Blog Taboe in het theemeubel

Boeken

Over Taboe in het theemeubel

Over Keerkring of rondwaren in tijd

Over Tijd Terug

Hilma Bruinsma

schrijver, dichter, eigenaar punTaal

12 April, 2020
Hilma Bruinsma

Blog 96: Pasen 1949, rotklap, de boodschap dat de demobilisatie half jaar op zich laat wachten is de nekslag (eerste helft april 1949)

Soms ben ik uitgepend

Daar ben ik eindelijk weer. Heb deze week niet veel geschreven. Eerst even mijn belevenissen, niet veel bijzonders, de dienst een beetje regelen, een patrouille op inspectie van theetuinen, een benzinewagen naar Perwakarta, de wacht- en radiodienst regelen etc.

Gisternacht wacht. Wilde schrijven maar het ging niet, soms lijkt het of ik uitgepend ben.

Gek soms praat je de hele nacht met je wacht maat, soms zeg je beiden geen stom woord en is ieder met z’n eigen gedachten bezig, zoals afgelopen nacht.

Het was een stille mooie nacht, ik probeerde steeds jou te zien, hoe je mij schrijft, hoe je de hummels in bed legt. Soms lukte het, soms niet. Af en toe opgeschrikt door een venijnige prik door een muskiet.

Ben bezig met een legpuzzel voor Pim, een prent van een ruiter te paard en een prent van een Indische koffieplantage, op triplex geplakt. In stukjes zagen en de dubbele puzzel is klaar.

Plots op patrouille, tida ada, geen grote acties hier

Plotseling op patrouille. Volgens inlichtingen zaten er in woest terrein vier bewapende bendeleden. De jongens hadden er weinig puf in en ik ook niet. Heb een paar schoenen geleend, ze zaten niet lekker en waren ook nog kapot. Gelukkig konden we eerst een stuk met de wagen rijden. Het was niet ver lopen, 3 km ongeveer. We hebben van twee kanten het hele gebied doorkruist maar tida ada orangs met spuiten. Zoek maar eens naar een naald in een hooiberg.

Hier en daar is het gebied ondoordringbaar en is het een koud kunstje voor hen een schuilplek te vinden die wij nooit kunnen ontdekken. We hadden ook nog medewerking van de bevolking. Ongeveer 50 kerels met kapmessen zochten heldhaftig mee. Als Toean Belanda meedoet durven ze alles.

De heren hebben geluk gehad en zijn door de mazen geglipt. De volgende keer lopen ze misschien tegen de lamp.

Het wordt hier steeds rustiger. Hier en daar wordt nog gebakkeleid maar er zijn geen grote acties en gevechten meer. We kunnen hier zeggen dat het praktisch is afgelopen.

Steeds meer TNI-troepen melden zich, twee of drie bataljons ten zuiden van Bandoeng. Dat moeten we hebben.

Op politiek gebied zit er weinig schot in maar dat deert ons niet veel. Voor ons is de hoofdzaak dat het zo rustig is dat ze ons kunnen missen.

Het wil weer niet, morgen beter hoor. Dan is Zuske jarig. Wat verlang ik nei hûs!!!

Jarige Ukki, 3 april

Leave skotten, allereerst een dikke tút en een extra koes voor jarige Ukki. Hoe heb je het vandaag memmi? Met mij is het goed schat maar je weet wel vooral nu er weer een van onze schatten jarig is.

Pim had een fijne verjaardag de 19e maart schreef je. Prachtig dat zijn brief met plaatje precies op tijd kwam. Ik heb genoten, onze zoon was zo blij met zijn brief van heit.

Hoe was dat met Uk’s verjaardag?

Ik vraag mij af of ik nog hier ben met jouw verjaardag 4 augustus? Geef mij een por snoes!! Wie weet, maar dat is dan ook de laatste verjaardag die wij niet samen beleven.

Jou even stijf knijpen Nanki, even onze kleine schatten koesen, zo nu is het weer goed.

Ja soms ben ik zo zwartgallig als de pest en zie ik alles even somber. Ik heb jou ongerust gemaakt Nan – is er dan altijd wat? Bestaat er dan geen rustig, gelukkig leven meer zonder donkere, dreigende wolken? –

Het valt niet mee in de wereld van nu maar vroeger had ook niemand een zorgeloos bestaan. Altijd krijgen we iets in de maag geduwd Nan, het leven is nu eenmaal niet volmaakt. Het leven is naast liefde en geluk ook steeds zorg, dat is juist het echte leven.

