geen zin. Wij hebben voor thuis gebeden en gezongen – neem heer mijn beide handen en leidt uw kind – en nu kan ik weer even vol goede moed verder. Nu kan ik jou ook weer helpen en moed inspreken. Een diepe blik in je lieve ogen en een stevige handdruk, wij houden elkaar vast.

Verder niet veel uitgevoerd. Wat in de kamers rondgedaasd om te kijken waar de jongens precies lagen. Het gaat allemaal best.

Naar het voetbal in Soebang, aan alle kanten in de zon geroosterd. Je moet straks wel kunnen zien dat ik uit Indië kom.

Naar de film in Kalidjati, niet veel bijzonders maar niet zo slecht als de vorige. Dat was het weer, niet veel bijzonders. Eerst eten, het eten is hier goed.

Daar ben ik weer. Vandaag naar het zwembad, beetje poedelen want zwemmen leer ik nooit. Het was druk met militairen, duiken, krijgertje spelen, elkaar half verzuipen enz. Ds. Jensen was ook van de partij.

Nog geen post. Even je brieven doorlezen. Wat voor kleedjes naaide je? Is de naaimachine nu van jou of blijft hij van je moeder. Jammer dat je er geen goede plek voor hebt, nu moet je steeds slepen. Krijg je al je weckflessen vol Jank?

Hoeveel grond ligt er om ons huisje, kan er een bloementuintje in? Ik ben een luie tuinman hoor. Kunnen we er helemaal omheen? Je hebt een waterput, kun je het water gebruiken of heb je voldoende aan de regenbak? Heb je de kapstok al gevonden? Er liggen in dat bergplaatsje nog meer spullen van mij. Wat heb ik nog aan gereedschappen Nan? Ben je voorzichtig wanneer je met Pim en Uk gaat fietsen? Ik mag dat toch vragen, ik ben een beetje bang.

Aardig van Lies (Janke’s zuster) dat ze je een petroleumstel gaf. Kun je je nu goed redden, ik geloof wel dat je je erg moet behelpen. Wat heb je eigenlijk nog nodig voor de keuken? Hoe duur is elektrisch kookmateriaal? Wacht je liever tot ik thuis ben, hoe alles gaat en of de bruine het kan trekken?

Als ik bij Nauta werk Nan, ik kan het nu niet anders zien dan dat ik daar blijf werken als blijkt dat hij werkelijk behoefte heeft aan iemand die niet stomweg zijn knecht is, maar die hem helpt zijn zaak te runnen. Dan wil ik zoveel mogelijk in mijn vrije tijd ons huisje opknappen. Door jou heb ik een goede indruk van hem gekregen. Als er in Ternaard toekomstmogelijkheden zijn, is het misschien wel mogelijk een groter huis te krijgen.

Ik merk aan jou dat het je problemen geeft snoes, vooral met onze kinderen. Je dacht midden in de nacht hoe moet het wanneer we een popke krijgen? Ik begrijp je zorg. Als we dat grote geluk in ons huisje mogen en moeten beleven vinden wij samen ook wel weer oplossingen denk je ook niet? Is het zo al niet veel beter dan dat wij in Raard hadden moeten blijven en inwonen bij jouw of mijn ouders? Wat voor nieuwbouwhuizen zijn dat die ze in Ternaard bouwen, particulier of zijn het gemeentewoningen?

Je genoot van je eigen werk, wat geeft dat een voldoening hè. Het maakt zo’n machtig verschil of je met plezier werkt of omdat het nu eenmaal moet. Je probeerde uit te kienen hoe je het handigst en voordeligst kunt werken. Fijn Nanki, zie je wel dat je een reuze huisvrouw bent? Als je het druk hebt mag het best wat rommelig zijn, als het maar gezellig blijft.

Goed dat je die waslijn door de timmerman liet maken. Is er geen bleekveldje in de buurt dat je mag gebruiken? Nauta is een pracht EHBO. Snoes een dikke tút voor je harde werken.

Ik moet even de vlag strijken, het is 18.30 uur. De wacht van vannacht staat op z’n post.

Schrijf niet wanneer je er tegenop ziet, schrijf alles wat er in je omgaat wanneer je wel kunt schrijven

Eindelijk een brief van jou. Je was zo onwennig. Ik begrijp het, alles was goed maar dat grote verlangen was niet langer vol te houden. Ik voel je diepe blik in mijn ogen en daar lees ik alles in, kom nó thús, ik kin net mear (Kom nú thuis, ik kan niet meer).

Ik weet dat je het heel moeilijk had in je eenzaamheid en dat ik je ook nog in de steek liet met mijn rare brieven. Nanni, kun je je grote hart niet meer helemaal bij mij uitstorten? Schrijf het me Janke, ik smeek je erom, zeg me alles, ook als het me verdrietig maakt, geef me op mijn kop als je razend op mij bent, vertel me dat je tegen de toekomst met mij op ziet omdat ik je nog geen zekerheid geef.

Alles Jank, vertel me ook hoe lief je me hebt, dan kan ik je weer helpen. Meiske, schrijf niet wanneer je er tegenop ziet, schrijf alles wat er in je omgaat wanneer je wel kunt schrijven. Voel je Nan hoe dicht ik bij je ben, steeds bij jou ben?

Soms denk ik te veel, net alsof alles hier langs me heengaat, schrijven als surrogaat

Weet je schat hoe moeilijk het voor ons is om onze innerlijke gevoelens aan elkaar in een brief te vertellen. Sommige dingen zijn niet te beschrijven of te bespreken, maar als wij bij elkaar zouden zijn zouden we het meteen aanvoelen, een blik in elkaars ogen, elkaar echt zien, een echte zoen zou alles duidelijk maken.

Onbegrijpelijk? Ik weet niet hoe ik het je moet schrijven. Het hindert ook niet, we hebben elkaar zóóó lief, dat maakt alles steeds weer goed, maakt steeds weer gelukkig, geeft ons steeds goede moed om opnieuw te beginnen.

Het wordt steeds moeilijker om onze liefde aan elkaar te beschrijven, we moeten het werkelijk beleven. Het is soms net alsof al ons schrijven een soort surrogaat is dat ons schrijvende houdt. Toch schat, wat leven we op onze brieven.

Je brieven zijn op. Ik was dicht bij jou. Kun je nog in mijn hart kijken en zien hoe diep jij daarin geworteld zit?

Ik verlang heel erg naar jou, maar niet zo dat het me onwennig en verdrietig maakt, wat wel vaak zo is. En jij, ben jij nog onwennig?

Ik ga nu slapen, ik dank voor alles en bid voor ons, ik weet dat we het samen doen. Vol vertrouwen verder, goede moed schat, tot op gods tijd.

Dagboek met 3 october 1946

Weet je, ik wilde in Kasomálang bij het sorteren van mijn rommel mijn dagboek dat ik in het begin bijhield wegdoen, maar toen ik de eerste bladzijde las kon ik het niet. Ik schreef toen ‘vandaag 3 october 1946 vertrek van 6-RVA naar Indië. Afscheid tot een gelukkig weerzien D.V. hij blijft bij hen en gaat met mij.’ [Hilma: het dagboek heb ik nooit gezien]

Zo is het geweest schat, zonder god waren wij er niet gekomen. We zijn er nog niet en voelen dat we bij het laatste stukje gods hulp nog veel meer nodig hebben. We vergeten dat te vaak en wanneer wij hem erbuiten laten lopen we steeds weer vast, worden we steeds weer angstig en zien met zorg de toekomt tegemoet. We moeten god weer alles vertellen Nan, hij begrijpt alles veel beter dan wij onszelf begrijpen. Zullen we al ons verlangen en al onze zorgen weer overdragen?

Volgende blad verder, ik weet niet wat ik nog meer moet schrijven maar ik wil nog even zo dicht bij je blijven.

Nieuwe adres, waar precies?

Hoeveel postblaadjes heb ik al verknoeid, ik vergis me nog steeds in ons adres. Ik heb hetzelfde als jij, iedere dag moet ik kijken welke datum het is, wat kort van memorie hè.

Ze kennen je al op het postkantoortje, ze hebben vast niet veel van zulke goeie klanten als wij.

Nou en of ik je kan vinden zonder dat jij mij duidelijk maakt waar we wonen. Ik spring uit de bus en pik de eerste de beste in de kraag en vraag waar ik woon.

Desnoods haal ik de burgemeester uit zijn bed en laat mij persoonlijk thuisbrengen. Ik heb nog een appeltje met hem te schillen. Die fl 100,- beloning zit me een beetje dwars. [Hilma ???, ik ben hier niets over gezien]

Ik weet nu ongeveer waar snoes, kan de bus voor ons huisje stoppen, vertel me waar ik anders uit moet stappen, zo dicht mogelijk bij huis, en hoe ik dan moet rennen om bij jou te komen. Ik weet het helemaal niet Nan, maar ik kom thuis en heel vlug.

Ik denk dat het de eerste avonden wel laat zal worden. Ik denk wel dat we veel bezoek zullen hebben. Denk je dat jouw moeder en mijn ouders allemaal in Ternaard zullen zijn of wachten ze tot wij hen de volgende dag opzoeken?
Welnee, ik weet haast wel zeker dat ze allemaal in Ternaard zullen zijn. Nou laat ze maar komen hè pop? Ik moet allereerst jou even in mijn armen gekneld hebben en onze kinderen koesen voor ik merk wie er allemaal zijn om me te verwelkomen.

Heb even zitten rekenen, als wij 6 november aan boord gaan en wij 24 dagen varen kan ik 2 december thuis zijn.

Voor de eerste zondag moeten we ook een oppas hebben, wij gaan samen naar de kerk. Prachtig dat ik naast jou in de kerk mag zitten Nan, eigenlijk een rare instelling alles zo apart, de bokken van de geiten gescheiden. Wij horen bij elkaar, ook in de kerk.

Naar een andere betrekking omzien

Ds. Jense kwam nog even langs, hij vroeg naar jou en onze hummels en naar mijn plannen. Ik heb hem verteld dat ik meteen aan de slag kan maar dat ik tegelijk ook naar een andere betrekking omzie. Ik heb hem ons nieuwe adres gegeven en hij stuurt het door naar Majoor Plaat. (zie blog 99 onder kopje Demobilisatie comité, huisvesting en werk, goede raad van Plaat ….) Hij probeert of er voor ons een betrekking is als chef, of als meesterknecht, uitvoerder in de schildersbranche bij het Rijk, gemeenten of grote (particuliere) instellingen. Ds. Jense wilde nog eens een extra brief over mij aan de Majoor schrijven. Ik vind het aardig van hem.

Nanki, wat sille wy gelokkig wêse!!!

Oe die rakkers fan ús, dat rint mar op bleate fuotten en hâld mem fan it wurk. Jou se even een dikke tút fan my. Fijn dat ze zo gezond zijn en zo goed eten. Staks krijg je mij er ook nog bij, ik hâld dy ek fan it wurk, wat sil dat in rommel wurde, de molke siert oer, de ierpels bane oan en??
Nanki, wat sille wy gelokkig wese!!! Wy sille wol faak es rommel meitsje mar dan helpe wy mem ek wer hè Pim en Uk?
(Oe die rakkers van ons, dat loopt maar op blote voeten en houdt mem van haar werk. Geef ze even een dikke zoen van mij. Ik houd je ook van je werk, wat zal dat een rommel geven, de melk die overkookt, de aardappels die aanbranden en?? Nanki, wat zullen we gelukkig zijn!!! We zullen vaak rommel maken maar dan helpen wij mem ook weer hè Pim en Uk?)

Je verlangde naar je vader

Je verlangde heel sterk naar je Vader, ik begrijp het. Je bent er niet klaar mee Nan met ‘er maar niet meer aan denken’. Geef het aan god over, ik bid dat hij je vader wil zijn. Dat helpt je schat, je vader is bij god en is veel gelukkiger dan wij ons kunnen voorstellen. Als we dat ons indenken willen we hem niet meer terug. Zie blog 69 onder kopje Pake Venema sterft in maart 1948 en verder en blog 70 onder kopje Eindelijk een brief na het overlijden

Bidden

Liefste, je kon weer bidden en je voelde dat god je hielp. Ik breng er niets van terecht, ik bid nog wel maar verder doe ik niets, geen dagsluiting. Ik heb er geen moed meer voor. Ik dacht steeds dat ik weer zou beginnen wanneer de D-batterij bij elkaar zou liggen. De laatste poging in Kasomálang liep ook op niets uit. Een paar avonden gaat het en dan zit je weer met twee, drie man. Nu is er steeds weer een deel voor treinbewaking weg. Dit kan geen verontschuldiging zijn hè Nan?

Onze foto’s kunnen we niet missen

Mijn foto is zo heel mooi voor jou, weet je dat de jouwe, waar jij alleen op staat voor mij hetzelfde is? Dat wil ik ook niet missen schat. Mag ik dan ook jouw foto zo bij mij houden en ophangen waar ik zelf wil.

Ik heb hem hier laag hangen. Als ik in bed lig kan ik je recht aankijken en heb mijn schat heel dicht bij me. Jouw vraag begrijp ik schat maar het gaf me even te denken. Ik dacht zou mijn schat later aan mij terug willen denken zoals ik nu ben? Begrijp je het Nanny?

Fotogeld, geld delegeren, geldhandel? Geleerd om zuinig te leven

Gelukkig heb je het fotogeld binnen, zo krijgen we een aardig potje. Zie onder andere blog 84 onder kopje Fotohandeltje

Ben blij dat ik m’n fl 1200,- kon delegeren. Wat moet ik er hier nog mee? Omwisselen in Nederlands geld gaat niet want de koers van dit geld ligt veel lager. In Batavia zeurden de Chinezen aan je kop ‘Hollands geld meneer’. Alles is van hun gading, ze betalen fl 33,- Indisch geld voor fl 10,- Nederlandse guldens.

Het is best verleidelijk, jij delegeert mij fl 100,- en ik delegeer je fl 200,- terug en hou zelf nog fl 100,- over. We kunnen het net zo goed van de bank stelen. Sommige jongens krijgen zo regelmatig geld, gelukkig is er nog niemand tegen de lamp gelopen want dan ben je nog niet jarig.

Hoezo zou jij niet zuinig zijn? Ga je nu uitkienen hoeveel huishoudgeld je per week nodig hebt? Onthouden gaat niet, als je het wil weten moet je het opschrijven. Je vindt het huishouden duur, vergeet niet dat je de eerste tijd veel bijkomstige onkosten had. Het komt best voor elkaar.

Ik stel geloof ik wel eens te weinig waarde in geld, maar ik heb hier toch ook wel geleerd om zuinig te leven. Geld is makkelijk maar het heeft me nog nooit gelukkiger gemaakt.

De betaalmeester belde dat ik mijn uitgaanskas hier moest opnemen en ik zat in de piepzak. Opper D. delegeert het voor me. Schrik niet Nan, het eindbedrag is fl 1275,-. Ik delegeer aan mevrouw Nanny fl 1200,- en de rest is voor mij. Fijn hè Nan, we kunnen het heel goed gebruiken.

Hele serie brieven uit Batavia

Je kreeg 11 brieven tegelijk, de hele serie uit Batavia. Ik ben overal even veilig schat, maar het maakt voor ons wel verschil waar ik zit hè? Het valt niet mee om je altijd veilig te voelen. Ik zag er ook tegenop. Zo is het altijd geweest, ook met patrouillelopen. ’t Vreemde is dat ik nooit een angstig gevoel had wanneer ik op stap was, alleen vooraf.

We vonden treinbewaking na drie jaar patrouillelopen maar een minderwaardig baantje. Toch komen wij er nog goed vanaf. I-6 RVA doet het nu al 1,5 maand en niemand van ons gaat voor een tweede keer.

Ongerust over die treinbewaking

Wat was je ongerust over die treinbewaking en wat een geruststelling toen je mijn brieven uit Batavia kreeg. Meiske!!!

De laatste ploeg van ons gaat van 3 – 10 oktober treinbewaking doen, dan is het voor ons afgelopen en ik kom niet meer aan de beurt. We hebben het zo uitgeknobbeld dat niemand voor de tweede keer gaat.

Je was zo onwennig dat je even naar je moeder moest. Toch fijn hè Nan, dat je zo even kunt overwippen.

Wat heb je een gasten Nan.

Ik ben nu weer kalmer

Ik voel je gelukkige zoen Nan. Je merkt wel dat ik nu weer kalmer ben met alles.

Zonder dat zouden we innig gelukkig zijn straks maar zou je niet gelukkiger zijn wanneer je al je liefde kunt geven? Ik geloof wel Nan dat het verlangen van de man verschilt van die van de vrouw. Ik kan het je niet goed duidelijk maken. Bij de vrouw is het zieleleven dieper dan bij de man. Jouw verlangen naar mij is veel inniger, ligt anders. Ik weet niet hoe ik het je moet schrijven. Als jij een popke draagt heb je alles, bij mij verandert er niets. Ik zal mijn best doen dat de hartstocht niet de boventoon krijgt.

Je bent nooit hard voor mij, dat kun je niet lieveling. Het is heel goed dat je me zo nu en dan waarschuwt. Ik weet heel goed wat ik aan jou heb Jank. Alles.

Nu weer slapen pop. De anderen liggen alweer in bed. Morgen verder.  

Het waarom ik naar Indië ben gegaan, ik kan dit alles nooit meer wegnemen en overdoen
(Een rode draad, zie onder andere blog 101 onder kopje Waarom ging ik weg?)

Je had het heel moeilijk famke, maar je blijft me Altijd liefhebben en dat is het wonderlijke dat ook steeds alles weer goed maakt. Kom even heel dicht bij mij koesen, alleen maar zo samen koesen tot mijn schat zich weer gelukkig, rustig en veilig voelt!!!

Geef het vechten tegen jezelf – tegen je graag willen maar toch niet kunnen – even op Nan. Zou ik het niet kunnen begrijpen hoe alles op je afkwam, hoe je terugverlangde naar het meisje zijn, naar het onbezorgd zijn, vrij van alles wat ik je heb aangedaan? Zou ik niet weten wat er in je omging? Janke!!!

Het waarom? Ik weet het niet. God weet dat ik je liefheb!! Hij weet misschien ook waarom ik je zoveel verdriet, zoveel nameloze eenzaamheid en zware zorg heb gegeven in plaats van dagelijkse omringende liefde. Toe maar Jank, ransel me maar, mijn liefde kan ertegen. Dank meisje voor jouw diepe liefde.

Ik geloof dat je me soms haat, maar hier kun je niet tegenop. Als wij straks weer samen mogen zijn, is dan alles weer in orde? Het zal onbeschrijflijk heerlijk zijn, maar wij vegen niet zomaar drie hele moeilijke jaren van ons leven weg.

Wat staat ons dan te wachten? Doe ik je opnieuw verdriet, breng ik je naast geluk nieuwe zorgen? Ik denk het wel, ik weet het wel zeker, steeds weer zul je me alles weer even naar mijn kop slingeren maar je liefde blijft en steeds kun je in mijn armen uitrusten. Ja Jank, het komt weer goed als god wil dat wij elkaar weer zien, maar niet zoals wij het verlangen. Er bestaat nu eenmaal geen volmaakt geluk zonder zorg. Vooral niet voor ons die het geluk zo diep beleven maar de zorgen niet minder.

Janke myn skot, ik begryp dy mar ik kin dy net helpe. Ik kan dit alles nooit meer wegnemen en overdoen. Ik kan je alleen liefhebben, zóóó liefhebben meiske.

Ik kan je beloven dat we niet ieder jaar een kindje verwachten en ik kan ervoor zorgen ook, maar ik doe het niet Janke, omdat jij dat niet echt wilt.

Nannie ik blijf je beschermer, je mijn leven lang zóóó liefhebben. Als jij niet bent veranderd en dat ben je niet, je verandert nooit, dan zul je het zo houden meiske. Ik bedoel naast innig geluk, ook zorg, verdriet en wanhoop.

Je wilt het niet, je wilt het ook niet schrijven en toch doe je het lieveling. Je was niet te jong Jank. Goddank, je bent nog jong. Geen enkele liefhebbende vrouw of meisje kan tegen haar liefde vechten. Vele meisjes hebben hun vrije en zorgeloze leventje en zijn er niet gelukkig mee.

God geve dat ik je straks in mijn armen mag knijpen, dat ik jou al je zorgen ontnemen mag, dat ik myn famke wer sa gelukkig meitsje mei. Lieveling, ik kan je een ding beloven, ik blijf je liefhebben, hoe je ook bent. Ik blijf je beschermen, ook tegen onze kinderen, tegen alles.

Nu weet ik ook niet meer. Blijf je me altijd zo liefhebben Jank? Ja, ik weet het zeker. Ik ga nu toch gelukkig slapen.

Nacht meiske, een zachte koes, een alleszeggende zoen. Ik bid voor jou om kracht, god geve dat het niet lang meer duurt, we kunnen beiden haast niet meer. Nacht memke, koes ús lytse skotten. Kun je het nu weer liefste?

Hoe dichter we bij het eind komen hoe moeilijker het wordt, we weten dat het einde nadert maar toch wil het ons nog niet aan, zo vergaat het allen hier

Lag vannacht wakker en heb liggen prakkiseren, dan vliegen de maanden op mij af. Later werd ik rustiger en wist ik dat jij mij altijd met open armen zal ontvangen. Als ik dat niet meer zou weten zou ik de kluts helemaal kwijtraken en niet meer thuis durven komen.

Nog een week en dan is september ook weer voorbij. Wat zijn deze laatste maanden verhipte zwaar hè Nan?

We weten dat het einde nadert maar toch wil het ons nog niet aan. Zo vergaat het allen hier. We beseffen en het pas goed wanneer we aan boord zitten, de touwen losgegooid worden. Voor ons is het pas werkelijk wanneer we in elkaars armen vliegen.

Eigenaardig is dat, hoe dichter we bij het eind komen hoe moeilijker het wordt ons voor te stellen hoe machtig heerlijk het zal zijn, wij kunnen het nog niet begrijpen en geloven.

Volgens de brieven die de jongens die al thuis zijn, begrijp je het ook niet eerder dan dat je thuis bent. Er wordt nu lang zoveel niet meer over thuis gepraat dan een half jaar geleden. Vreemd hè schat, eerst een tút fan dyn man.

Morgen, 1 oktober, vertrekt de Oldenbarnevelt uit Rotterdam, ik hoorde dat we de 5^e november aan boord gaan en de volgende dag afvaren. Het wordt nog even heel moeilijk snoes omdat we de laatste weken geen brieven meer krijgen. Ik hoop dat er in de tussentijd nog gelegenheid is om post te verzenden. Ik denk het wel, in Port Said b.v.

Ze beginnen zich te vervelen en zijn soms ook stierlijk vervelend

Gister weer met z’n drieën naar de film, te lief en te mooi, ik ben te nuchter om erin mee te leven. Het breekt de lange avond in ieder geval.

De puf raakt er ook bij de jongens uit. Het is hier te warm om regelmatig te voetballen of andere sporten te doen. Ze beginnen zich te vervelen en zijn soms ook stierlijk vervelend. Net kleine kinderen, je zou de ene met de andere om de oren slaan.

Als jij roken lekker vindt, stuur mij dan minder sigaretten op en rook ze gerust op. Verslaafd raak je er in die korte tijd niet aan. Van mij mag je roken schat maar als ik thuis ben niet zo veel als ik nu rook hoor.

Vele jongens hier hebben het hart op de tong. Er worden veel grappen gemaakt over liefde en meisjes. Van mij worden ze anders niks gewaar dan dat het met jou en de kinderen goed gaat. Tegen mij wordt over ons nimmer een verkeerde opmerking gemaakt, ze voelen hoe diep lief wij elkaar hebben.

Het is hier net een kistenfabriek, de grootste kist heb ik!

Het valt nog wel mee hoor. Het was hier de laatste dagen net een kistenfabriek.

Ben de hele tijd bezig met letterzetten en adressen op kisten en koffers maken. Het vervelende is dat het militaire adres én het burgeradres erop moet. Het schiet wel op hoor.

H. z’n kist moet ik nog doen. Hij is voor de treinbewaking naar Poerwakarta. Hij wilde me voor vijf pakjes sigaretten omkopen, nog voor z’n hele maandrantsoen en salaris ga ik nog niet, elk z’n beurt is niks te vaak.

Als je ziet wat ze allemaal meenemen sta je versteld, een vreemde verzameling, je kunt er een winkel mee volstoppen met Indische luxeartikelen. De grootste kist van de hele batterij heb ik!!

Maar ik heb niet de meeste cadeautjes, het bureautje neemt wel de meeste ruimte in hoor. Ik had de kist al klaar maar ik heb hem verbouwd en opnieuw geverfd. De spijkergaten met stopverf van cement en verf gedicht, ‘duur’ hoor.

Daar is foerier K. met z’n winkel. Heb sokken en schoenen geruild. Ik heb nu drie paar nieuwe schoenen, niet gek en nu vind ik het welletjes.

Vandaag voor het eerst sinds maanden weer regen. We zitten alweer in de kentering. Voor de werkelijke regentijd begint zitten wij aan boord.

Mijn fotoalbum verkocht

K. zeurde zolang aan mijn kop dat ik hem mijn fotoalbum heb verkocht. Ik had het ding nog niet eens klaar. Ik heb nog leer dus ik moet nog eens een nieuwe maken. Ik deed het omdat ik hem zelf niet mooi vind en daarom geen puf had om hem af te maken.

Oldenbarnevelt wordt 27 oktober in Batavia verwacht, iedereen doorgelicht op TBC

Ik las dat de Van Oldenbarnevelt 1 oktober uit Rotterdam vertrekt en 27 oktober in Batavia wordt verwacht. Dan houden wij het op 6 november aan boord en 3 december thuis.

Ik heb gehoord dat we hier in Wanaredja tot 23 oktober blijven en dan pas naar Batavia gaan. Dat is de uiterste datum en we vinden het allemaal best. Hoe korter we in Batavia zitten hoe beter.

Hoorde zopas dat we nog worden doorgelicht (röntgen). Dat is heel goed, bij de C-batterij is al een geval van TBC, die knaap is allang thuis. Ik geloof niet dat wij er gevallen tussen hebben maar het is goed dat iedereen na drie jaar tropendienst aan de binnenkant bekeken wordt.

Een paar van die kleine kroesen bijkopen?

Héérlijk dat je zo blij met mijn inkopen bent. Tja, waarom zou ik er niet een paar van die kleine kroesen bijkopen? Zie blog 105 onder kopje Schitterend tin, meer kroesjes nodig?

Het was een tip van M. G. (zie het verhaal Reünie) dat er ergens tegen fabrieksprijzen tinnen artikelen werden verkocht.

Met G. was ik op stap maar we konden het nergens vinden, alles afgesjouwd, hier en daar gevraagd maar zonder succes. Gaar gestoofd en nat van het zweet, het was in de hete middaguren, gaven we het op en gingen per tram terug.

Toen zagen we toevallig vanuit de tram het adres, we konden nog net bij een halte eruit springen. Daar deed ik inkopen voor jou, je weet niet hoe fijn dat is! Orang China had prachtige spullen maar ook prachtig duur. Van fl 50,- tot fl 200,- enz.

Eigenlijk mocht je niet weten wat ik heb gekocht, maar ik vertelde het toch. Een mooie pul waar je melk of limo, alles kun je eruit schenken, of een mooie bloemenvaas. Ik kocht twee grote drinkbekers en twee kleine voor Pim en Ukkie en twee voor?? die erbij pasten. Alles van het Bankatin, behoorlijk zwaar spul, mooi van vorm en afwerking. Het schenkblad dat ik erbij uitzocht kon ik niet betalen. Het was wel handig geweest maar het gaat ook wel zonder. Ik vond het een prachtig stel voor onze ontbijttafel. Ik ben er wat blij mee en jij niet minder.

7 DD neemt afscheid van haar doden, als wij gaan neem ik foto’s

Zoals je wel gehoord zult hebben of gelezen heeft de 7 DD afscheid van haar doden genomen. Al onze gesneuvelde EM-ers liggen nu begraven op het Ereveld Menteng Puloe te Batavia.

Bijna 500 wapenbroeders komen nooit meer terug schat. [Welk getal is dit? Het hangt ervan af wie er als overledene wordt geteld. Zie bijgaande links Nederlandse militaire verliescijfers en Deelnemers politionele acties waarin gesproken wordt van 200.000 ingezette militairen, 6200 gesneuveld of overleden]

Wij verlangen zo naar het weerzien, we kunnen ons niet voorstellen hoe heerlijk dat zal zijn, maar hoeveel zullen het bij onze terugkeer dubbel moeilijk hebben, opnieuw smart en rouw lijden te weten dat hun geliefden er niet bij zijn, ver van huis begraven liggen. Jank, wat zijn wij dan rijk en gelukkig. Verdiend hebben wij het niet, het is alleen genade. Als we ons dat goed indenken waar blijven onze kleine moeilijkheden dan hè Janke?

Wanneer wij naar Batavia overgaan brengen ook wij nog een bezoek aan het EM ereveld, zo zonder meer is het moeilijk vertrekken. Ik hoop er foto’s van te nemen.

Nu weet ik ineens niets meer te schrijven. Je weet dat alles goed is meiske. Ik heb goede moed en ik ben zo rijk en gelukkig.

Zoveel mogelijk geld overhouden of kopen wat ik mee naar huis wil nemen?

Daar ben ik weer Nan, hoe was het vandaag thuis? Alles goed met mijn lievelingen? Er was geen post, had er wel een beetje op gerekend. Een stevige koes voor jou en ús bern.

Het was vanmiddag weer uitbetaling, ik schrok van zoveel geld, fl 600,- Had ik dat eerder geweten dan had ik meer naar jou gedelegeerd, maar alle papieren waren al ingevuld en het kon niet meer aangepast worden.

Het hindert niet, ik heb later nog gelegenheid om het overgebleven geld in te leveren, ik krijg het thuis weer terug. Ik vraag me af wat te doen, zoveel mogelijk overhouden of spullen kopen die ik graag mee naar huis wil nemen? Nan, ik doe het laatste, vind je het goed vrouwke?

Ben blij dat ik de laatste maanden wat ruimer bij kas zit. Heb al zitten uitkienen wat ik allemaal zal kopen. Kalm aan Klaasje, het vliegt weg. Na de devaluatie zijn de prijzen alweer gestegen, sommige artikelen 20%-40%.

Ik hou op Nanny, het wil niet best. Janke, do wist it toch wol hè? Sliep lekker skot.

Ik haal mijn briefnummers door elkaar, er is post voor mij!

Ik haal mijn nummers weer door elkaar, ik moet weer een stapeltje nummeren, het gaat zo snel.

Eindelijk een telefoontje uit Soebang, er is post. De spanning, zit er ook voor mij iets bij? Ja hoor, heerlijk was het weer schat, een innige zoen. Mijn geduld werd lang op de proef gesteld.

Die zin over de kwartiermakers, ik deed jou gloeiend zeer

Nanny je had verdriet, dat heb ik weer gedaan. Je was zo gelukkig met mijn brieven totdat je die zin las over de kwartiermakers. Je kreeg een slag voor de kop en weg was alles. Zie blog 105 onder kopje Kwartiermakers aan boord, ik geloof niet meer in je, ik drijf van je weg

Ik dacht toen ook, schrijf het niet, je maakt toch geen kans op eerder vertrek en als je het wel hebt doe je het niet. Je hebt er geen recht op en je wil er niet tussenuit knijpen en je collega’s voor de moeilijkste tijd op laten draaien, dat kun je niet omdat je hart te hoog zit, of een harde kop hebt of is het eergevoel?

Ik wist wel Jank dat het voor jou gloeiend zeer zou zijn, maar ik moet jou alles schrijven. Het heeft niets met onze liefde te maken. Het gaat er niet om wat de meeste jongens voelen, jij wordt niet opzij geschoven. Ik kan het je niet duidelijker maken lieveling. Nan je moet het begrijpen, ik zou mij zelf een lafaard voelen tegenover mijzelf. Ben ik te veel man vrouwke? Kun jij nog geloven in mijn liefde?

Ja ik weet het Nan, ik voel het aan jouw schrijven. Voor mij is nu alles heerlijk goed tussen ons en voor jou?

Moeilijk te geloven meiske? Toch is het waar, diep waar Janke. Ik was even de kluts kwijt, maar nu is alles weer goed. Jij weet alles en ik weet dat je me toch zo oneindig liefhebt. Dyn Kai is wer gelokkig.

Ik had een goede dag met een héérlijk slot, jouw brief. We hebben even harde noten gekraakt, maar dat is beter dan ze te omzeilen. Hoe heb jij het vandaag gehad Nan, kon je het me maar even vertellen.

Vreemd, we hebben elkaar de laatste tijd zeer gedaan, ik jou véél meer en toch zien we steeds met brandend verlangen uit naar de volgende brieven. We hebben elkaar goddank dwars door alles heen zo lief Janke!!!!!

Oh wat ben jij een man

Heerlijk jouw armen zo stijf om mijn hals, zo even mijn hoofd tegen jouw borst leggen. Dat dacht ik vanmiddag ook, ik was zo onwennig en ik kon het nergens vinden, nu is het weer goed.

Eerst moest jij ook lang wachten op brieven van mij en toen je wel brieven kreeg moest je dat lezen – oh wat ben jij een man-.

Nee niet meer aan denken, dan word ik weer bang. Nanneke mag ik rare, harde man van jou een zoen? En toch heb ik je zo leaf, maar jij kunt het bijna niet meer geloven hè?

Wat zul je dan straks dubbel gelukkig zijn wanneer je merkt en voelt dat het toch zo is, dat jij toch mijn alles bent.

Kanne, jij hebt je tút van mij, het is goed tussen ons!!!

Kijk me even aan, ik vergeef je niets Jank, ik ben blij dat je Alles schrijft. Had je liever dat ik het verzwegen had? Het is wel gemakkelijker maar is het ook beter? Voel even mijn armen heel stevig om je heen, je hoeft me niet te geloven schat, ik weet het toch wel!!!