Grote plaats bij onze harten

Ik krijg een grote plaats in de hartjes van Pim en Uk, daar zorg jij voor!!! Enig dat Uk in haar slaap om mij riep! Wat heerlijk dat die twee jou proberen te troosten wanneer Pim merkt dat je verdriet hebt. Zou hij het verschil merken dat jij met hen tweeën alleen bent zonder heit erbij? Vraag hem eens waarom hij wil dat heit thuiskomt? Onze kinderen zijn gevoelig Nan, kleine kinderen voelen meestal veel scherper dan grote mensen denken. Heerlijk helpen onze schatten je, ook al doen ze je soms pijn met hun uitspraken. Heerlijk te voelen dat ook onze schatten naar mijn thuiskomst verlangen op hun eigen manier.

Wij hebben ons geluk leren waarderen

Miljoenen mensen kennen alleen de zorgen en maken nooit geluk mee. Ik ben nu niet bang, wij dragen onze zorg niet alleen. Naar menselijke berekening hebben wij veel eerder weer oorlog dan na 20 jaar, ook dan zorgt god voor ons als wij hem niet hebben verlaten. Het leven aandurven betekent ook de zorgen aandurven en daarbij kunnen we nog gelukkig zijn. Zolang wij onze zorgen aan god toevertrouwen en er samen tegen strijden is het altijd goed Nan. Ieder huis zijn kruis maar het maakt een prachtig verschil hóe het gedragen wordt.

Er zijn veel mensen die alleen hun zorgen zien en het geluk dat ze hebben vergeten, vaak zo dat ze helemaal ten gronde gaan. Wij hebben door onze zorgen ons geluk leren waarderen Nan. Wij hebben voor ons latere leven een les gehad.

Erbuiten staan

Je voelde je eenzaam tijdens een feestje. Je kon niet meedoen, dacht aan je vader, ons jarige jonkje, je man die er niet is, je was blij toen het was afgelopen en weg kon vluchten en uithuilen bij de schatten. Lieveling, ik begrijp je. Het is het verlangen naar je eigen liefde, je eigen leven. Je zocht even afleiding en toen je je daarbij niet kon aansluiten kwam al het andere weer boven Jij kunt niet zomaar iets opzijschuiven, daar beleef je alles veel te diep voor.

Ik had het ook even toen ik in Poerwakarta in de bios zat. Wat doe ik hier eigenlijk hoe is het thuis, wanneer mag mijn lieveling weer omarmen? Je voelt je tussen al die mensen eenzaam.

Nee pop zo blijf je niet wanneer wij straks weer samen zijn. Nu is het zo, nu moet er al iets heel bijzonders zijn om ons erin te kunnen verplaatsen en van te genieten. Steeds missen wij elkaar daarin. Wanneer wij later weer samen zijn kunnen wij onze aandacht weer beter ook aan een ander besteden en genieten van wat anderen ons brengen of geven. Na afloop zijn we weer samen en we hoeven niet meer naar elkaar te vluchten.

Minder uiterlijk vertoon

Alles zal anders zijn, ik moet nog leren rekening met onze grote kinderen te houden. Maar toch zie ik wel kans je ongemerkt een beetje te plagen. We zullen minder uiterlijk vertoon hebben maar toch niet minder heerlijk. Onze kinderen mogen nooit een afkeer van onze omgang met elkaar krijgen. Ik weet nog hoe flauw ik als kind mijn ouders vaak vond, dat er weer een broertje of zusje bijkwam, ik weet niet hoe, ik schaamde me voor mijn ouders. De oorzaak hiervoor ligt vaak bij de ouders omdat zij hun kinderen niet wegwijs maken hierin. Wij moeten dat samendoen en zo dat hun kinderharten het kunnen begrijpen en het als mooi en wonderlijk leren zien.

Een goed voorbeeld van onze dagelijkse omgang, geen overdreven flauwe verliefdheid, geen grove woorden, geen dubbelzinnige toespelingen, geen valse schaamte maar open en eerlijk en begrijpelijk voor onze kinderen.

Goede voorlichting kan later veel verdriet voorkomen.

Jij had een pestbui

Je was opstandig, ook door mijn brief over ons. Je hebt je alles weer zo diep ingedacht dat je niet langer kon en wilde wachten. Ik was er al een beetje bang voor. Gelukkig kun je niets verzwijgen, je mag niets verzwijgen, nooit. Ik zou het toch merken. Het was je vaders sterfdag. Alles kwam tot uitbarsting. Je zag het grote geluk dat anderen voor het grijpen hebben vertrapt worden, je ziet hen naar de bliksem gaan en jij die dat geluk niet hebt gaat ook naar de bliksem. God waarom dit alles, waarom alle ellende en onrecht.

Je had een pestbui. Ik moest je een pak rammel geven. Als je niet thuiskomt verkoop ik mijn zomermantel, het kan mij niks verrekken, alles is jouw schuld.