Al ons personeel van Kasomálang is opgehaald, de nieuwe stelen als raven

De jongens hebben bijna al ons vorige personeel in Kasomálang opgehaald. Het nieuwelingen van hier stelen als raven. Handdoeken, sokken, broodbeleg uit de keuken, een riks van mij verdween spoorloos. Nu we onze oude garde hier hebben hoeven we niet steeds bang voor onze spullen te zijn.

Zo diep in de put, geen houvast meer aan mij

Daar ben ik eindelijk weer, het duurde lang hè meiske? Een stevige koes en alleszeggende zoen. Twee brieven van jou, zo diep in de put meiske, mijn brieven bleven uit, jij wist niet meer en kon niet meer. Je kwam tot de slotsom alles aan god te vertellen en ik hoop dat het geholpen heeft.

Ik verlang zo naar je volgende brief. Ik voel hoe zwaar je het hebt. Je hebt geen houvast meer aan mij. Ik kan je bijna niet meer doen geloven in mijn liefde, dat jij toch alles voor mij bent.
Dat jij toch no. 1. bent en blijft, dat jij toch mijn leven bent. Wat een wonder na alles wat ik gedaan en geschreven heb, het is ook haast niet meer te geloven!!

Helemaal verkeerd met de tram tot aan de andere kant van Batavia

Eerst even mijn wederwaardigheden vertellen en daarna je brieven verder beantwoorden.

Ik was naar Batavia voor het doorlichten. Het was in Hospitaal I, hetzelfde waar ik toen lag, zie blog 33 tot en met blog 39.

Het doorlichten was zo gebeurd, het ging aan de lopende band, adem diep in even vasthouden en klaar, volgende. De uitslag wordt niet bekend gemaakt, alleen degenen waar iets mee is worden voor controle opgeroepen. Geen bericht, goed bericht.

Een wagen ging meteen terug en ik bleef met een stel achter om boodschappen te doen. Tot zover ging alles goed.

We spraken af om 13.00 uur bij de A.M.J.V. cantine (Algemene Maatschappij Voor Jongeren). Ik ging alleen op stap, ik wilde naar de tin Chinees. Laat me nu tot twee keer toe helemaal verkeerd rijden met de tram. Ik heb de Chinees gevonden en gekocht wat ik wilde hebben. En weer stapte ik op de verkeerde trein en kwam helemaal verkeerd aan de andere kant van de stad te zitten. Daar moest ik wachten en ik maakte mezelf uit voor de stomste sul die er bestaat. Eindelijk had ik de goede tram terug.

Om 14.00 uur was ik op de afgesproken plek. Geen wagen meer, later bij I-6 hoorde ik dat de jongens dachten dat ik met Ltn. M. was vertrokken. Ik was woest, vooral op mijzelf. Ik bleef nog even wachten tot ik het welletjes vond.

Ik had razende dorst en honger en ging de cantine binnen. De djongos vertelde me doodleuk dat die net gesloten was. Als ik er nu aan denk is het wel vermakelijk, maar gister was ik in een moordstemming.

Ik dook het eerste de beste restaurant in en heb daar gegeten, het heette Capitol en het koste een kapitaal. Ik paste helemaal niet tussen het elitegezelschap met mijn groene zweet pakje, maar het kon me niks bommen. Ik raakte weer een beetje over mijn stommiteit heen, het biertje, broodje ham, slaatje en koffie toe smaakte me goed.

Daarna naar I-6 terug om een slaapplaats te regelen. Dat ging best, alleen zonder klamboe. De muskieten hebben vannacht feest gehad. Om 8.00 uur op de trein en ik werd om 11.30 uur met de wagen in Poerwakarta opgehaald.

Zo winkelen is fijn werk, maar wel moeilijk. Ik kan heel moeilijk kiezen, ik moet eerst alles bekijken en met elkaar vergelijken.

Kun je mij nu weer geloven Nan? Blijf niet op die ene regel staren Jank

Mem vertel me even hoe het thuis is. Het is benauwd, ik zit te puffen ik geloof dat we onweer krijgen.

Verder met je brieven. Kun je mij nu weer geloven Nan? Ik ha dy sa leaf en lit dy nooit los. Blijf niet op die ene regel staren Jank, ik zal het je misschien nooit uit kunnen leggen, maar zoals jij het denkt is het niet. Het werd nog moeilijker toen je het je moeder vertelde, jij schat probeert het te begrijpen, anderen staan meteen met hun oordeel klaar.

Jank er is niets met mij, er is voor jou niets in mij veranderd. Als er al iets is dan ben ik moe, moe van alles en verlang ik alleen maar om bij jou uit te rusten.

Ik voel dat jij mij zielslief hebt en ik bid dat jij het van mij mag weten Nan! Ik hou nu op!

Nog een volle maand en een paar dagen, dan stap ik aan boord schattebout.

Goed dat deze rust niet lang meer duurt. Ik heb niet eerder rust dan dat ik jouw armen om mijn hals voel en ik werkelijk weet dat er een nieuw leven voor ons begonnen is. Dan pas is de zware last en spanning weg.

Kisten en fotoalbums

Ik heb genoeg te doen, b.v. K’s fotoalbum afmaken, een nieuwe voor mezelf maken, maar ik heb er geen puf in. Heb voor de laatste keer opgenomen hoeveel leer er nodig is. De jongens moeten zoveel bijbetalen tot ik het geleende geld uit de cantinekas weer terug kan betalen. Toch nog een klusje, moet van Ltn. M. z’n kist en koffer opknappen en adressen schilderen.

Ben bezig om blikken te verzamelen om spullen in mee te nemen. Het valt niet mee. De kok moet ieder leeg blik hutspot inleveren.

MP voor een gestolen oplaadmotor

De militaire politie op bezoek. Bij de laatste verhuizing is er een accu-oplaadmotor verdwenen. Het ding is nergens te vinden en schijnt gestolen te zijn. Nu zoekt de M.P. het uit. Ik werd ook op het matje geroepen. Waar en wanneer ik het ding voor het laatst zag, wie er wacht hadden, wanneer we verhuisd zijn en nog veel meer. Ze moeten mij naar datums vragen snoes. Ik geloof niet dat het door een van onze kerels achterovergedrukt is. Ze zoeken het maar uit.

Wat hebben wij al grote kinderen

Even een tút. Zat je laatste kiekje te bekijken. Ik kan me jou heel goed voorstellen maar die kleine rakkers van ons, wat hebben wij al grote kinderen.

Wat was Pim nog een klein kereltje toen ik hem voor het laatst in jouw armen zag. Straks praten zij voor het eerst tegen me en hoor ik die schatten voor het eerst heit zeggen. We zitten straks met z’n vieren aan tafel te eten en niet meer met z’n tweeën zoals in Wezep.

Ik zal hun hartjes zien te winnen en hun volste vertrouwen. De eerste dagen zullen vermoedelijk beslissend zijn, ik ben soms bang dat ik de achterstand niet meer kan inhalen. Jij hebt ze veel over mij verteld, ze voelen hoe jij naar mij verlangt en daardoor is er in hun hartjes een sterke liefde voor heit gekomen. Wij moeten ook aan elkaar wennen.

Jij twijfelt soms aan mij. Ik denk dat bij ons de eerste minuten, het eerste ogenblik als wij elkaar heel diep in de ogen kijken, beslissend is Nan, al het andere komt dan vanzelf.

Of ik begrijp meiske hoe graag jij eerst heel lang zo met ons vieren blijft? Ja, héél goed, ik zelf hoop het ook Nan. Heel lang uitrusten en genieten van ons weer samenzijn. Zolang tot we zekerheid hebben over onze toekomst.

Het zou gemakkelijker zijn wanneer we alles wat oppervlakkiger konden beleven

Het zijn geen zondige gedachten, wij mogen dat gerust wensen, het is niet het gemakzuchtige van god geef ons geen kinderen meer, maar uitrusten van deze drie jaren en genieten. En ons klaarmaken voor ons verdere leven. We mogen elkaar helpen om zolang te wachten Nannie, maar dat kost strijd. Misschien kunnen we het samen.  

Je mag echt héérlijk genieten van dat ik weer thuis ben lieveling, maar bij dat echt genieten hoort ook alles van ons. Of zouden wij tevreden kunnen zijn met, ja hoe moet ik het zeggen? Met half alles?

Weet je wat het ons zo moeilijk maakt? Wij beleven alles zo diep, het zou gemakkelijker voor ons zijn wanneer we alles wat oppervlakkiger konden beleven. Moeilijk hè lieveling. Zullen we het elkaar straks vertellen, we komen zo toch niet tot een goede oplossing.

Skot, koes zo even bij mij, zo dat je alles vergeet, alleen maar rustig, diep gelukkig.

B. ligt al onder de klamboe en gaapt, een seintje voor mij dat ik een nachtzoen moet geven. Welterusten, een liefdevolle zoen, nacht Pim en Ukkepuk.
Binne jimme hjoed leaf west? Binne jimme ek sa bliid dat heit gauw thúskomt? Nog even volhâlde Janke. (Zijn jullie vandaag lief geweest? Zijn jullie ook zo blij dat heit gauw thuiskomt? Nog even volhouden Janke)

Je hebt het vertrouwen in je liefste verloren lieveling, kaarten, borrelen en een por van een doop

Je zat te springen om mijn brieven en er kwam maar niks. Wat maken we het ons vaak moeilijk met allemaal vooronderstellingen en gedachten. Laten we nu na drie jaar de kop hangen?

Ik deed het gister, ik heb niets uitgevoerd, had nergens puf in. Je laatste brieven hadden me meer te pakken dan ik mijzelf wilde bekennen. Gisteravond dacht ik mij er overheen te zetten, mijzelf te sussen het valt wel wat mee. Maar ik raakte het niet kwijt. Je hebt het vertrouwen in je liefste verloren lieveling.

We hebben zitten kaarten en borrelen, tegen 23.00 uur nog naar Soebang om bami goreng te eten bij Orang China. Het plan was om daar verder te pimpelen. Goddank lustte ik toen niet meer, anders was ik dronken en misselijk geworden.

Vanmorgen weer een goede por gekregen door een goede preek, er was een doop. God laat zijn plannen met ons niet varen. Het zien van het dopen van dat kleine hummeltje, het geluk van de moeder raakte me dieper dan de preek. Janke, ik kan er nu wel weer tegen. Vertel me alles weer lieveling!!!

Er is niets mis met mij, ik heb geregeld geschreven. Heb ook je moeder geschreven en het zo proberen uit te kienen dat ze hem op haar verjaardag zou krijgen. Jammer dat dat niet zo was.

Jij was zo van streek, je bedacht van alles, is mijn man ziek, zit hij al aan boord, waarom schrijft hij niet, wat is er toch?

Was het wel goed wat ik deed? Wat heb ik ervan gemaakt? Alles spookt door mijn kop

Je brieven waren niet akelig Nan, ik begrijp ze en ik wil zo graag dat jij mij begrijpt en heel sterk kunt geloven dat ik je toch liefheb, liever dan mijn eigen leven. Ik begrijp mijzelf vaak niet, hoe zou jij het dan kunnen?

Ik vraag me vaak af, wat voor zin, welk nut hebben deze drie jaren gehad? Was het wel goed wat ik deed? Wat heb je ervan gemaakt? Heb je je inderdaad helemaal ingezet om anderen te helpen? Nee, je was maar een klein slap figuurtje.

Wat ga je straks doen? Je weet het nog niet eens. Ga je je helemaal inzetten voor je huisgezin, voor je werk of blijf je in het benauwde kringetje van vroeger rondfladderen?
Waar is je levensideaal wat toch iedere man moet hebben? Wat kun je je vrouw straks bieden dat zij je weer vertrouwt en trots op je is?
Zul je met hart en ziel je werk doen. Heb je pit genoeg om het verder te brengen dan ververs knecht? Alles spookt door mijn kop.

Kijk Nanni, dan is het even goed om te zien zoals vanochtend, dat Gods plan met ons doorgaat ook al vertrouwen en begrijpen wij onszelf soms niet.

Heb me even afgepoedeld, alsof ik alles van me heb afgespoeld, een frisse tút. Hoe heb jij het vandaag? Heb je een oppas, ga je naar de kerk? Pim en Zuske, hoe is it mei jimme? In dikke tút fan heit. Gauw wer oan heit skriuwe hjer.

Ik heb gisteravond niet gebeden, dat kan ik niet met een paar borrels op. God is trouwer dan ik. Wat is dat nu weer voor een opmerking?

I-6 RVA is hier na de overdracht niet meer de baas

Na de kerk hadden we pech. Onze chauffeur maakte een verkeersovertreding. Wat niet naar de zin van een KNIL-officier was. Hij gaf geen voorrang en drukte de jeep met officier, vrouw en kroost bijna van de weg. We moesten stoppen. De wagen moest aan de kant van de weg gezet worden en de chauffeur moest mee terug naar Soebang om op het matje te komen. Ik geloof dat het met een sisser afloopt.

Het is de laatste tijd uitkijken. I-6 RVA is na de overdracht niet meer de baas. De KNIL-pik loopt al gauw naar de MP en het is helemaal niet leuk om een paar maandjes langer te blijven of om te moeten wachten tot de krijgsraad het zaakje in behandeling neemt. Gelukkig was het geen aanrijding. Meer een kwestie van ’ik kleine jeep hoef niet steeds voor jou grote drietonner opzij te gaan.’

We hebben een uurtje aan de kant van de weg zitten wachten tot de chauffeur weer op zou komen dagen. De jongens bleven er nogal gemoedelijk onder. We hadden nog koffie, het leed was weer geleden.

Bij ons is het rustig, TNI wordt door ons leger gekleed en gevoed

Even je brieven. Nee hoor, bij ons en in de omgeving is het rustig. De botsingen komen in Oost- en Midden -Java het meest voor.

De TNI nestelt wel hier en daar maar houdt zich kalm. Ze krijgen een eigen gebiedje toegewezen en worden door ons leger gevoed en gekleed. Wat ze tekortkomen moet de bevolking bijpassen in rijst en in geld.

De groepen die nog wel eens lastig zijn, zijn de bendes van de Daroel-Islam. Zie o.a. blog 103  onder kopje Klaas: puntjes op de i en blog 101 onder kopje Gevangenen afgedroogd, ik was allang dood geweest. Gelukkig hebben wij geen D.I. hier in onze omgeving.

Meiske, hebben mijn brieven je toen weer geholpen? Famke, wist it wol wer?

Daar ben ik nog even, weer heerlijke brieven van jou. Wat heb jij mij weer gelukkig gemaakt!!! Ik dank voor Alles, alles van jou en van thuis. Koes even bij mij, nacht Jank en Pim en Zuske. Tot spoedig.

Janke:

Het is avond schat, juf (de verloofde van PJ, zie onder andere het verhaal Reünie) en ik zitten weer even samen.

Ik werd herinnerd aan mijn harteloze schrijven

De postbode kwam mij drie brieven brengen, wat een fijne verrassing Kai. Alles was weer goed met jou en daar ben ik zo dankbaar voor.

In je laatste brief werd ik herinnerd aan mijn harteloze schrijven, wat moet het je zeer gedaan hebben en toch heb je me er weer zo heerlijk doorheen geholpen. Kai, voel er een innig dankbare zoen voor.

Het lijkt soms allemaal zo moeilijk en zo donker dat ik denk niet verder te kunnen. Jij bent dan zo heel ver weg en het lijkt alsof er nooit mee een eind aan dit alles komt. Durf jij zo het leven aan met mij? Ik zal ben ik bang wel altijd zo blijven. Oh ja, ik weet dat je het aandurft. Ik voel jouw grote diepe liefde die mij verwarmt.

Wat wilde ik graag dat ik je één keer echt kon laten voelen hoe gelukkig je mij weer gemaakt hebt. Ik mag bij jou uitrusten en jij beschermt mij leafste!!! Ja Kai, komt het heus weer goed?

Doe mij een plezier en verbrand mijn brieven allemaal

Het is nu weer goed, ik zou niet meer willen ruilen met een ongetrouwd leven. Ja Klaas ik blijf je altijd liefhebben. Zeg man van mij, doe mij een plezier en verbrand mijn brieven allemaal. Ik schaam me dood wanneer ik ze zie, wat heb ik jou een verdriet gedaan. Doe je het? Ik wil het zo graag.

Ik lees nog heel vaak deze brief van je over, je hebt me geholpen en ik ga nu moedig weer verder.

Juf zit druk aan PJ te pennen. We brengen deze brieven zo meteen nog naar de brievenbus en morgen schrijf ik verder. God geve dat we een goede zondag mogen hebben, ik bid dit voor jou, liefste zul je gelukkig zijn? Het duurt nu niet zo heel lang meer hè? Het is nu 1 oktober, dus nog een week of vijf. Alles fan mij. Túten van Wim en Uk.

Klaas:

3 oktober, drie jaar geleden vertrokken, ik heb mijn liefste terug

Vandaag is het drie jaar geleden dat ik naar Indië vertrok. Schat nog twee maanden en ik hoop D.V. weer thuis te zijn. Meiske, wat een tijd, wat een vooruitzicht. Myn famke, kinst it fiele Jank hoe djip at ik nei dei ferlang? Wat hast do my gelukkig makke, ik haw myn Kanne wer!!! Mei alle sterke, djippe en innige leafde. (Mijn meisje, kun je voelen Jank hoe diep ik naar je verlang? Wat heb je mij gelukkig gemaakt, ik heb mijn Kanne terug!!! Met alle sterke, diepe en innige liefde).

Wat een ontzettend zware week voor jou, maar wat ook weer een heerlijke gelukkige uitkomst.

Jij hebt me je ziel laten zien

Snoes wat heb je me fijne foto’s gestuurd, dank meiske, ik vind ze zo mooi en ik raak er niet op uit gekeken. Prachtig zijn de kiekjes van onze kinderen. Wat trekt zus vermakelijke gezichten.

Wêrom hawwe jimme de hân foar de eagen op dat iene kiekje? Sa kin heit jimme net sa goed sjen. (Waarom hebben jullie de hand voor jullie ogen, zo kan ik jullie niet goed zien)

Dank. Koes myn rakkers even hiel stevig fan heit. Us lytse skotten binne moai en se sjogge der hiel goed út.

At ik dy oansjoch komt der s’an grut en machtig gefoel yn mij, wer by dei to wêsen famke!!! Dank schat voor Alles.

Knuffel mijn rakkers even heel stevig van heit. Onze kleine schatten zijn mooi en ze zien er heel goed uit. Wanneer ik jou aankijk komt er zo’n groot en machtig gevoel in mij, weer bij jou te zijn meisje!!!

Je kunt nog 100 keer van alles schrijven, dat je niets kunt, niets bent, geen goede moeder, geen goede huisvrouw, mij niet gelooft, zelfs mij niet liefhebt, ik weet Alles nu heel zeker, jij hebt me je ziel laten zien. Al je liefde en wanhopig verlangen heb ik gelezen en gezien. Wat ben ik rijk en gelukkig, zo dat het soms zeer doet.

Kanneke, fielst wat der allegeare yn dyn jonk omgiet, ik kin it net fertelle. (Kanneke, voel wat er allemaal in je jongen omgaat, ik kan het niet vertellen) Ik heb je wanhopige brief vier keer gelezen, nu is Alles heerlijk goed. Ik heb mijn liefste weer terug, echt zoals je bent!!!

Ik was bang dat je het niet vol zou houden

Ik ben bang geweest schat. Niet dat je mij niet meer liefhad en dat je niet meer in mijn liefde geloofde, maar dat je het niet vol zou houden. Dat mijn meiske zolang zou prakkiseren dat ze het niet meer voor elkaar zou houden. Het heeft ook niet veel gescheeld Nan, dat voel ik.

Jouw angst heeft mij diep ontroerd. En toch deed het me goed want ik voelde jouw heerlijke diepe liefde. Je ontdekte jezelf weer schat. Nanny, je eindigde met ‘Jonk, ik hou weer op hoor een Alles (en dan?)..’  En dan zondag 25 september. Wat gebeurde er toen Jank?

Ik begrijp heel goed dat je naar je moeder vluchtte. Gelukkig had Beppe een brief die jouw angst wegnam. Ik begrijp het niet. Ik heb regelmatig geschreven, net zoals anders en jij kreeg in één keer alle post. Misschien was het door de verhuizing ergens opgestopt. Goddank is het leed weer geleden.

Het heeft ons beiden goed gedaan, wij zijn weer hééééél zeker van elkaars liefde.

Anders ook wel maar we moeten het zo nu en dan weer opnieuw voelen, heel diep.

Toch blijf je dezelfde, alweer een nieuwe zorg. Zouden we als wij straks samen mogen zijn bij elkaar passen? Janke, Janke!!! Weet je het dan nog niet meiske? Niet meer piekeren hoor.

Nee, achteraf lachen wij niet om jouw angst. Ik vergeef je niets Jank, dat moet jij mij doen. Ik had al die stommiteiten niet zo moeten schrijven, of zó moeten schrijven dat jij mij beter begrijpen kan, ik kan mijzelf wel voor m’n kop slaan.

Gaan de hummels al naar de bewaarschool?

Gaan de hummels al naar de bewaarschool? Ik weet hoe je dat voelde. Schat je hoeft ze van mij helemaal niet naar het schooltje te sturen hoor, hou ze gerust bij je als je dat liever doet. Het zijn nog zulke hummels en ze kunnen nog best even wachten hoor.

Het is niet tekortschieten of aan anderen overlaten maar een afsluiting van de babyperiode waarin ze anders niets nodig hebben dan memmi.

Nu kunnen ze al op eigen beentjes staan en naar de buurman lopen, hun wereldje wordt groter en dan is het goed dat ze ook van anderen leiding meekrijgen. 

Ben weer met de kisten bezig, we worden nog uitgekleed

Heb Ltn. M’s kist onder handen. Eerst verstevigd en dan geverfd. Dat moet nog een keer en dan de adressering erop. Ik word er niet beter van, maar dat kan mij ook niets schelen. Ik heb wat te doen.

Zoals het nu voor staat blijven we nog drie weken hier in Waneredja. Wat gaat de tijd langzaam en toch schiet het hard op.

Vertel mij even hoe het thuis is, bêst Janke? Hier niets bijzonders. Ben weer met de kisten bezig. K. kwam weer spullen halen, hij moest alle koppels, patroontassen en enkelstukken hebben. Nou schat, we worden nog uitgekleed ook. Onze beide laatste brens zijn ook ingeleverd. We hebben nu alleen nog onze persoonlijke bewapening, geweren, stens en pistolen.

Gelukkig had ik nog een paar enkelstukken over, ik kan niet goed zonder omdat al mijn broeken te lang zijn.

We keren terug tot de primitieve staat van toen we hier pas kwamen

Alle kasten, tafels en stoelen die het leger had verstrekt moeten ook weg. Ook onze emaillen borden moesten eraan geloven. We keren tot de primitieve staat van toen we hier pas kwamen terug. Eten uit blikken en je tampatje is tegelijk stoel en tafel. Zo erg is het niet, we hebben nog wel wat over, anders hindert het toch ook niet. Hoe meer spullen er weggaan hoe liever. Zolang wij voorlopig onze pakki jans en spuit maar houden. Fijn gaat het zo Nanki.

Wat een armoe hè Jank.

Elkaar begrijpen over de schilderszaak

Je was weer terug van je moeder en in ons huisje, ik geloof dat je je steeds meer thuis voelt lieveling.

Heel goed dat je butagas hebt aangeschaft, heb je maar één brander of een gasstel? Het lijkt me veel beter dan petroleum, minder last van walmen en stank.

Ik heb nagedacht over of ik Nauta zal schrijven. In eerste plaats om hem te bedanken voor de hartelijke zorgen voor mijn lievelingen. Ik geloof dat we de zakelijke dingen beter kunnen bespreken.
Nan we begrijpen elkaar niet goed. We beginnen alleen een zaak in Ternaard wanneer we die van Nauta over kunnen nemen. Of wanneer er zoveel werk in Ternaard is dat de drie bestaande zaken het werk niet aankunnen en er werk genoeg voor vier zaken is, er zo een mogelijkheid is voor uitbreiding.

Ik weet wat collegialiteit is Nanneke. Dat is niet de kaas van elkaars brood eten maar samenwerken en overleggen. Als die mogelijkheid er is zou je mij dan volgen meiske? Ik wil je volkomen geruststellen en alle nare gedachten wegnemen.
Ik was eerder te zakelijk. De factor dat Nauta zo belangeloos voor jullie zorgt heeft alles veranderd in zoverre dat ik nooit iets dergelijks zal doen zonder collegialiteit.

Mijn hoofd is weer in orde schat. Ik ben alleen zo ongedurig dat ik mijn aandacht nergens bij bepalen kan. Dat gaat hoop ik als ik bij jou ben weer over.

Janke:

3 oktober, weet je welke dag wij vandaag gedenken, je had de vuist omhoog

Weet je welke dag wij vandaag gedenken schattebout? Ja natuurlijk, hoe zou je daar niet aan gedacht hebben. Wat is het lang geleden schat dat wij elkaar voor het laatst zagen. Ik zie je nog weggaan, je had de vuist omhoog.

We moesten flink zijn, dat betekende het, ik begreep het wel. Maar wat is het moeilijk om altijd flink te blijven.

Ik heb er bitter weinig van gemaakt. Jij hebt mij steeds weer uit de metersdiepe put gehaald, maar ik bracht jou er meestal in hè schat? Toch komt nu het eind in zicht.

Ik kreeg gelukkige brieven van je, alles was goed, je was onwennig maar ook gelukkig en dat terwijl ik je nog zoveel verdriet deed. Klaas jouw liefde voor mij moet wel heel sterk zijn, ik moet het toch geloven want anders kon je nooit zo lief en zo goed voor mij zijn. Ik wil trachten dat gemene stemmetje in mij tot zwijgen te brengen, het stemmetje van – ja maar.

Beroerd in de kerk, alle vermaningen aangehoord, als jij thuiskomt ben ik geen mens meer?

Juf paste op en ik ging naar de kerk. Vroeg opgestaan, alles klaargezet en mijzelf wat opgedoft. We zongen een stuk of wat verzen. Vlak voordat de preek begon brak het zweet mij uit. Ik werd beroerd en moest ineens zo nodig plassen. Ik gauw de kerk uit en toen ik thuiskwam moest ik natuurlijk huilen.

Ds. kwam na de kerk meteen langs, hij moest weten wat er was en wat moest ik zeggen? Ik wist het zelf niet. Hij drukte mijn hoofd stijf tegen zich aan en ja hoor, daar begon het gesnotter weer. Ik kan er niet tegen wanneer ze lief tegen me doen.

Mijn nicht die hier in de buurt woont kwam langs, mevrouw Nauta kwam langs en ik heb vele vermaningen aangehoord. Ik moet ’s avonds vroeg naar bed en ’s middags moet ik rusten, anders ben ik als jij thuiskomt geen mens meer.

Van Ds. hetzelfde relaas, want ik moet flink zijn als jij straks thuiskomt. Ik weet het wel en zal mijn best doen, trouwens zo erg is het allemaal niet.

Ds. ging naar de dokter, hij zou aan de dokter zeggen dat die mij in de gaten moet houden. Maar ik heb hem handig wijs gemaakt dat hij geen grappen uit moest halen.

Ik ben nu weer best, niet ongerust zijn hoor. Het is enkel verlangen en het gevoel niet verder te kunnen. Vandaag kon ik alles wel weer en is dat moedeloze gevoel helemaal verdwenen.

Ik las dat de J.v.Oldv vertrokken is en dat het schip 27 oktober in Batavia wordt verwacht, dat is 27 dagen varen. Het is een passagiersboot jonk, van alle gemakken voorzien. Dat is beter denk ik dan de schepen die alleen troepen vervoeren.

Als ik mij goed realiseer wat er gebeurt wanneer jij werkelijk weer bij mij thuis bent. Het wil me nog steeds niet aan en ik zal niet eerder gerust zijn dan dat ik jouw hoofd tegen mijn borst mag voelen rusten. Je zo even te mogen koesen, mijn lieveling na al die jaren van ontbering. Ik heb nog zoveel gehad en had nog zoveel heerlijks tastbaars om me heen, maar jij had niets.

Ik mag je toch echt een beetje verwennen hè? Of misschien weet ik ook wel niet meer hoe dat moet. Maar dat je in alles, mijn meest dierbare bent, dat zul je voelen Klaas. Ik ben gelukkig met jou en met onze kinderen en wil voor geen geld in de wereld meer met mijn meisjesjaren ruilen. Is het nu weer goed liefste man? Voel een innige zoen, tot gauw als god het wil.

Klaas:

Even heerlijk met jou praten. Wat ik schrijven moet weet ik niet maar zo ben ik het dichtst bij jou, zo ben ik het gelukkigst meiske. Als je dit leest zit je al lang en breed in Ternaard, ik verlang zo te weten hoe het mijn schatten daar vergaat. Wat zal het een verandering voor je zijn Jank, ik hoop zo dat je het fijn vindt schat.

Ik geloof vast dat het ook tijd kost. Je hebt het druk en dat leidt af. Kun je straks een avond rustig bij mij zitten zonder iets te doen?

Nanni, alles is bêst mei dyn jonk, hoe is it mei myn famke? Net zo onwennig als ik? Oe jou nu even echt zien!

Sport, sport en nog eens sport en leer bewerken

Voel allereerst een hartelijke warme zoen en een stevige knuffel. Pim en Zuske een tút fan heit. Hoe is het met myn skotten? Is alles goed met jou Nanni, heb je puf en ben je gelukkig?

Met mij is alles bêst alleen een steeds heviger verlangen naar huis, een gezonde kwaal. De dagen vliegen hier, bij jou ook?

Vanochtend zijn de sportwedstrijden al vroeg begonnen. Om 8.00 uur werd de 800 m gelopen, een zwaar parcours op de stijgende weg in Djalandjati. In totaal hebben maar 5 man de afstand uitgelopen, de rest liet het zitten.

Daarna de schietwedstrijden, C-batterij werd eerste, D-batterij tweede en de Staf derde. Ltn. B. van de C-batterij had de leiding. Bij het oefenen heb ik de jongens volgens wedstrijdvoorschrift geknield laten schieten. Bij de wedstrijd werd opgelegd liggend te schieten, de C-batterij had daar op geoefend en had dus een voorsprong. Enfin, bemoei je er niet mee als officieren de leiding overnemen.

De C-batterij kreeg gister al aardig op de broek met voetbal en pingpong. Ik doe deze keer niet mee, ik ben in geen enkele sport een uitblinker en ik vind het wel fijn dat anderen zich ook eens druk maken.

Na het schieten een partijtje volleybal tussendoor waarin net zo enthousiast gespeeld werd als gold het een belangrijke wedstrijd. Lekker de spieren even losgesprongen.

Het is sport en nog eens sport. Eerst 100 m hardlopen, de C-batterij sleepte dat in de wacht, goeie genade wat ontwikkelden die knapen en snelheid, volgens sommigen sneller dan het geluid. Hoogspringen C-batterij 1^e, Staf 2^e, D-batterij 3^e. De hoogste vrije sprong was 1,65 m, je kon bijna rechtop onder de stok doorlopen. Kogelstoten D-batterij no 1. Evenals bij discuswerpen. Touwtrekken, een machtig spannende wedstrijd waarbij de oerkrachten van C- en D-batterij gemeten werden en weer kwam D-batterij als winnaar uit de bus.

Voetbalwedstrijden eindigden gelijk. Vanavond maakte de D-batterij de C-batterij in met pingpong.

De puntenverdeling is Staf 4,5 C-batterij 5 en D-batterij 5,5 punt. Het was een machtige dag voor de D-batterij die de achterstand heeft ingelopen.

Morgen de laatste krachtmeting bij de zwemwedstrijd en ter afsluiting een daverend feest bij de C-batterij. Verschillende mannen zullen in de jenever zwemmen.

Ltn. M. is vast begonnen, hij zat om 1.00 uur nog in de maneschijn bij de vlaggenstok te pimpelen, wat een kerel.

Heb drie vellen leer versneden tot ongeveer 350 riempjes, de jongens kunnen voorlopig weer vooruit. Van de 56 man doen er een stuk of tien mee. Het zijn er niet veel maar ze hebben allemaal de kans gekregen.

Heb wat droge kleurstof waar ik leerverf mee wil maken, maar eens proberen of het lukt. Heb voor mijzelf ook een vel leer gekocht, weet nog niet wat ik ermee wil. K. wil mijn fotoboek kopen, misschien maak ik er nog een. Maar eens zien.

Wij hebben met het zwemmen gewonnen en onze batterij staat nu tegen de verwachting in bovenaan. We ‘voelen’ ons hoor.

Ja de D-batterij loopt weer netjes in het gareel, zo nu en dan een zuippartijtje, waar M. vaak de aanleiding toe is. Hij is nog in de olie van gister en wordt vannacht als een baal op z’n nest gesjouwd. Toch een goede knul maar jenever is zijn zwakke punt.

Pokken aan boord van de troepenschepen

Fijn dat de radio je ook op de hoogte brengt van de troepenschepen.

Gelukkig valt het met de pokken aan boord van thuisvarende schepen nogal mee. Meerdere patiënten zijn intussen alweer genezen en op doorreis naar huis. Ik vind het een wonder dat er niet meer ziekten aan boord uitbreken. Het komt ook doordat alles nu veel beter is geregeld en de schepen allemaal een prima staf van doctoren en verplegers hebben.

Ik begrijp heel goed snoes dat het je aangreep toen je de ontscheping van de Oldenbarnevelt op de radio hoorde. Met hetzelfde schip kom ik ook thuis, wat zal er in je omgaan wanneer je dat op de radio hoort??

Fijn dat je van de radio geniet, als het je niet bevalt kun je de knop gerust omdraaien. Ik hou ook niet meer van de hele dag van jan boem enz. wel van goede muziek. Toch zul je me nog wel eens moeten vragen of het wat zachter mag.