Het jonge geluk te gauw voorbij, ik heb niet genoeg genoten. Dat was de mooiste tijd van mijn leven en wat hebben we nu?

Hier en daar een sneer, goddank schrijven wij elkaar alles

Ik geef hier en daar een sneer, straks vier jaar getrouwd mevrouw Bruinsma! Dank je, je hebt gelijk ook of niet? Oe schattebout ik kan niet boos op je blijven, je spreekt recht uit je hart. Goddank genoot je tweeën een half jaar het jonge geluk, wat velen nimmer genieten. Wat jij nu hebt wordt door miljoenen mensen naar gesmacht. Je hebt alles genoten en beleefd, je hebt nu bijna nog alles. Straks heb je weer alles waarnaar je verlangt. Wat is de mooiste tijd van ons leven? Ik weet het niet schat, we zijn nog zo jong of niet?

Waar verlangt ieder jong paar naar en kijkt ieder getrouwd stel met weemoed op terug? Oe je bent zo mijn schat. Weg pestbui, lekker geslapen en alles van je wyfke. Goddank dat wij elkaar alles mogen schrijven.

God onrechtvaardig? Nee nooit, jij hebt weer iets daarvan gevoeld en daar dank ik voor. Ik wil niet preken Jank, ik kan het niet. Ik kan alleen proberen vol te houden om te bidden maar daarover schrijven kan ik niet.

De dood dichtbij, dader natuurlijk direct afgemaakt

Ds. heeft ons laten voelen hoe dicht wij vaak bij de dood zijn. Dat is bij de C-batterij bij Wanajasi ook weer gebleken, een soldaat van 41-RVA is levensgevaarlijk verwond door een bendelid die hem drie keer met een kris stak. Die kerel is gek geworden, amok gemaakt. Hij heeft eerst de Wedana onder bedreiging de oudsten laten verzamelen en hen op de long tong (grote trom) laten slaan. Toen die soldaat uit nieuwsgierigheid kwam kijken wat er aan de hand was werd hij plotseling aangevallen en dodelijk verwond. De kris was giftig, anders waren de steekwonden niet dodelijk geweest. De dader is natuurlijk direct afgemaakt. Een vreselijk dood en een ontzettend bericht voor zijn ouders. Sneuvelen in een gevecht kan iedereen overkomen maar op zo’n manier de dood vinden is onbegrijpelijk schat. Alle mensen van 41-RVA, ook van hier zijn naar de begrafenis in Bandoeng gegaan.

Niets kan nog verdommen, TNI-ers verworden tot echte rampokkers

Dag Nan, weer een dag, hoeveel nog? Ik merk dat meerdere jongens zo hun buik vol hebben dat ze onverschillig worden en niets hen meer kan verdommen. Het is wel eens een toer om hen te overtuigen dat het nog wel zin heeft om hun kop ervoor te houden.

Heb m’n bureautje opgeruimd. Heb nu onze trouwfoto achter glas staan met nog een paar kiekjes van ons in Wezep waar wij met Pim op staan.

Het bevalt me wel hier de boel een beetje regelen. Wil proberen de jongens warm te krijgen voor een gezellige dag op 30 april. Door de vele regens komt het de afgelopen dagen weinig van sporten en dat merk je direct, de puf gaat eruit en de stemming zakt.

Kon voor vanavond met moeite een patrouille van tien man volkrijgen. Velen hebben voetklachten of geen schoenen, zijn al in lichte dienst ingedeeld enz. Sommigen proberen er met een smoesje vanaf te komen maar niemand drukt zich ten koste van een ander en zolang dat niet gebeurt zit er nog kameraadschap in.

Bij de TNI is het moreel steeds minder omdat zij hun ruggengraat kwijt zijn. Het verband is weg en er zijn nu kleine zelfstandige groepjes die alleen nog denken hoe komen we aan eten en hoelang houden wij het nog vol. Het worden echte rampokbendes, lastiger voor de bevolking dan voor ons.

Aflossing juli- oktober? Onzekerheid breekt je laatste moed, je ziet tegen de zomer op

Hoe is het met jou en onze zoon en dochter?

Je was verdrietig, las in de krant over onze aflossing, juli-oktober. Hier is er nog niets bekend maar ik denk wel dat het zo ongeveer wordt. Laten ze nu eindelijk zekerheid geven, juist de onzekerheid en het steeds maar weer uitstellen breekt je laatste moed.

Ben altijd optimistisch gebleven en nu nog steeds maar in Nederland verprutsen ze de boel. De politiek heeft alweer geen gebruik gemaakt van onze militaire successen en zolang dat niet samengaat schieten we niets op. Ik wil er niet over praten pop, het helpt toch niets. Als het toch nog zo lang moet duren zal ik alles doen om mij er zo goed mogelijk doorheen te slaan want jij en onze schatten zijn dat duizenden……………maal meer waard.