Vele illusies en idealen hebben een geduchte knauw gekregen

Vele illusies en idealen hebben een geduchte knauw gekregen, maar wij hebben er iets anders voor in de plaats gekregen. Hele sterke, diep begrijpende liefde. We hebben in deze drie jaar meer levensinzichten opgedaan dan vele anderen in tien jaar tijds.

We hebben geleerd dat het leven keihard is en het toch waard is om geleefd te worden. We zijn losgescheurd uit onze eigen kring, uit alleen ons eigen leven. We hebben een ruimere blik en een ruimer hart, ook voor anderen gekregen.

Als de Raarders alle ellende, ziekte en armoe konden zien van wat wij meegemaakt hebben, ze zouden zich doodschrikken en zich gelukkig en tevreden voelen in hun rustige bestaan.

Deze lange tijd heeft ons zeker iets geleerd Nan en de meeste dingen ten goede.

God heeft ons voor elkaar gespaard, we zijn geen licht op de kandelaar of een stad op de berg, we zijn niet zoals misschien zou kunnen, maar we weten dat alles gods genade is en dat we zonder hem niets kunnen, ook in ons leven straks niet.

We leven op onze brieven!!

Al dat geschrijf moest maar eens afgelopen zijn, als we onze eigen brieven overlezen vragen we ons vaak af, heeft het nog wel zin, help ik mijn lieveling nog wel enz.

Maar als we elkaars brieven lezen dan voelen we dat we er niet zonder kunnen. Als de post maar een dag langer uitblijft is het al mis met ons. We zijn niet eerder gerust en hebben niet eerder puf voordat we weer alles van elkaar weten Nanni. We leven op onze brieven!!

Niet te ongerust maken over onze stijfkoppies

Koes even dicht tegen me aan, een diepe blik in je kijkers en een dikke tút fan dyn Kaiemantsje. Wat heb ik weer heerlijk genoten. Geef die rakkers een stevige koes en dikke túten. Die skotten waren weer springlevend, Ukkepuk maakte het weer eens te bont zodat je de grootste moeite had, maar zo is het toch veel beter dan dat onze hummels ook maar iets zouden mankeren?

Wim had ook een tijdlang van die driftbuien, ook Zuske raakt ze wel weer kwijt. Makkelijk gezegd hè pop en zo ben ik er makkelijk af? Nee, mem, ik wil je even laten voelen dat je je niet te ongerust moet maken over onze stijfkoppies.

Het zou heel wat anders zijn wanneer je iedere dag dezelfde moeilijkheden had met onze kinderen, maar meestal zijn ze zóó lief hè?

Je hebt het zeg maar twee dagen per week even heel moeilijk met jezelf en onze hummels en vijf dagen geniet je van die rakkers en weet je ze goed aan te pakken.

Alleen als ze hun koppies in de nek gooien, ben je niet zeker van jezelf en bang dat je het niet goed doet en dat maakt het zo moeilijk voor mijn lieveling.

Ik heb je al geschreven schat, zolang jij je bezorgd maakt is het altijd goed en hindert het niks wanneer je eens een mis hebt. Janke do bist een enig memke!!!

Zou ik zo’n goede heit zijn??? Zou het straks samen beter gaan? Ik denk het wel want je staat er dan niet alleen voor en ik ook niet. Ik moet eerst onze hummels leren kennen en hen ook via jou leren kennen, anders weet ik niet wat ik moet doen schat. Ik zal vaak bij jou om raad komen hoe te handelen, in de eerste plaats omdat ik niet wil dat onze hummels meer van mij dan van jou gedaan krijgen. Wat jij niet goed vindt, vind ik ook verkeerd.

Jengelen dat het licht uit moet

Het is al 23.30 uur en H. begint te jengelen dat het licht uit moet.

Schat heb jij een goede dag gehad? Ik ga slapen, hoelang nog alleen? Nan ik bid voor jou. Iedere avond val ik met jou in slaap. Iedere avond geef ik je een zoen en zeg nacht Janke.

Fijn dat je een bed gekocht hebt en nog een hele beste met garantie voor het leven, prachtig Nank! Heb je er genoeg lakens, slopen en dekens voor?

Als wij eens echt ruzie hebben kan ik bij Pim slapen? Wat denk je, soms zullen we wel eens razend op elkaar zijn? Echt ruzie, elkaar kwaad aankijken en er van alles uitflappen? Ik denk het wel maar nooit lang, we houden het beiden nooit lang vol.

Eerste EM-ers naar huis

Goedemorgen, lekker geslapen, jullie ook? Vandaag gaan de eerste EM-ers naar huis. Een belangrijke dag voor de divisie snoes, het begin is er.

Eerst moet je even voelen hoe lief ik je heb, je even stevig knuffelen, je even aankijken, je even zoenen. Koes ús lytse bern even fan my.

Het wordt zeker hoog tijd dat wij eens praten in plaats van dit eeuwige geschrijf. Gelukkig dat we elkaar toch altijd alles geschreven hebben en vele dingen die we later moeilijk zullen kunnen bespreken.

Had iedereen dat maar gedaan dan waren velen dichter bij elkaar gekomen. Jij hebt mij veel geschreven, dingen die je me later misschien nooit durft te vertellen. Ons schrijven gaat met onze stemmingen op en neer. Dat is met alles zo Nan, ook als we straks weer samenzijn, maar wat hindert dat?

Treinbewaking, zie blog 102

Toch nog nieuws. Ik ga met elf man voor een week naar Batavia voor treinbewaking zie blog 102 onder kopje Treinbewaking 

Het zal wel gaan hoor maar ik heb er niet veel puf in, maar een week is zo om. Het zal wel warm zijn op de laagvlakte, maar daar kan ik tegen. Het is een rustig traject.

Als je dit leest heb ik het er alweer bijna opzitten. We komen er toch niet voor weg en dan maar liever meteen. In totaal duurt het zes weken en ik denk niet dat ik nog een keer aan de beurt kom. Misschien weet ik nog wat spullen voor thuis op de kop te tikken.

Het bevalt ons goed de hele D-batterij bij elkaar. We vinden treinbewaking vervelend, maar het zal best gaan. Ik krijg een paar lieve jongens mee waar ik er een paar van in de gaten moet houden. Een paar hebben de stemming van -wat kan het mij verdommen -.

Ik moet er rekening mee houden dat we meer in de bewoonde wereld komen en door velen op de vingers worden gekeken.

Zuippartij bij de C-batterij

Vanavond gaan we fuiven bij de C-batterij. Nou dat belooft wat, er hebben maar weinig puf in omdat het vrijwel zeker een zuippartij wordt, maar we laten ons niet kennen. Ik ben van plan heel kalm aan te doen. Er schijnen aardige prijzen voor de winnaars te zijn. Tjonge, wat heb ik het deze keer makkelijk. Ik hoef me niet met de organisatie te bemoeien.

De laagste hartstochten boven. Zo heb ik het nog nooit meegemaakt

Oh, schat, wat wordt er vaak met liefde gespot, wat wordt vaak het heerlijkste tussen man en vrouw afschuwelijk verminkt zodat er niets anders overblijft dan de vuilste vuiligheid. In die sfeer was het feest gisteravond ook. De stemming zat er al gauw in.

Stel je voor zo’n 150 jonge kerels, die drie jaar lang praktisch niet in huiselijke kring zijn geweest, die zelden of nooit met hogere kringen in aanraking komen, die drie jaar lang verkampongt zijn, velen hebben geen meisje om lief te hebben, een lieve vrouw die hen steunt, dat stel samen op een feest waar de jenever rijkelijk vloeit. Zo’n feest kan thuis niet bestaan, dat is alleen in Indië mogelijk, na drie jaar zware dienst, na zo’n lange tijd alles gemist te hebben van thuis.

Er waren geen gasten van buiten, geen PenT-dames, dus wat dondert het, neem nog een borrel en zing mee, -van naai met me mee, mijn lul is jarig en mijn kloten vieren feest- en nog erger. Mijn vrouw ligt het zaad te verwerken of de mijne kan de nageboorte niet kwijtraken, die zit met jong, god zal me lazeren etc. – 

Voor het zover is dat de meesten het appreciëren moeten ze eerst half bezopen zijn, dan komen de laagste hartstochten boven. Zo heb ik het nog nooit meegemaakt.

Maar ik kan het wel begrijpen dat kerels die niets hebben om zich aan vast te houden tot dit peil afzakken.

Geen eigen kracht of flinkheid

In het begin nam ik een paar lekkere borreltjes, daarna goed gegeten en later zo goed mogelijk meegedaan. Soms krijg je even een bevlieging om je ook te laten gaan en je te verzuipen in jenever enz.

Steeds is er iets wat me tegenhoudt, wat is het? Ben ik beter dan anderen? Ben ik bekrompen, staat er iemand achter me, is het genade? Ik denk het laatste lieveling, gods genade en jouw lieve gezicht.

Geen eigen kracht of flinkheid of beter zijn. Wat was er van mij geworden Nanki als ik jou niet had? Myn eigen leave vrouw wat bin ik riik en gelukkig mei dy.

Wat kun je opeens tussen al die hartstochten en vuiligheid voelen en weten, dit kan ik niet, ik verlang naar één zoen, van jou liefste.

De organisatie klopte niet, zuipen, vreetpartij en naaien

Het was typisch C-batterij, het merendeel van de D-batterij kon niet meedoen.

De voorbereidingen voor zo’n feest waren te kort geweest, er is onvoldoende samengewerkt tussen de C- en D-batterij en de Staf.

De organisatie klopte niet, in het begin teveel drank op lege magen. Het goed verzorgde eten werd een vreetpartij en toen was later het hek helemaal van de dam.

Genoeg erover schat. Ik veroordeel niemand, zelfs niet degenen die het niet bij zuipen en zingen lieten, maar later baboes en inlandse meisjes naaiden.

Jij met je grote ruime hart zult iets kunnen begrijpen en ook niet oordelen.

Ik ben tot het laatst toe gebleven en heb met nog een paar nuchtere knapen voor de rest gezorgd. Nog met vier man de kampong in geweest, de knapen wilden zwarte koffie, eten en een naakt wijf. De koffie deed goed werk en na een bord rijst was Ltn. B. nuchter genoeg en ben ik teruggegaan. Het was bijna 3.00 uur. Walgelijk schat.

Wat een ontzettend groot verschil bestaat er in de omgang tussen jongen en meisje, man en vrouw. Wat een groot verschil in moraal in dit land en Nederland. Wat een verschil tussen onze liefde en het liefdeloze tussen militairen en baboes en kampongmeisjes.

Hoe diep en heerlijk onze liefde en hoe afstotend dat genaai. Niemand van de jongens voelt zoveel liefde voor hun meisje hier dat zij ermee willen trouwen. De meisjes weten dat heel goed en hebben hun middeltjes om te voorkomen dat ze kinderen krijgen. Dat is hier gewoon en normaal. Verdorie, waar zit ik weer hè schat.

Goddank is er nog echt diep geluk!!

Zo dat was dat schat. Wil je nu even onze lieve kleine schatten koesen van heit? Ik heb even naar mijn schatten gekeken, wat een heerlijk rijk en gelukkig gevoel stroomt er dan vaak door mij heen Nanni. Alle rottigheid en moeilijkheden vallen dan even weg. Goddank is er nog echt diep geluk!!

Jankefanke koes mij even, nee ik jou hè? Na drie jaar jou weer in mijn armen te mogen houden, ik moet me beheersen om je niet letterlijk fijn te knijpen.

Vanmorgen lekker uitgeslapen tot 11.00 uur en me meteen gemandied, daar wordt je weer fris van. De koffie was goed. Het commentaar over de fuif nu iedereen weer nuchter is, is ongezouten, wat een beestenbende.

Heb wat spullen ingepakt, morgenmiddag vertrekken we naar Poerwakarta en vandaar verder met de trein naar Batavia.

Hoe heb jij het vandaag Nan? Heb je een goede zondag? Ga je vandaag naar de kerk in Ternaard? Ben je gelukkig, geniet je van de lievelingen?

Straks weer naar C-batterij, het zal wel even moeilijk zijn na het Wild-West van gister. Ik kon vannacht en vandaag niet bidden, toch ben ik dankbaar.

Oneindig gevoel van opluchting

Wat gaat er straks door mij heen wanneer ik de loopplank overga? Wat zal dat een oneindig gevoel van opluchting geven schat. Had het er met B. over, er zal een loden last van ons afglijden.

Ook zal het jou helpen wanneer je weet dat ik half oktober naar Batavia ga voor de laatste afwikkeling en jij leest dat we aan boord zijn en op weg naar huis!

Het verandert niets aan je dagelijkse leven, maar wel geeft het mijn schat goede moed en een hoopvol verlangen.

Gelukkig dat je nooit je moeilijkheden voor mij kunt verbergen. Ik doe dat ook niet maar toch anders dan jij. Jij hebt vrouwelijke moeilijkheden, ik mannelijke, misschien is dat het verschil. We hebben elkaar even hard nodig.

Machtig verschil bij gisteravond, haast niet te begrijpen

Ik kom net terug van de kerk in Soebang. Ik heb van de preek genoten en gevoeld dat god toch nog in al deze rottigheid is, dat god er toch nog is, ook in ons leven. Heb jij dat vandaag ook gevoeld? Het was goed Nan en ik ben in een blijde stemming terug geracet.

J. reed weer en als die aan de klep van zijn pet trekt hou je dan maar vast. Het was heel helder, Java is prachtig bij maanlicht. 

Wat een machtig verschil bij gisteravond, haast niet te begrijpen. Daar werd op een gruwelijke wijze gelasterd, vanavond werd er gebeden.

Geen rood-wit naast elkaar verdragen

Die rood-blauwe pakjes voor onze schatten worden vast prachtig. Ik geloof dat ik later geen rood-wit naast elkaar kan verdragen, het doet me dan herinneren aan de door ons gehate Repoeblikeinse vlag. Dwaas eigenlijk hè?

Zuske had weer een foto van mij te pakken, zie blog 103 bij de trouwfoto Pim heeft dat ook een tijdje gedaan, fijn is dat voor mij. Wie weet komt ome Piet (K.) nog wel eens langs bij ons in Ternaard, ome H. zeker.

Onze trouwfoto werd wel bekritiseerd hoor. Wil je aardappelen zien dan moet je als Ukkie kijken, kostelijk. Zie blog 103 bij de trouwfoto

Heeft Pim watervrees? Nou ik vroeger ook hoor. Niet voor sloten, waar ik een paar keer uitgevist ben, maar net zoals Pim, bang achterop de fiets. Pim zal onbewust ook nog niet vergeten zijn dat jij hem toen als bij ingeving uit de sloot haalde. Ik geloof niet dat het verband houdt met jou angst voor het zeewater op Ameland, misschien is het mogelijk, ik weet het niet memmi. Ik had jouw angst toen niet eerder in de gaten dan toen je me zo stijf aan mij vastklemde. Je droeg toen pas onze popkes en ik had niet door hoe dat zich openbaarde en sleepte je overal mee naar toe. Wat was ik toen nog een sufferd hè schat.

Je schrijft – alles fan dyn vrouw – dan weet ik genoeg. Voel alles van mij weer terug lieve vrouw. Ik hou nu op, ik kan straks weer danken en bidden, ik heb weer goede moed. Nog in dikke tút fan dyn Kai Nank ek foar ús bern.

Batavia, start (maandag 5 sept) én einde treinbewaking

Voor de treinbewaking zijn we I-6 RVA ingedeeld en ik heb M.G. gesproken.

Morgen om 4.00 uur beginnen.

Een stierlijk vervelende avond, anderhalf uur geleuter bij de bespreking met de Kapitein over ongare rijst en onzindelijke spoorwagens. Wat kan mij dat verd..

Ik weet dat alles goed met jou en ús bern is en met mij is het bêst, je weet dat alles goed is.

[Lees hier eventueel de beschrijving van de treinbewaking in blog 102]

Oe fanke wat bin ik unwennig en gelukkig!!! etc. Meiske by alles wat ik doch bist do sa ticht by my.

Vandaag in de trein, wanneer ik lig te soezen, of door het raampje zit te staren over de brandende sawa’s, uren achter elkaar. De trein dendert, skottebout, leaveling, Jankefanke je rijdt mee van vanochtend 7.00 uur tot vanavond 17.30 uur. Gloeiend heet, vuil, bezweet, stinkend.

Gisteravond was je bij me in de Militaire cantine waar gedanst werd, nergens kan ik je kwijt raken, het doet pijn, het maakt me zóó alleen, zóó onwennig, zóó gelukkig. Vandaag zag ik je bezig in ons huisje.

Alles schat, hoe gezellig je het maakt, hoe druk je het hebt, hoe je zorgt, hoe je met onze schatten omgaat, koes ze even van mij.

Hoe je de strop verwerkte van onze, zo met zorg geweckte boontjes, hoe je zit te schrijven met mijn foto vlak bij je, hoe je werkt en kookt, hoe je met onze schatten eet, hoe je mij zo nu en dan even aankijkt, hoe je ’s avonds alleen gaat slapen met mijn foto dichtbij je, hoe je bidt voor ons, alles lieveling.

Jank wat mankeert mij? Niets, ik heb je zo lief, ik verlang zo naar dy fanke, ik kan anders niets schrijven.

Net twee heerlijke brieven, ik mis er twee tussenuit. Je hebt me zóó lief, je wacht zóó verlangend op mij. Ik moet het volhouden maar ik kan het haast niet meer. Enz.

Ik zou je veel meer willen vertellen, maar ik kan het niet. Vind mezelf soms zo’n knul, zo’n hufter, zo’n arme donder, zo min, ik kan je niets geven dan mijn liefde, een moeilijk leven en zorgen, schat begrijp je het wel?

Ik ben niet verblindt door de pracht en praal hier, zo wil ik niet leven, het dondert mij niets, maar soms heb ik het gevoel dat ik je tekort doe. Dat ik je niet genoeg kan geven, dat alles mijn schuld is.

Ik zou je zo graag een onbezorgd leven geven en ik kan het niet. Ik zou zo graag met je weg willen vluchten uit alles wat het je moeilijk maakt, uit alles wat je zorgen baart en dat er alleen geluk overblijft. Klaas wat mankeert je. Schat kijk even in mij  hart en je weet alles.

Weer normaal, kolendief

Sla even je armen om mijn hals. Ik ben weer wat kalmer, ik heb het jou even verteld want jij begrijpt Alles Nanny. Gister niet geschreven, ben met M.G. naar de film geweest en daarna zitten praten.

Gister en vandaag weer gereden en nu zit het er gelukkig weer op. Heb een kolendief gesnapt. De knaap reed op een open kolenwagen en schopte bij het passeren van iedere halte dikke brokken van de wagen die door zijn handlangers werden opgehaald.

Meestal zitten er evenveel passagiers buiten de trein als in de trein. Als de wagens bezet zijn klikken ze zich overal aan vast. Ze zitten op de balkons, op de treeplanken, in goederenwagons en ook wel bovenop de trein.

Behalve de tweede klas wagons zijn de wagens ontzettend vuil, je wordt zwart van het kolengruis dat de locomotief in de lucht werpt. Heb de knaap aan de treinchef overgedragen.

Zeulen met TNI-ers, niet model

Op de terugweg van Tsjikampeh snapte ik vijf TNI-ers in de trein. De heren waren ongewapend en in burgerkleding. Ze hadden nog niet betaald en de conducteur gaf me een seintje. Eerst betalen en bij aankomst wilde ik hen overgedragen aan het Plaatselijk Commando.

Daar wisten ze niet wat ze ermee aan moesten. TNI-ers mogen nu ongewapend en in burger met de trein reizen, maar hun papieren moeten in orde zijn en die klopten niet.

Vandaar werd ik met het stel naar de M.P. gestuurd waar ik eerst een opmerking van de wacht kreeg over mijn tenue. Het was niet model. Barst vent en verder waren ze ook niet happig op mijn vrachtje.

Enfin, toen werd ik naar de Inlichtingendienst gestuurd en die heeft hen na veel soebatten overgenomen voor verder onderzoek.

Hadden ze me naar nog een ander adres doorgestuurd dan had ik de ploppers gewoon op straat gezet, dat is eens maar nooit weer. Al zitten er 100 van die knullen in de trein dan maak ik mij er niet druk om.

We waren niet gewekt en moesten halsoverkop, zonder ontbijt, nog net de trein gehaald. Enfin, tussen de middag bij I-6 gegeten en met de boemel terug.

Meteen met m’n flessen jenever op sjouw want ik was blut. Bij een Chinees voor fl 25,- verkocht, ben ik weer even uit de brand. Mandiën en met M.G. en nog een Wachtmeester de stad in. Ze hadden al kaartjes voor de bios, toen we aankwamen was alles uitverkocht. Ik heb op een biertje getrakteerd, fl 6,-.

Ik ging naar de A.M.V.J. cantine (Algemene Maatschappij Voor Jongeren) en daar was het echt gezellig. Maar wat doe je alleen, onwennig en jaloers zijn, knul wat doe je daar ook? Dat was het weer.

Hoop morgen naar de kerk te gaan. Ik ben moe en ga slapen. Nacht skotten, foar altyd dyn Klaas.

Heb zo lang geslapen, ik was te laat om naar de kerk te gaan. Ik had naar de Willems kerk willen gaan. Vanmiddag ga ik met M.G. de stad in. Heb hem en zijn verloofde A. uitgenodigd om in Ternaard langs te komen. Een beetje voorbarig hè. Ik geloof dat ze een nacht overblijven. En dat van mij, die de eerste tijd niemand wil zien.

Zit in de Onder Officieren eetzaal met een pot koffie, lekker rustig.

Heb mijn spullen weer bij elkaar gezocht, het is een wonder dat ik alles nog heb. Morgen piepen we hem weer. Ik ben blij dat het erop zit maar het is me toch wel goed bevallen. En weet je schattebout, ik heb weer wat voor jou gekocht.

De week is omgevlogen en nog een paar dagen en dan is het half september.

Kwartiermakers naar huis

Eergister kwam het bericht dat de kwartiermakers die anderhalve maand eerder dan ons naar Indië gegaan zijn, nu naar huis mogen. Ik geloof dat ze de 15^e september aan boord gaan. Fijn is dat en het was wel even moeilijk pop, ik heb in beraad gestaan om te vragen nu ook naar huis te mogen. Misschien was het me gelukt, maar ik heb het niet gedaan, ik kon het niet vrouwke. Verschillende jongens wachten liever tot we allemaal gaan. Officieren kwamen niet in aanmerking, Oppers ook niet. Wachtmeesters wel maar daar zitten we heel schaars in.

Heb geen dagsluiting meer gehouden, ik zag er zo tegen op en met die treinbewaking is het ook niks gedaan, een of twee keer komen die knapen en dan is het weer gebeurd.

Je bent toch weer gaan wecken hè schat, Nank, een dikke tút!! Heb je geen grote ketel waar je meer flessen tegelijk in kunt doen? Zo is het heel veel werk maar ik weet dat je er plezier in hebt.

Je hebt een beste oppasser aan die âld feint, je hoeft maar even een gil te geven door het raampje en ik zie hem al op sokken aan komen stormen met een bijl in zijn hand. Kostelijk.

Ik voel je lange zoen.

Van alles uit je brieven

Hoe bevalt het in ons nieuwe huisje? Is het gezellig Nan? Wat vinden onze kinderen ervan? Heb je een goede dag?

Even je brieven erbij, wat was ik daar blij mee. Je had veel nieuws en je had puf en was gelukkig. Wat kwam je in actie schat toen je wist dat ze met de vloerbedekking bezig waren. Heb heerlijk genoten van je schrijven. Wat was je voortvarend, een alleszeggende zoen.

Je had het druk maar je was gelukkig, je deed alles voor ons. Ik vind het fijn schat dat je van allemaal zoveel hulp krijgt, ook in Ternaard en dat alles zo vlot ging. Wie wil jou nu niet helpen.

Het afscheid van Raard dat eigenlijk geen afscheid was, was wel even pijnlijk. Je ziet ze allemaal regelmatig terug, maar je sloot een gedeelte van je leven af om een nieuw leven te beginnen. Zo nam je afscheid van je moeder en dat deed zeer.

Niemand kan je vader vervangen. Als ik bij jou thuiskom, heb je minder behoefte aan een vader, dan voel je het gemis minder sterk. Maar je moeder blijft alleen in haar huis achter. Zo voelde het je ook aan.

Even een echte zoen, nee dat wil niet zo best hè. Nog even en dan is het echt echt. Je zult me vaak moeten waarschuwen, anders vreet ik je op!

Wat ga je eten? Kun je je behelpen met het koken in het hokje? Wat zal het heerlijk zijn weer samen, met zijn vieren, te eten. Stel je het even voor. Ik moet zeker weer het vlees snijden? Je mag me niet vooraf vertellen wat we eten en als ik in de pot ga kijken tik je me maar op de vingers.

Ik ben geen lekkerbek en geen grote eter maar een goede eter, je krijgt eer van je werk. Ik zie ons eten niet alleen als eten, de inwendige mens even volproppen, maar ook als een huiselijk samenzijn met ons gezin. Geen dagelijkse sleur van we moeten wat hebben, vlug eten en gauw weer aan het werk.

Bij hoeveel vrouwen is de lust om het eten goed te verzorgen vergaan omdat het een haastige vreetpartij is, zonder waardering, zonder te bedenken dat je lieveling haar best gedaan heeft om van het allereenvoudigste het beste te maken? Zou jij er puf in houden wanneer ik steeds zat te haasten, alleen thuiskwam om even te eten. Wat weer een verhaal hè?

Wat denk je, doen we soms weer een middagdutje? Ik wil me er niet aan wennen wanneer het niet nodig is. Pim heeft de leeftijd bereikt dat hij ze niet meer nodig heeft. Als jij weer zwanger bent dan moet je van mij een middagdutje doen. Maar niet meteen hè, eerst een jaartje met ons vieren. Moeilijk is het hè schat.

Ik kan me haast al voorstellen hoe ons huisje eruit ziet, maar ik heb nog een krabbeltje van je nodig van hoe je het ingericht hebt.

Heb je de kapstok al gevonden? Is dat oude, antieke petroleumlampje nog compleet? Ik bedoel dat porseleinen nachtlampje. Ben je al geabonneerd op een krant? Neem wat je het best bevalt Nan.

Wat had je het druk, ook nog met peertjes wecken, je zweette ervan. Wat zullen we smullen. Je zou misschien best tegen de warmte hier kunnen schat, als je maar zweten kunt, valt het genoeg mee.

Het fabeltje dat een blanke het hier niet volhoudt met hard werken is niet waar. Het hangt er maar vanaf hoe je leeft. Wij hebben in deze drie jaar zwaar lichamelijk werk gedaan en het heeft de meesten sterker en taaier gemaakt. Geestelijk en moreel fit blijven is de hoofdzaak. Knapt er innerlijk wat af dan wreekt zich dat op de lichamelijke gesteldheid, niet alleen hier maar in Nederland net zo goed. Wat weer een wijsheid snoes.

Och het is eenvoudig.

Ik voel dat je best bij de Nauta’s in de smaak valt, het viel hen mee dat je het in het oude huisje zo keurig had en het deed je goed hè schat?

Aardig dat de dominee even kennis kwam maken, heb je wat aan zijn preken Nan?

Hoe zit het met de kerkbanken, hebben ze familiebanken of zitten de mannen en vrouwen apart? Worden de plaatsen verhuurd of gaat het per loting? Nan, we zitten toch naast elkaar wanneer wij samen naar de kerk gaan?

Is je moeder al geweest, hoe vond ze het. Ben je het gevoel van ús Kanne kwijt nu je eigen baas bent? Voel je nu dat je het wel kunt, dat je alles kunt Nannke?

Maak je je nu geen zorgen meer over wat Klaas ervan zal vinden, ben ik wel een goede huisvrouw, ben ik wel een goede mem.

Je bent nu zelfstandig, veel zelfstandiger dan de vrouwen die hun man iedere dag om zich heen hebben. Je hebt getoond dat je het bent!!!

Het kost je vaak grote moeite om beslissingen te nemen maar sta je er voor dan doe je het. Alles doe je met de gedachte aan mij, het komt voort uit liefde en niet uit minderwaardigheid of het niet kunnen.

Met jou durf ik het altijd aan lieve dappere schat, je bent mijn flinke vrouw.

Zelfstandig en toch afhankelijk, die leeft, diep leeft voor haar man en kinderen!!!

Wat een probleem met de slaapgelegenheid van Pim, vooral als je bezoek hebt.

Het lijkt mij het beste schat dat je Pim dan in ons bed legt wanneer jij gaat slapen hem weer naar zijn eigen bed terugbrengt. Pim mag bij jou slapen maar het is beter dat hij went aan in zijn eigen bed slapen, waarom kan ik niet verklaren maar ik voel het zo aan.

Geen snertbriefjes Nan, snertbriefjes zijn krabbels zonder hart geschreven en dat kun jij niet.

Ik houd nu op, morgen in Kasomàlang weer verder.

Ik voel alles van jou, ik ben zo gelukkig, do ek?

Terug van de treinbewaking, weer in Kasomàlang

Goedemorgen, waar moet ik het eerst mee beginnen? Eerst even over hier.

De reis hiernaar toe was vervelend, de trein stampvol en smoorheet. In Perwakarta wachten op de trein naar Cheribon waar de wagen al klaar stond om ons op te halen. Hoe hoger we in de bergen kwamen hoe lekkerder het werd, ik kon weer luchthappen.

De doodse brandende vlakte veranderde in groen, gele, rijpe sawa’s en beboste bergen. Het was een rammeltocht, een van de jongens kreeg door het stoten last van zijn nieren.

De nieuwe ploeg van negen man is ons onderweg gepasseerd.

Hier alles bêst. Er is weer veel materiaal ingeleverd. K. is bezig de rugzakken, riemen en patroontassen in te nemen. Vooruit met de rommel.

Jij laat mij je niet-kunnen zien en ik jou het tegenovergestelde

Lieve vrouw en deugnieten?? Oe Jankefanke, zopas drie heerlijke brieven van jou gekregen meiske, ze lagen voor me klaar, wat een fijne terugkomst. Wat was ik blij met al je geluk, al je zorg en al je angst en onwennigheid. Wat heb ik fijn genoten, voel hoe gelukkig en dankbaar ik ben Nan. Voel mijn armen heel stevig om je heen en een innige tút. Je had het moeilijk, maar toch was alles goed??

Ja Janke!!! Je was de tweede dag in ons huisje toen je schreef ‘nu moet blijken wat ik waard ben.’

Onze kinderen waren door het dolle heen zodat je even wenste nooit nog een kindje te krijgen. Mem kon ze niet aan, verwende deugnieten stierlijk vervelend, mijn opvoeding deugt niet, heit help mij!!!

Memmi, ik heb het je al geschreven en ik schrijf het je weer. Ik schreef al dat de eerste dagen niet mee zouden vallen omdat mijn lievelingen zich nog niet thuis voelen. Je laatste brieven waren weer monter schat, je voelde meer eigenwaarde en kreeg weer zelfvertrouwen en onze rakkers (koes ze even van mij) voelden dat wat memmi zei gebeuren moest. Ze voelden ook dat ze hun ruggensteun in Beppe en Omke kwijt waren, een grote stap in de goede richting. Je was radeloos en dat zal nog wel vaker gebeuren dat je niet weet hoe je onze schatten aan moet pakken, dat je jezelf geen goede moeder maar wreed en machteloos vindt.

Je keek naar die vrouw, een echte Christin en je dacht ‘zo’n moeder ben ik niet, mijn kinderen zijn me soms te veel en het is mijn schuld dat ze zo zijn’.

Daar bleef je bij staan Nan en je kon niet verder denken.

Waarom vertelt zij jou haar hartsgeheimen zonder dat ze je goed te kent? Die vertelt zij toch niet aan iedereen? Omdat zij zuiver aanvoelde dat jij net zo’n moeder bent als zij en dat jij ook zo gelooft zoals zij. Denk je dat haar geloof altijd zo sterk is?

Weet jij nog hoe je in je diepste nood altijd kracht van god kreeg? Juist daarbij zinken alle kleine dingen in het niet, dan mag je wel eens denken dat je alles verkeerd doet en niks kunt. Maar dan moet je ook verder terug denken lieveling dat je in de grootste nood en diepste smart alles kunt. Begrijp je me? Ik schrijf het niet duidelijk maar ik kan het niet beter.

Jij laat mij je niet-kunnen zien en ik jou het tegenovergestelde. Niet denken van – nee Klaas zo is het niet – want je hebt het bewezen en je bewijst het nog iedere dag. Hoeveel moeders bekommeren zich er niet om of ze hun kinderen goed opvoeden?

Zullen we samen bidden?

[volgt een gebed – blijf dicht bij Janke, help mij straks mijn vaderlijke taak die zij nu ook draagt, over te nemen. Dat wij samen onze kinderen op mogen voeden zoals wij u in de doop beloofden.- ]

Jank, wij blijven steeds te kort schieten en als wij alles zelf willen doen brengen we er niets van terecht.

Onze kinderen naar de bewaarschool

Hoe gaat het nu met Pim en Ukkepuk?

Mem, ik raad je aan onze kinderennaar de bewaarschool te brengen zodra ze meer aan hun nieuwe thuis en de nieuwe omgeving gewend zijn. Niet omdat het makkelijk is dat je ze even kwijt bent, maar om ze te leren de eerste stappen in een wereldje zonder memmi te zetten.

Schat kijk me even aan, ik weet niet precies te schrijven wat er in me omgaat om je te helpen, om nu al zo goed mogelijk heit te zijn, kun je het voelen?

Je sluit dan eigenlijk de eerste levensperiode af en je draagt een zeker deel van je zorg aan anderen over. Hun wereldje wordt groter en er komen anderen in hun leven waar ze zich bij moeten aanpassen en samen moeten leven.

Wij leggen als ouders de grondslag, het begin, wij houden de leiding, maar wij kunnen de opvoeding van onze kinderen niet voltooien, wij moeten hen afstaan ook aan anderen. Ik geloof dat het goed is Nan dat ze jong beginnen te leren dat ze ook anderen gehoorzaam moeten zijn. Ze leren thuis anders en beter waarderen, ze komen steeds met alles bij hun ouders terug, daar horen ze thuis.