We worden vaak ‘in de bek gekort’ en krijgen steeds nieuwe tegenslagen te incasseren. Tot nog toe heeft het ons geen kwaad gedaan.

Je ziet tegen de zomer op en geen wonder meiske. Ik had me er ook zoveel van voorgesteld maar toch komt er een einde. Wel een schrale troost maar het is zo.

Dit is een rotbrief, morgen beter

Je kunt je ei haast niet kwijt in je omgeving. Veel mensen hebben praktisch nooit iets meegemaakt, ze hebben lief, krijgen kinderen, vergroeien in de gewoontes van hun dagelijkse leven, hebben nog nooit iets hoeven missen. Er zijn maar weinigen die met zo’n rustig bestaan zich werkelijk kunnen inleven in mensen buiten hun dagelijkse kringetje. Ze leven natuurlijk mee maar zonder begrip. Ze hebben niet ’de kans’ gehad zich zo diep te ontplooien zoals jij gedaan hebt, ze hebben nooit zulke problemen meegemaakt als jij, wat jou gemaakt heeft tot wie je nu bent. Sommige dingen kunnen ze niet begrijpen en het is ook niet nodig.

Janki, dit is een rotbrief, morgen beter hoor. Eerst een nachtzoen en slapen.

Ik moet het wel volhouden, hoe ziet jouw leven eruit als ik dat niet doe

Je vraagt of ik moed heb voor de komende maanden. Ja schat. Alleen wanneer ik steeds bedenk wat er thuis op mij wacht, het is vaak moed tegen wil en dank. Ik moet het wel volhouden lieveling, hoe zou jouw leven zijn als ik er niet meer tegenop kan?

Wij hebben onze tijdelijke inzinkingen, jij meer dan ik. Maar toch komen we er steeds weer overheen omdat god ons genadig is en wij steeds dieper voelen waarom wij moed houden.

Inwonen bij thuis 2?

Gelukkig is je moeder weer opgeknapt. Jij denkt dat zij overspannen is. Luister, ik heb zitten denken. Jij hebt haar verteld wat ik schreef over straks voorlopig inwonen bij thuis 2 zie vorige blogs.

Goed dat je deed alsof het jouw voorstel was. Wat denk je, zou het verstandig zijn om nu al te verhuizen? Niet om mij en ook niet om straks snoes maar ik wil je zo graag helpen. Wij weten zo goed als zeker dat er straks geen huis voor ons is. Zelf zie ik er ook tegen op maar ik geloof toch dag het beter is. Je moeder kan niet tegen de drukte, ook zij zit steeds in spanning. Natuurlijk ziet zij er ook tegenop want behalve drukte brengen onze schatten ook veel vreugde. Jullie moeten er beiden aan wennen. Zij krijgt meer rust en jij kunt je vrijer bewegen, ook met onze kinderen. Natuurlijk zal het daar ook niet meevallen maar je bent er daar beter tegen op gewassen en je bent veel meer je eigen baas. Denk er eens over na Nan en schrijf me gauw. Als jij er ook zo over denkt praat er dan eens met mijn vader over. Of zal ik hem schrijven? Ik denk dat het beter is voor jou en voor je moeder. Ik wacht eerst op je antwoord hoor.

Ik droomde, was het haasje in Repoeblik Fryslân

Heb zo zwaar gedroomd, ik kwam geloof ik met verlof thuis maar in de Republiek Friesland en ik was het haasje. Ik werd gevangengenomen en kreeg op m’n falie en zag geen kans er tussenuit te knijpen. Overal zwierven wachtposten rond met geweren en een bren van bamboe. De meesten waren bekenden maar ik wist toch niet wie was. Werd wakker met dove armen, gek he?

Weer verandering van posten, zegt mij bijna naar huis

Heb je een goede dag? Alles goed met mijn schatten? Met mij wel, alleen nog buikpijn maar ik eet en slaap goed. Velen hier voelen zich niet lekker en dat is normaal in de kentering van natte naar droge moesson. Net als bij ons de voorjaarskwaaltjes.

Alles weer een zaterdagse beurt gegeven. Inlands personeel een por, moet zo nu en dan anders maken ze er een potje van.

Er komt weer verandering in de posten. Volgens de Kapitein neemt 41-RVA Tsjikaremas over als zelfstandige post. Ze krijgen kanonnen van ons en nieuwe wagens. De sectie van ons die met twee kanonnen bij Soebang ligt komt weer terug.

Wij houden Kasomalang en Bukanagara. Ik ga samen met B. een tijdje boven in Bukanagara zitten. Lijkt me wel wat. H. woest dat hij hier beneden moest blijven. Enfin, het is mijn beurt.

K. gaat een maand lang met een paar mensen van de staf naar Tjitjambe, daarna moet het daar zelfstandig draaien.

Een stap in de goede richting.

Het schrijven wil niet

De algemene toestand verbetert steeds. Las in de krant dat erin Kuningan nog steeds problemen zijn, zie o.a. blog 93 maar dat is plaatselijk.

Het zegt mij dat wij bijna naar huis gaan en daarom moet jij dit allemaal weten hè snoes.

De Kapitein was vroeg op en voelde zich verplicht op de zondagse passer te controleren. De jongens het smoor in natuurlijk, morgen moeten zij waarschijnlijk weer tippelen. Enfin, ze hebben pokkenbriefjescontrole gedaan en er bleken ongeveer 100 mensen nog niet gevaccineerd te zijn. Dit volk weet wat pokken betekent maar velen laten zich toch liever maar niet inenten. Die vreselijke ziekte is wel te genezen maar verminkt de huid levenslang. De beste remedie is de ziekte te voorkomen. Hier gebeurt dat nu ook in iedere kampong maar er moet strenger gecontroleerd worden. Tot nog toe geen pokkenpatiënten gelukkig.

Het regent, partij voetbal wordt weer een smeerboel. Het wil niet Jank.

Verder met jouw brieven. Jij hebt het je zelf al ingedacht hoe het zou zijn om in te wonen bij thuis 2, dat was de ergste stap Nan. Heb je mijn ouders er al gesproken hoezij daarover denken? Ben benieuwd hoe jij er nu over denkt.

Wij stellen straks niks uit

Je schreef over alles van ons en hebt mij alles weer diep laten voelen. Nee meiske, we stellen straks niets uit, we kunnen het niet. We doen met elkaar wat we doen moeten en dat doen we. Wij hebben zolang verlangd en onze liefde zolang uit moeten stellen dat wij elkaar straks niet martelen door nog langer te wachten. Wat eerst angst was wordt straks als wij weer een kindje mogen verwachten blijdschap dat wij dat grote geluk eindelijk samen mogen beleven.

Samen kunnen we misschien geduld hebben maar niet ten koste van onze liefde en geluk. Ik denk dat de oplossing van ons dilemma héél eenvoudig is meiske.

Matthäus Passion

Straks na de kerk ga ik naar de Matthäus Passion in Legalekerang. Zullen wij samen bidden? Ik heb zo weinig aan een preek maar kan toch ook niet zonder. Ik sla nooit over maar kom ook niet verder. Ik bid gods zegen voor jou, daag lievelingen.

Daar ben ik nog even. Ik ben niet naar de kerk geweest, ik voel me rillerig en gaap steeds, voel me niet lekker. Dus ook niet naar Legalekerang. Heb geen zondags gevoel, net alsof er iets hapert. Morgenochtend een patrouille naar een theetuin, dan hoop ik het laatste restje eruit te zweten.

Geef mij even een zoen, ik verlang weer naar een nieuwe brief. Heb al je brieven beantwoord. Blij dat de zondag weer voorbij is. Ondankbaar hè?

Ik zal proberen te bidden voor alles van ons. Ik heb je zo lief Nan. Het is een hele toer maar toch goede moed!! Nog even geduld Nanki, alles fan dyn Kai. Tot D.V. spoedig.

Vijf brieven, wanneer!!!

Vijf brieven van jou!!!! Alles was goed thuis, ik ben weer zo gelukkig schat. Een dikke tút, je moet voelen hoe blij ik weer ben. Ik kan het niet best beschrijven.

Ik ben weer zo fit als wat, patrouille met mooi weer heeft me goed gedaan.

Vanochtend het nieuwsbericht dat er in mei weer met de demobilisatie wordt begonnen. Over onze aflossing komt later nader bericht. Nog steeds vaag liefste maar toch goed nieuws, er wordt een begin gemaakt. Laten ze nu maar gauw zeggen wanneer!!!

Pasen vergeten!

Weet je wat ik ben vergeten? Pasen!!! Ik had je een paasbrief moeten sturen maar ik was zo met mijzelf bezig dat ik het allerbelangrijkste in de wereld, Christus overwinning en opstanding ben vergeten. Kan ik zo echt Pasen gedenken? Het is nu zo moeilijk voor ons Nan, wij zijn blij wanneer die dagen weer voorbij zijn. Het heeft nu geen zin meer er je over te schrijven en ik zal om vergeving vragen. Vergeef het mij Jank, ik had hierin ook aan jou moeten denken.

Een van de jongens kwam met het idee om met Pasen iets op touw te zetten Ik voel er wel voor.