Ik hou op snoes, ik ga naar bed, moe en gezond en springlevend. Morgen vroeg weer verder, ik heb je veel te vertellen schat.

Reactie op schilderszaak Ferwerd, heel hoog tijd dat wij praten in plaats van schrijven

Zopas weer een brief van jou waarin je mij op mijn kop geeft en niet zuinig ook.

Zie blog 104 onder kopje Ik blijf geen minuut langer in dit huis, eigen schilderszaak in Ternaard is de dwaasheid gekroond

Het wordt heel hoog tijd dat wij praten in plaats van schrijven. Ik begrijp jou niet zeg je, het kan ook zijn Nan dat we elkaar soms niet begrijpen. Voel eerst een stevige handdruk en een dikke tút!!!

Ik heb je pijn gedaan en jij deed het mij maar je bleef me zo lief hebben en ik jou Janke. Het gaat over de schilderszaak in Ternaard, ik ben fout geweest en ik heb het alleen vanuit hier bekeken zonder met anderen en de omstandigheden bij jou rekening te houden. Ik weet dat je me hebt vergeven schat. Ik heb straks niet alleen rekening te houden met mijzelf maar ook met anderen. Ik ben niet vrij om te doen en te laten wat ik wil in de burgermaatschappij waar ik drie jaar uit ben geweest.

Je weet dat ik dolblij ben met ons huisje Nan. Ik weet ook in hoeverre ik mij verplicht voel tegenover Nauta en ik zal die verplichtingen nakomen. Denk niet dat ik ondankbaar ben, ik vergat even dat de verhoudingen en levenstoestanden anders zijn dan hier in het militaire leven. Wees gerust schat, je hoeft geen detective te zijn voor mij, ik ben geen onderkruiper of beunhaas. Als ik geen andere betrekking krijg en er is werk, dan werk ik bij hem. Willen we zelf een zaak in Ternaard gebinnen dan is dat ons goed recht en ik zal dat niet achter iemands rug omdoen. Maak je niet ongerust en denk niet dat het beter geweest zou zijn dat jij het huisje niet had gehuurd. Wacht in vertrouwen en liefde in ons huis op mij Nanny. Heb je me vergeven?

Verder had ik je dubbel gepijnigd door oude herinneringen op te halen die jij liever vergeet. Je hebt mij liever wat kalmer en dat ben ik nu ook. Het is waar dat ik de laatste tijd bijna nergens anders aan kan denken dan aan mijn thuiskomst, jij werd er een beetje bang van.

Ja ik lees je brieven haastig, ik verslind ze meiske omdat dat alles voor me is. Sommige dingen beantwoord ik niet goed en soms vergeet ik ook wel eens wat.

Met de bordenkast bedoelde ik dat ik borden/ planken voor je maak waar je allerlei dagelijkse dingen zoals naai- en stopdozen op kunt zetten, zoals in het oude huis. Ben je nu niet boos meer? Ben je weer gerust?

Van de hak op de tak

Wilde vanavond niet meer schrijven maar ik ga toch met je praten. B. is naar de film, ik had geen zin. Ik heb het rustig en dat heb ik nodig ook. Soms heb ik het gevoel dat ik mijn kop er niet meer bij kan houden en ik alles door elkaar haspel. Misschien is je dat wel opgevallen in mijn brieven, ik spring van de hak op de tak, vertel je dingen twee keer en vergeet andere dingen. Zou de warmte me te pakken hebben? Ik weet het niet Nan, maar ik voel wel dat Kasomàlang beter voor me is dan Batavia.

Mijn idealen waren ook hoger, kijk mij eens aan, durf jij het met mij aan? Je vind mij soms een vreemde man

Is alles goed thuis? Voel je je nu thuis Nanny? Voelen onze kinderen het nu ook als hun thuis? Nu van voren af aan, anders vergeet ik weer wat, beetje gemeen?

Heb de laatste tijd moeite om mijn gedachten helder op te schrijven, net of ik staf ben en geen helder inzicht heb. Geen wonder dat jij je soms afvraagt -mantsje, hoe heb ik het nu met je, zo ben je toch niet?-

Ongelovig Thomasje, het doet me geen verdriet dat je zo bent, want zo ben je niet. Niet schrijven als je mij niet alles vertellen kunt.

Ik kan erop wachten schat, ik voel me nu zo sterk dat ik thuis ook nog op jou kan wachten.

Ik heb genoeg wanneer ik je mag zien, je alleen in mijn armen houden en je liefde in je ogen lezen. Wacht tot jij mij weer mag zien en de loden last van je hart valt en je verwachtingen weer levend worden.

Je vraagt of ik je alles wil blijven vertellen, ja dat zal ik doen, maar ik zal me beter beheersen. Wil je voor mij bidden Jank?

Je vind mij soms een vreemde man hè Nan. Hoe kan ik sommige dingen nu mooi vinden die voor jou alleen lastig of lelijk zijn.

Kijk mij eens aan, durf jij het met mij aan? Kun je altijd gelukkig zijn, ook als ik niet hogeropkom? Als we altijd in ons kleine huisje blijven? Mijn idealen waren ook hoger schat. Wij hebben geleerd om eenvoudig gelukkig te zijn. Ik heb hier zoveel rijke en ongelukkige mensen gezien dat ik soms bang werd en dankbaar was in mijn armoe en diepe geluk.

Ik durf te wedden dat ik met fl 1,60 en met jouw cadeautjes onder de arm in de brandende zon van Batavia me veel gelukkiger voelde dan het rijke stel dat in de slee weggleed. De hufter hielp zijn mooie vrouw niet eens bij het instappen.

Ik zal het niet kunnen laten je zo nu en dan te plagen
Dan koop ik helemaal geen hakkepuf, je zou er mij teveel op wegkarren. Ook een beetje gemeen hè poppi? Lees erover in blog 103 onder kopje Janke: dagje uit, nog in Raard.

Schat, ik zal het niet kunnen laten je zo nu en dan te plagen. Je was soms woest op me.

Nou en of weet ik nog hoe jij keek, toen alle koppen links draaiden in Wezep!

Je was aan het wassen en wist niet welke kant je op moest kijken. Hoofd links betekent Groet! Zie blog 104 onder kopje Hoooooofd links!  

Een liefdevolle zoen van je Kaiemantsje, dag Jank, Wim en Zus.

Ik heb je toch al verteld van mijn rijexamen? Dat kon helemaal niet doorgaan omdat ik niet uit Tjikaremas weg kon om af te rijden.

Verjaardagsbrief aan Jankes moeder

Daar ben ik weer. Ik heb je moeder een verjaardagsbrief geschreven. Ik heb haar ook bedankt, maar hoe uit je dat nu op papier. We zoeken haar straks snel op en laten wij haar samen voelen hoe dankbaar wij zijn voor alles.

Jij voelt het nu ook beter schat. Al die kleine dagelijkse dingen van toen vergeet je en je hebt alleen nog lief en houdt dankbaarheid over. Zo gaat het je moeder ook. Ik denk dat ze nu aan iedereen vertelt die het maar horen wil hoe onwennig ze is en hoe flink jij je er door slaat. Je moest eerst je eigen huishouden hebben, nu ben je van Janke mevrouw Bruinsma geworden en het doet je goed.

Natuurlijk knap ik straks alle klusjes bij haar op. Hoeveel heeft zij niet voor mij gedaan?

Groot gezin en verwend Zie ook blog 104 onder kopje Meningsverschil gezinsuitbreiding en kopje Vannacht maakte ik mijzelf zo bang Klaas

Nee schat, jij bent niet een van die eenlingen die nooit moeilijkheden heeft gekend. Jij bent als klein kind niet verwend, je wist als kind al dat je ouders het moeilijk hadden, je hebt als kind geleerd de moeilijkheden aan te kunnen.

Ik ben misschien te hard in mijn oordeel geweest Nan, toch was je het wel met mij eens. We zijn het eens Jank dat god in ons leven is, als wij dat kunnen behouden zal ons leven goed zijn. Zullen wij er straks over praten, elkaar eerlijk vertellen hoe we tegenover dit grote probleem staan? Dan vinden we misschien de oplossing. Zolang we niet samen zijn komen we er niet uit hè schat?

Tropenkolder? Ik ben jou tegengevallen, wie laat nu zijn vrouw waar hij werkelijk van houdt in de steek?

Ik kom weer een beetje bij, ik weet niet wat me de laatste dagen mankeerde, ik kon nergens mijn kop bij houden. Ik dacht dat ik tropenkolder had.

Vanochtend kon ik het ook niet vinden, van alles tegelijk bij de kop en toch niets uitvoeren en een rotgevoel in mijn kop. Wat een klaagzangen hè poppi? Ik geloof dat het nu weer over is, ik kan weer nadenken. Vreemd Nan, ik kon de laatste tijd nergens anders aan denken dan aan jou en naar huis. Nu kan ik ook weer aan andere dingen denken.

Voel even mijn armen om je hals. Ik ben jou tegengevallen Jank ik ben ook niet altijd dezelfde, ik ben ook de kluts wel eens kwijt hè?

Ik ben blij dat de Nauta’s zo goed voor je zijn. Iedereen is goed voor je behalve ik, ik ben soms zo’n rare.

Oppervlakkig beschouwd zullen een hoop mensen denken dat wij ongelukkig zijn. Wie laat nu zijn vrouw waar hij werkelijk van houdt in de steek? Dat maakt het voor jou wel eens moeilijk maar het duurt nooit lang, want je voelt in je hart, tegen alles in, hoe diep wij elkaar liefhebben. Ik ben nu weer kalmer geworden. In Batavia was ik god vergeten en dan gaat het mis hè?

Zie blog 102 onder kopje Adres Ternaard op mijn kisten en blog 103 onder kopje Klaas: voor ons is het nu afgelopen, eindelijk

Wat is de kist, dat bakbeest zwaar geworden, nog een handkoffer erbij

Ik moet nog veel doen voor thuis. Ik zit met een probleem, wat ik voor onze kinderen mee moet nemen. Zelf maken gaat niet, ik heb geen materiaal en geen gereedschap. Voor Zus heb ik een bakje van houtsnijwerk als poppenwieg, voor Pim nog niks. Schat geef me raad. Ik wilde leren beesten maken, maar ik heb geen modellen en zonder dat maak ik gedrochten.

Wat heb jij allemaal voor luxe artikelen op je lijstje staan? Schrijf het me gauw, misschien kan ik wat te pakken krijgen.

Heb mijn schrijfbureautje leeg gehaald en de spullen gesorteerd. Wat ik niet mee naar huis neem weggedaan. Ik ben van plan het morgen uit elkaar te halen en in de grote kist te pakken. Ik hoop het zo te kunnen doen dat ik het thuis weer stevig in elkaar kan zetten. Het was hier een enorme rotzooi maar het heeft me goed gedaan, ik had weer iets te doen. Ben benieuwd of Ltn. M. er iets over zegt. Wij hebben er geen plaats voor in ons huisje hè? Straks samen maar eens bekijken.

Heb ons tinnen spul goed ingepakt. In de kan was een klein deukje gekomen, maar ik heb het weer onzichtbaar weggewerkt.

Heb weer een hoop uitrustingsspullen ingeleverd, ook een groen uniform. Onze carrier is opgehaald. We verhuizen naar Wanaredja (tussen Soebang en Kalidjati), daar blijven we tot half oktober. We merken dat we dichter bij huis komen maar toch kunnen we het nog niet goed begrijpen.

Nanny, voel een zacht koes.

Heb mijn bureautje gesloopt, een heel karwei. Het zit in de kist en ik heb meteen allerlei spullen ingepakt die ik niet meer nodig heb. Ik heb mijn Indische wapens ook ingepakt, krissen mogen niet meegenomen worden, maar eens kijken hoe dat gaat.

Heb bij PenT een paar kilo thee gehaald. Mijn boekenplankje zit erin. Wat is dat bakbeest zwaar geworden, ik zal blij zijn wanneer ik het thuis heb.

Ik kom nog ruimte te kort en denk dat ik misschien een grote handkoffer aanschaf.

Het schrijven wil niet goed, B. zit vlak naast me, kijkt niet naar mijn pennen, maar je weet wel. Ik schrijf nu aan tafel, een beetje onhandig, ik had altijd een eigen hoekje aan mijn bureautje.

Iedereen was druk met pakken en er zijn al een paar vrachtjes naar Wanaredja gebracht.

800 Brieven van Janke, verbrand ze maar?

Zopas weer 100 brieven van jou uit de envelop gehaald en bij de andere stapel gelegd. Schat wat zijn ze heerlijk, zo nu en dan een stukje lezen. Ik heb nu 800!! Wat denk je – verbrand ze maar Kai?- Nee Nan, ik wil ze niet kwijt.

We kregen weer rantsoen, niemand had nog iets rookbaars en we rookten alleen sigaretten uit de kampong.

Janke dat korte peukje uit jouw boze brief heb ik helemaal opgerookt tot ik mijn vingers brandde. We krijgen in Indië nog eenmaal rantsoen.

Nog moeilijkheden met onze kinderen?

Heb je nog moeilijkheden met onze kinderen?

Fiene Pim en Zus it net fijn by memmi yn ús eigen hûs? Yn dit hûs komt heit by mem en jimme thús bern.

Hoe fiene jimme dat? Wolle jimme by mem wei en wer nei Beppe en Omke to wenjen? Mem blieuwt yn dit hûs, want mem wachtet hjir op heit tot hy wer thús komt. Tinke jimme ek net dat dat hiel fijn wêse sil? No matte jimme mem in dikke tút jaan en har fertelle dat jimme altyd by mem blieuwe. Heit hat mem sa leaf, jimme toch ek? Daag myn jonkje en famke, mem jout jimme in tút fan heit hè mem?

[Vinden Wim en Zus het niet fijn bij mama in ons eigen huis? In dit huis komt papa bij mama en jullie kinderen thuis. Hoe vinden jullie dat? Willen jullie weg bij mama en weer bij Beppe en Omke wonen? Mama blijft in dit huis, want zij wacht hier tot papa weer thuiskomt. Denken jullie ook niet dat dat heel fijn zal zijn? Nu moeten jullie mama een dikke kus geven en haar vertellen dat jullie altijd bij haar blijven. Papa heeft mama zo lief, jullie toch ook? Daag jongen en meisje, mama geeft jullie een kus van papa hè mama?]

Ik ga zo met B. naar de film. Er is geen post. Ik verlang heel erg naar je volgende brief. Ik kan er niet tegen schat dat je boos op mij bent.

Mijn schat was niet meer boos

Lieve vrouw en kinderen!!! Twee heerlijke brieven. Mijn schat was niet boos meer, Nanny wat ben je toch lief voor mij. Dank schat, nu is alles weer goed. Ik had deze brieven nodig meiske.

Voel eerst even een alleszeggende Jank! Dikke túten voor Pim en Uk, waren ze lief vandaag? Hoe is jouw dag? Met mij is het goed, heb het druk gehad.

Vertrek uit patrouillegebied rond Kasomàlang, naar Wanaredja, toekomst planters onzeker

De officieren geven hier een afscheidsfuifje aan de burgers. Het gaat er vrolijk aan toe, er komen straks geen zakdoeken aan te pas. Toch zien ze ons vertrek met lede ogen aan want na ons vertrek moeten de federale troepen het gebied rustig houden.

De toekomst voor onze Nederlandse planters is onzeker. Wat gaat er straks gebeuren, hoe loopt de RT conferentie af, het botert niet zo geloof ik.

De Repoeblikeinen zetten nu alles op alles om straks de meeste macht te krijgen.

Morgen verdwijnen we voorgoed uit Kasomàlang Nanny!! Een hoop drukte en rotzooi maar een fijn gevoel, weer een grote stap in de goede richting.

We verlaten ons patrouillegebied waar wij anderhalf jaar rondgesjouwd hebben.

We hebben het goede gevoel dat we het gebied ‘rustig’ overdragen. Jammer dat we dat niet van heel Indië kunnen zeggen.

Wil je me nog 25 foto’s van het nachtschieten sturen? Zie blog 88 onder kopjes Nachtschieten bij volle maan, daveren in de roerloze stilte en Genoten van de prachtige nacht, schieten op lege kampongs? en blog 95 onder kopje Naast ouders ook kameraden

Het is Nr. 37 meen ik, de mooiste, je ziet drie of vier kanonnen tegelijk afschieten bij nacht.
[Hilma: deze foto heb ik helaas (nog?) niet boven water gekregen]

Het is goed dat ik van jou op m’n kop kreeg

B. ligt onder de klamboe, ik heb het rijk alleen. Nu kan ik je veel beter even stevig vasthouden, kruip maar diep in mijn armen. Voel hoe gelukkig ik met jouw twee laatste brieven ben.

Ik voel jouw innige stevige koes nog beter dan anders, want ondanks mijn rare schrijven, wat je zo verdrietig maakte, heb je mij alles vergeven en voel ik jouw liefde weer héél héél diep Nanneke. Ik heb jou niets te vergeven. Het is goed dat ik van jou op m’n kop kreeg en ik zal dat nog vaker nodig hebben. Zul je het me steeds zeggen schat wanneer je het niet met mij eens bent?