De veranderingen in de bezetting van de posten geven ons weer nieuwe puf, ik merk het aan de jongens.

Ik wou dat ik het jou goed kon laten voelen. Ik moet je even koesen Nanke, ik ben weer gelukkig. Koes ús lytse skotten even.

Verder met jouw brieven, het mag geen absoluut verloren tijd zijn

Je vraagt of ik alles durf te zeggen, of dat ik voorzichtig ben om jou niet te krenken. Ik begrijp heel goed wat je bedoelt Nan. Je hebt gelijk. Wel is het vaak zo dat ik van hieruit de dingen niet goed kan beoordelen en vind dat jij voor jezelf moet beslissen. Dat jouw ideeën meestal door mij worden afgekeurd is niet waar. Ik tracht je bij alles zo goed mogelijk te helpen en wanneer ik vaak alles niet ronduit zeg komt ook doordat ik jou geen pijn wil doen. Jij wil graag dat ik resoluut ben en ik zal dat zijn voor zover ik het kan zijn.

Die kleinigheid over je handen, die ik zo mooi vind. Dat ik vroeg verzorg je ze goed was omdat ze van jou zijn, dat het mijn zorg is dat jij goed voor jezelf zorgt. Niet omdat ik je dan mooier vind of wat dan ook of omdat je niet vroegoud wordt voor je leeftijd maar voor jezelf, je gezondheid, dat je van deze lange, moeilijke tijd niet zo’n knak krijgt die niet weer in te halen is.

Het mag geen absoluut verloren tijd zijn Janke.

Ik wil je dolgraag Alles teruggeven, ook mijzelf. Vaak kan het mij niets verrekken hoe ik erbij loop, onverzorgd, tweedaagse baard, maar altijd geef ik mijzelf een por, wat moet mijn wyfke wel niet van mij denken, die oude knul?

Ik kan het je allemaal niet zo duidelijk vertellen maar je begrijpt me wel.

Het is voor jou allemaal zo verd. moeilijk omdat ik het er zo naar gemaakt heb.

Geef mij een tút!

Je moet eruit, een eigen plek

Het kan mij niet schelen waar wij wonen maar ik wil jou en onze kinderen alleen hebben. Ga naar de burgemeester zodra we zekerheid hebben wanneer ik thuiskom Nan. Eigen haard is goud waard en al is het nog zo klein, we maken er het beste van! Eerlijk gezegd geef ik er geen stuiver voor dat hij ons kan helpen. Hij mag pas een huis voor ons reserveren wanneer de maand en datum van terugkeer bekend zijn.

Je schreef dat je moeder er veel voor voelde dat je nu al ging verhuizen en dat deed je zeer. Zou ik dat niet begrijpen? Ik heb graag dat je bij mijn ouders in gaat wonen omdat ik dat het beste vind voor jou en onze kinderen en straks ook voor mijzelf.  Ik weet, het is hard Nan, maar je moet eruit.

Niet om je moeder, de strubbelingen met haar zijn pijnlijk voor jou. Mij deren ze niet omdat ik moeders hart ken, maar om jou en om de kinderen. Zodra de kans er is, als mijn zus en haar man hun eigen plek krijgen en vertrekken, begin dan met je eigen leven, eigen baas over jezelf en onze hummels. Niet ieder ogenblik hoeven vragen of iets mag en of iets goed is. Ik wil het wel met mijn vader in orde maken maar ik wacht op jouw antwoord. De verandering zal je goed doen net zoals mij de veranderingen hier goed doen. De tijd zal je lichter en korter vallen omdat je zoveel te doen hebt. Het doet er niet toe als het maar voor korte tijd is. Hebben we toch het geluk een eigen huis te krijgen is het toch nog goed geweest en verhuizen wij samen weer. Volgens mij heb je deze verandering nodig en je zult er geen spijt van krijgen, maar denk eraan dat je je door niemand laat kisten. Ook bij thuis 2 moet je nog vechten voor je eigen leven en baas zijn. Schat dat is wel weer erg resoluut maar ik heb je gezegd wat ik voel en kan beoordelen. Nu jouw eigen oordeel liefste. Geef me op mijn kop als ik het mis heb.

Nu ga ik naar bed. Voel dwars door alles heen dat ik je nodig heb, dat ik je liefheb, dat je niet alleen staat. Liefste bid god, ik doe het ook. Nacht alderleafste skotten, dyn Kai die gelukkig is maar óéśá nei hûs ferlangt.

De bom barste, we gaven elkaar een schop om de lamlendigheid

Jankefanke, stevige knuffel en een dikke tút! Hoe is het vandaag? Koes onze ukkepukken. Mei dyn man is it bêst pop! Wat fijn dat Zuske mijn briefje mooi vond.