Fijn dat je zo op dreef komt en onze hummels nu ook wennen. Wat waren ze weer lief, dan mogen ze af en toe ondeugend zijn hè? Ze waren weer gehoorzaam, zie je wel memke??

Janke:

Ik vind het vervelend Klaas dat je mijn schrijven niet begrijpt. Je leest mijn brieven zeker haastig door?

Toen Uk zo net een plas moest doen zag ze jouw foto naast mijn ledikant en ze vloog erop af om heit een tútje te brengen. Ze doet dit uit zichzelf, hoe kan het hè heit?

Wim heeft dit niet zo, hij ziet wel direct wanneer er iets met mij is, die schat verstaat de kunst om echt te troosten. Ik denk dat wanneer jij thuis bent je niet meer wil hebben dat jouw foto bij mij in de kamer staat, maar dat mag je me nooit ontnemen hoor!!!

Dat is iets zo héél, héél moois en teers in mijn leven, dat ik nooit meer wil missen, afgesproken? Misschien zou het je niet eens opvallen, maar ik dacht het maar zo.

Ja, Pim vindt de foto van Heit net zo mooi als Uk maar hij praat er niet meer over en Uk wel. Ze zijn zo lief maar soms ook monsters. Ik zie vaak apen en beren, maar toch is er ook vaak iets met de kinderen hoor. Wat help jij mij heerlijk over alles heen. Ik kan daar niet genoeg dankbaar voor zijn.

Schitterend tin, meer kroesjes nodig?

Liefste wat heb je iets schitterends voor me gekocht, iets wat ik zo verschrikkelijk graag wilde hebben, iets van tin en aan zoiets moois had ik niet kunnen denken. Je hebt een kan met twee grote en vier kleine kroesjes gekocht. Zullen we er niet meer nodig hebben? Weten we niet hè snoes.

Voel een innige koes schat. Wat zul jij een knijpen moeten incasseren. Kai denk je toch eens in, het duurt niet zo heel lang meer.

Zal ik eens vertellen hoe ik de kamer heb ingedeeld? Ik heb het je geloof ik nog niet gezegd? Ik wilde het voor je stilhouden zodat je het zag wanneer je thuiskwam, maar het is misschien toch aardiger voor jou dat je het weet?

Dat je aan een zacht bed moet wennen valt wel mee hoor. Het is keihard. We hebben samen vier kussens en twee matrassen voor fl 350,- en dan zit er geen laken of deken bij. Dekens heb ik genoeg maar te weinig lakens. Enfin, het komt wel eens in orde.

Gelukkige zoen van je vrouw en veel liefs van onze kinderen.

Weer heerlijk zorgeloos, waarom doe je mij dit aan? Wat bezielt mij

Daar ben ik dan weer, je eerst even heel stevig koesen, alles goed lieveling?

Gister niet geschreven, ik kreeg visite en ’s avonds kreeg ik 30 pond boontjes thuis bezorgd van de veiling, je begrijpt dat ik boontjes moest punten, punten en punten tot en met. Tot 23.00 uur en toen heb ik nog even mijn spannende feuilleton gelezen, de maat was vol.

Ik was helemaal overstuur en niet in staat om je te schrijven. Klaas, ik verlangde zo om weer eens zo’n heerlijk zorgeloos meisje te zijn. Veel genietingen van het huwelijk hebben wij nog niet gekend.

Ik had geloof ik spijt dat ik getrouwd was, ik wilde weer genieten en niet altijd zo onder de zorgen zitten. Het was even heel moeilijk, mijn kussen was kletsnat, maar vandaag gaat het wel weer.

Man van mij, het is net alsof ik je ontrouw ben door te denken dat ik spijt heb getrouwd te zijn. Het lokt soms zo Klaas en ik had zo’n heerlijk zorgeloos bestaan. Je vindt mij misschien belachelijk, maar ik kan het niet stilhouden. Je bent toch niet boos hè.

Ik blijf je altijd liefhebben schat, dat weet je, maar waarom heb je mij dit aangedaan, waarom doe je me zoveel verdriet en waarom wilde je persé trouwen voordat je wegging.

Wat we nu hebben gehad vind ik heel erg, ook voor de kinderen die zo lang zonder heit moeten opgroeien.

Wat bezielt mij toch, ik pijnig mijzelf en jou niet minder door zo idioot te schrijven. Misschien krijg ik morgen wel weer brieven van je, wat hoop ik dat. Liefste, zal ik deze laatste tijd zo raar doen, nee ik wil het niet en toch kan ik nu niet anders.

Het benauwd mij soms zo erg Klaas, dan denk ik dat ik te jong was om te beseffen wat ik deed, dat ik niet wist en niet wilde weten waar mijn ouders mij voor waarschuwden. Klaas, als je toch echt van mij hield, waarom heb je me dit dan niet bespaard?

En straks, als god geeft dat wij weer samen mogen zijn, komt het dan allemaal weer goed?

Mantsje, hoef ik niet ieder jaar een kindje te verwachten? Kai, waarom is je antwoord altijd zo wazig? Zie ook blog 104 onder kopje Meningsverschil gezinsuitbreiding

Ach lieveling, ik weet het wel en als jij het zo schrijft dan begrijp ik het ook wel, maar ik kan het niet. Ik word soms haast gek van deze twee hummeltjes, ze zijn ook zo druk.

Oh Klaas, ik weet niet meer hoe het moet en jij zult mij ook niet meer begrijpen ben ik bang. Heb je mij nu niet meer lief Klaas? Mag ik toch even heel dicht tegen je aankruipen? Klaas myn man, ik wit it net mear. God geve dat er gauw een einde aan dit alles mag komen, een innige koes fan dyn famke.

Afleiding

Vanmiddag kwam mijn moeder en dat was heerlijk. Ik zit nu weer alleen, maar het hindert me nu niet zoveel als gisteravond. Ik ga zo weer sperziebonen punten. Ik heb vijf flessen dichtgeweckt. Goed werk en zo duur is het nu ook weer niet zo rechtstreeks van de veiling , scheelt al gauw 5 cent of misschien wel 10 cent per pond.

In mijn wondere stemming van gister heb ik de Libelle besteld,

Je zult het blad wel kennen? 20 Cent per week en ik heb meteen drie bladen gekregen, maar vanochtend kwam mijn trouwe Moederblad en ik voelde wat ik gedaan had. Enfin, het is voor drie maanden en dan zeg ik het weer op.

Kwartiermakers aan boord, ik geloof niet meer in je, ik drijf van je weg

Voel mijn armen stevig om je hals. Zal mijn schat niet onwennig zijn? Kai, hoe kan ik dat zeggen hè, ik die het alle dagen ben? Vanmorgen stond ik grienend de postbode na te kijken, hij bracht me niets. Ik had dinsdag ook al elf brieven gehad maar juist vandaag had ik het zo nodig.

Vanavond kreeg ik goddank vijf brieven van jou en gelukkig was alles goed en je ging alweer naar Kaso. Je was ook onwennig hè snoes, je krijgt de innige koes waar je om vroeg.

Maar waarom schreef je mij dat de kwartiermakers 15 september aan boord gaan en dat wanneer jij er werk van had gemaakt jij misschien ook wel mee had gemogen. Waarom zeg je zoiets Klaas?

Begrijp je dan niet dat je mij daarmee weer een harde domper geeft? Snap je dan niet dat je dat beter stil had kunnen houden? Ja ik wil wel proberen het te begrijpen hoor en ik weet ook wel hoe je het bedoelt, maar je hebt me zeer gedaan, meer dan ik je kan zeggen.

Klaas hou me vast want ik voel dat ik van je wegdrijf, je maakt het zelf zo man. Ik geloof niet meer in je, ik kan er niets aan doen. Het waren zulke heerlijke brieven en ik heb je liefde gedronken tot ik aan die zin toekwam en al je lieve woorden hadden plots geen waarde meer voor mij en ik voel weer dat ik alleen sta.

Er staat doodleuk ‘de meeste jongens geven er de voorkeur aan om te gaan wanneer ze allemaal gaan.’ Enfin, ik wil het van mij afzetten en we zullen het straks weer samen proberen, misschien komt het toch wel weer goed.

Je foto staat voor me

Je foto staat voor me Klaas en ik kijk in je ogen, manni het is toch wel goed geweest en waarom schuif je me dan aan de kant voor ‘de meeste jongens’?

Ik wil er niet meer aan denken. Ik ga zo meteen bij mijn kinderen kijken en ik neem Pim bij mij in bed. Ik laat van alles om jou, maar ik wil ook genieten, ik wil ook zo niet meer. Je schrijft dat je me graag een onbezorgd leven wil geven, oh wat ben je een man.

De werkplaats van Nauta ligt pal naast ons huis en Pim is er niet weg te slaan. Als Nauta er is, is Pim er ook, die twee zijn dikke vrienden.

Lieverd ik ben wel wat erg hard geweest hè, geef me maar een zoen Kai, het is toch wel goed tussen ons!?

Nee hoor, ’s middags samen koesen is er niet meer bij, Wim slaapt ’s middags niet meer.

Ja hoor ik lees het Fries Dagblad en de Dokkumer Courant samen met anderen en de Leeuwarder Courant brengen ze mij ook elke dag. Anders zou ik die krant willen lezen, maar de feuilleton in het Dagblad doet het em zie je, het is me eigenlijk verder veel te anti.

De plaatsen in de kerk zijn voor het merendeel verhuurd, er zijn geen gemengde zitplaatsen maar je mag bij mij zitten hoor, dat doen ze hier wel meer.

Ik hou weer op, voel een stevige koes en veel liefs van de kinderen en mij, daag heiti.

Waarom schrijft mijn man niet? Zul je dit misschien nooit lezen?

M’n dierbare lieveling. Klaas jongen daar ben ik weer, maar ik heb nog niets van je gehoord. Mijn gedachten slingeren van het een op het ander, dan heb ik weer goede moed maar de meeste tijd zit ik metersdiep in de put.

Klaas, allerliefste man van mij, wat beleven wij nu? Zul je niet weer terugkeren? God laat dat niet zo zijn. Kai myn jonk, wat is er dan wel? Waarom schrijft mijn man niet?

Er moet wel iets heel ergs zijn. Dit is niet om uit te houden. Toch is de hoop nog beter dan een enkele zekerheid. Ik bekijk het van alle kanten en vandaag kan ik niets anders in mijn gedachten brengen dan dat er iets heel ergs met je is gebeurd.

Maar mijn lieveling, dan zou ik toch wel bericht ontvangen? Vandaag is het een week geleden dat ik post van jou kreeg, myn man, ik kin net sunder dei.

Klaas, kin dêr nog in útkomst wêse jonge, hoe mat ik fierder leve sunder dei? Zul je dit misschien nooit lezen?

Ik kan het niet begrijpen of ben ik al te ver met mijn gedachten, het kan immers ook nog wel wat meevallen?

Vanmiddag kwam Omke hier, we zijn met z’n vieren naar zee gefietst. Het was daar zo heerlijk, de zon scheen en alles leek even van mij af te rollen. Wat hebben de kinderen zich vermaakt, het was fijn om dat gade te slaan.

Er is nog heel veel moois in het leven, maar zonder jou heeft niets meer waarde voor mij. Heb zopas samen met Pim god gesmeekt om uitkomst, ik geloof niet eens dat god het verhoren zal, oh wat erg. Ik hou weer op.

Alle anderen hadden gewoon post uit Indië, verjaardagsbrief

Mijn lieveling, alles is goed met jou, een loden last is van mijn schouders gevallen. Ik kon het niet meer uithouden in Ternaard en ik ben naar mijn moeder gegaan en er was weer geen post van jou. We hebben op het gemeentehuis gevraagd maar daar was niets bijzonders gemeld.

Ik kan je niet zeggen wat voor week ik achter de rug heb. De familie Nauta is geweldig voor mij geweest, ik heb nog nooit eerder zulke mensen meegemaakt, ze waren mijn steun en lieten mij geen ogenblik alleen. Het was ook zo erg want alle anderen hadden gewoon post uit Indië.

Maar toen kreeg mijn moeder een verjaardagsbrief van jou en ik wist dat alles goed was. Klaas wat een dankbaarheid, wat heb ik weer diep gevoeld wat je voor mij betekent.

Ik had dit nodig, ik weet het nu heel zeker. Ik was de laatste weken zo raar en koud voor jou en ik meende ook echt dat ik je niet meer liefhad, het was ontzettend schat. Maar ik heb een harde proef gehad en ik weet dat het toch altijd echt is geweest. Ik dacht dat ik aldoor gehuicheld had door te zeggen dat ik je lief had.

Maar liefste, god heeft me mijn rijk bezit in jou dwars door alles heen laten voelen en ik heb hem gedankt voor zijn genade dat hij jou voor ons heeft gespaard.

Kaiemantsje, achteraf lachen we misschien om mijn angst, maar het heeft toch zijn nut gehad.

Het was zo moeilijk om jou te begrijpen

Ik ben raar tegen je geweest Klaas, kun je me dat vergeven? Het was zo moeilijk om jou te begrijpen.

Gister ben ik weer naar Ternaard gegaan om daar te vertellen dat mijn moeder een brief van jou had gekregen. Ik wilde meteen doorfietsen naar Dokkum om boodschappen te doen maar ik mocht het niet doen. Ze wilden in T. dat ik rustte en ik bleef totdat de postauto door was. De buurjongen ging vragen op het kantoor en kwam met vijftien stuks terug.

Toen heb ik gehuild van blijdschap ik heb ze hier thuis gelezen en wat waren ze heerlijk. Voel een innige zoen.

Jouw brieven sterken mij, hoe heerlijk is het steeds weer opnieuw je arm te voelen die mij dwars door alles heen geleidt, wat moet ik zonder jou beginnen myn Alles.

Ik heb deze week slecht geslapen, ik kon niet schrijven en ik dacht alles bij elkaar. Vannacht was je telkens bij mij en het was of ik je stem hoorde, nu kon ik niet slapen van geluk.

Alweer een periode afsluiten

Goed, ik zal proberen de kinderen naar de bewaarschool te doen, maar het voelt alsof ik alweer een periode afsluit en ik er nog niet klaar mee ben.

Ik weet wel dat we er nooit klaar mee zijn, maar Kai, je weet het wel hè. Mag ik even in je armen wegkruipen.

Ik zag er tegenop om weer in T. te zijn, maar nu voel ik dat het toch beter is zo. Moeder is zo blij ons te zien maar het is te druk voor haar.

Zeg ik heb een butagasstel gekocht. Vind je dat goed? Het bevalt uitstekend. Nu kan ik wassen en koken tegelijk.

Voel een innige zoen. Ik zit nu rustig je brieven te lezen, de kinderen slapen al. Wat zal het weer heerlijk zijn je bij me te hebben, ik kan het haast niet geloven en dan ben ik bang dat we niet meer zo zijn als vroeger en dat we niet meer bij elkaar passen.

Ja jonk, we moeten zeker hoog nodig praten in plaats van schrijven, ik zoek in alles iets verkeerds geloof ik. Je was boos op mij manni, ik voel dat wel al schrijf je het niet.

Ik wil zo heel graag dat je straks een betrekking hebt waarin je plezier hebt. Ik hoop zo dat Majoor Plaat iets geschikts voor je op de kop tikt en toch zou ik ook graag deze mensen hier vergoeden voor hun goede zorgen voor ons. Begrijp je het goed Kai? Zie ook blog 99 onder kopje Demobilisatie comité, huisvesting en werk, goede raad van Plaat

Ik blijf liever niet altijd in dit huisje maar dat komt wel. Laten we eerst maar eens afwachten, Heerlijk is het dat je schrijft dat je je verplichtingen tegenover Nauta wil nakomen. Hij vraagt dat helemaal niet hoor Kai.

Ik weet niet meer wat ik je erover schrijven wilde. Zeg Klaas een zaak in T. beginnen behalve die van Nauta is er niet bij, ik heb nog een klein beetje in te brengen hoor en dat wil ik nu eens niet. Ik wilde dat niet zo raar schrijven.

Hoe is het met jou Kai? Is je hoofd nog zo raar of kun je nu weer beter je gedachten ergens bijhouden? Je zit me wel eens een beetje te pieren hoor, maar ik kan er tegen en je mag het later gerust doen. Jammer dat ik het zelf niet zo goed kan.

Wat is je liefde sterk dat je mij, ongelovig Thomasje, steeds weer helpt. Ik ben vaak zo scherp in mijn uitdrukkingen, ik was vandaag ook zo gauw boos op de kinderen. Ik weet niet hoe ik het die jaren doorgeschipperd heb.

Nog even, ik lig in bed en mijn brief ligt al klaar voor de post maar ik moet je even laten voelen hoe dicht ik bij je ben. Mag ik mijn handen in die van jou leggen en zullen we het samen proberen?

[Er volgt een gebed. Amen]

Nacht myn leafste Klaas, sa is alles goed.

Bevalt het goed in Wanaredja?