Vanochtend een stevige patrouille gelopen, ik was blij er even uit te zijn.

We hadden hier een conferentie van de onderofficieren van de D-batterij. We kregen onenigheid over de nieuwe indeling van de posten. We hebben harde noten gekraakt over rotte verhoudingen en on-collegialiteit onder de wachtmeesters. Het was pot en ketel maar het friste ons op. We gaven elkaar een schop om de lamlendigheid waar wij allemaal mank aan gingen weg te krijgen en hebben besloten er allemaal de kop er zo goed mogelijk voor te houden. We waren de laatste tijd te beroerd om iets voor elkaar te doen.

H. zag er als de dood tegenop om hier te blijven omdat hij en de kapitein water en vuur zijn. B. voelde zich als opper gepasseerd doordat alle veranderingen buiten hem omgegaan waren. Ik was al lang blij er een tijdje tussenuit te knijpen naar Bukanagara zonder rekening te houden met de anderen. K. voelde zich ook Jan met de pet.

Enfin, de bom barste en het was dik in orde.

Samen overlegd wie waar op de drie posten komt te zitten en in het vervolg weer ruggespraak houden over dienstzaken. B. en K. blijven voorlopig op Bukanagara, ik blijf hier met M. en H. Blijft op Tjitjambe.

De kapitein vond het best en we zijn allemaal tevreden. Zo zie je snoes dat wij onderling ook een harde opkikker nodig hadden.

Een beest van een man, wil niet al zijn lijken op een hoop zien

Bij de C-batterij in Wanejasi dreigt hetzelfde gevaar van onenigheid. Een opper van de staf gaat naar huis, de opper van de C-batterij neemt zijn plaats in en wachtmeester J. wordt opper bij de C-batterij. J. en ik hebben destijds geruild Tangerang-Kebalen zie blog 41.

J. is toen op algemeen verzoek van de wachtmeesters van de C- en D-batterij verdwenen en nu komt hij als opper terug naar de C-batterij.

Het is een rasechte pelopper, vreest god nog duivel, is een beestmens waar het heel moeilijk mee op te schieten is. Iedereen verzet zich met hand en tand tegen overplaatsing van die knaap maar de Overste beslist.

Hij is bevorderd om zijn stunten en goed patrouillewerk maar ik wil niet graag alle lijken die hij heeft gemaakt op een hoop zien.

Ik laat mij door niemand kisten

Ik ben aan het roddelen hè Nan, maar ze denken er allemaal zo over. B. is bang dat wanneer het met J. niet goed gaat bij de C-batterij hijzelf dan naar zijn oude batterij teruggaat en J. dus hier komt. Het bevalt B. hier beter.

Het zal wel meevallen. Gebeurt het toch dan vragen K. en H. ook meteen overplaatsing aan. Ik maak mij daar geen zorgen over, ik laat mij door niemand kisten en de laatste paar maanden zing ik het ook nog wel uit.

Het werk hier bevalt me nu H. is vertrokken. H. en ik botsten steeds omdat H. te veel militair denkt en ik te veel met andere omstandigheden bezig ben.

Film

Er was weer film. Echte militairenkost hoor. De filmwagen kwam ’s middags, na reparatie van de lichtmotor reden ze door naar Bukanagara om daar eerst te draaien. Ik maakte van de garage een bios, het zou om acht uur ’s avonds beginnen. De buitenposten Tsjikaremas, Djalantjajeh En Tjitjambe waren op tijd om ook mee te genieten net als PenT mensen. Het leek hier wel een garnizoen in plaats van een buitenpost. De filmmensen hadden weer pech en om half elf begon het spul pas te draaien met ook nog een film om op te schieten.  Na een half uurtje begon de lichtmotor te hikken. Prutsen en technisch schoppen bracht er weer leven in, zelfs zoveel dat het gesnor de muziek van de film daverend overstemde. Enfin, dan maar alleen kijken maar na een kwartier stikte de motor en zagen we niets meer. Soedah, kruip maar onder de klamboe! Wat een mop.

Ons leven is verre van ideaal maar wat was het als wij verstandig waren geweest

Jij lag met mijn foto naast je in bed maar het hielp niets Als ik lang naar jouw foto kijk is het net alsof ik mij blindstaar en wordt het meestal moeilijker. We kunnen er niet tegen Nan. Zo nu en dan een blik, even in je ogen kijken helpt mij meer.

Wat een strop met die jurk Nan. Heb je er nog iets van kunnen fabrieken? Zo niet dan korte metten hoor en er niet over in zitten. Je hebt je best gedaan en deze keer mislukte het. Wie werkt maakt fouten, wie niet werkt maakt een nog grotere fout. Een tút fan dyn Kai, het hindert niet meiske wat jij aantrekt, jij bent altijd mijn bruid.

Als wij alle twee ons verstand hadden gebruikt was alles inderdaad misschien heel anders gelopen. Ons leven van nu is verre van ideaal maar wat is het leven van ‘verstandige’ mensen? Kijk maar om je heen snoes, zij hebben elkaar maar hebben vaak toch zo weinig. Ik kruip weer in bed, het is al twaalf uur.

Nog even koese, nacht leavelingen.

Demobilisatienieuws, de zomer wordt het niet, nekslag

Leafste Janke,

Kijk mij even aan. Nan je zult het demobilisatienieuws ook al gehoord hebben. Ik zal kort en bondig zijn liefste. Geef mij eerst een zoen fanke, vertel mij even dat jij mij toch zo blijft liefhebben. Oe het is zo moeilijk, nog een half jaar wachten voor wij aan de beurt komen.

Ik weet niet wat ik je moet schrijven. Dit nieuws heeft mij even genekt. Ik ben even met mijzelf bezig geweest maar wat moet ik, bidden of vloeken, ik doe beide. Weet ik dan niet dat jij allerliefste het nog zwaarder hebt?

Ja ik wil weer vechten maar ik kan het nu haast niet meer.

Van 13 mei tot september worden de troepen die voor ons gekomen zijn afgelost. Van oktober tot en met januari wordt EM afgelost. De kogel is door de kerk maar wat een rotklap!!! Janke!!!

Ik heb je zo zielslief, ik kan het nu wel weer maar ik sta doodsangsten uit om wat jouw reactie is op dit legerbericht. Schrijf me gauw, schrijf me alles. Alles moet je mij vertellen maar blijf mij liefhebben, blijf volhouden vrouwke. Ik schrijf alles verkeerd, ik ben zo bang voor jou!!!

Nan ik hou op want ik kom er niet uit. God geef haar kracht en blijf dicht bij mijn schatten. Laat hen niet ten gronde gaan door mijn schuld. Nee dat is geen bidden.

Morgen is het goede vrijdag, Christus kruisdood, avondmaal in Soebang.

Vanavond de klap op de vuurpijl, nog een half jaar!!!

Wat moet ik? Wist ik nu maar hoe het met jou is Jank. Ik hou op liefste schat.

Nee toch niet. Ik moet tóch proberen jou te helpen.

Lieveling, het is heel, heel moeilijk maar ik kan weer verder. Ik zal proberen alles aan god over te laten en ik ga morgen toch naar het heilig avondmaal. Het is de enige manier. Laten wij samen bidden.

Heer wij kunnen niet meer en smeken om hulp. Wilt u ons voor elkaar sparen zoals u het de afgelopen twee en een half jaar deed. Ik ben zo bang dat mijn liefste er niet meer tegenop kan. Helpt u haar, wees ons genadig. Ik draag alles aan u op. Laat ons niet los. U weet hoeveel wij kunnen dragen. Geef ons weer nieuwe moed en geduld. Om Jezus wil, amen.

Morgen verder. Dyn man en heiti.

Je moet verandering hebben

Hoe heb je het vandaag, eerst een alleszeggende zoen en een innige omhelzing voor jou en onze kinderen.

Is het in je hart nog zo’n chaos? Je had jezelf naar beneden gescheurd, heb ik je weer omhoog kunnen trekken? Heb je wat rust gevonden?

Jank je moet verandering hebben. Iedere kans aangrijpen, zeker nu het nog een half jaar duurt. Lieveling ik raad je aan om de knoop door te hakken, te kiezen voor de zorg voor je eigen leven, je eigen baas te zijn. Besteed desnoods al je geld eraan. Makkelijk praten en ja wat maakt het uit?

Ja dat zeiden wij hier onderling ook tot we elkaar stijfvloekten en net op tijd de kop er weer voor hadden. Ik weet dat die vergelijking niet helemaal opgaat. Kanne er staat een lange zomer voor de deur. Alleen? Nee met onze schatten. Hoe kan ik je helpen? Trek er zoveel mogelijk op uit en probeer met onze lievelingen te genieten. Al is het zo nu en dan maar voor twee dagen. Denk niet dat je het zo, op deze manier van nu, ook vol moet kunnen houden. Niemand kan dat, ik hier ook niet. Iedere verandering is goed, ook al is die vaak nog zo beroerd.

Ik hou erover op. Misschien kun je mij begrijpen, graag je commentaar. Wat denk jij ervan Janke? Of ik nog een klein beetje lief kan hebben? Oe Nan dat weet je wel in het diepst van je hart. Ik laat je nooit en te nimmer los!!!

Kan ik je nog helpen, geef mij een hartelijke zoen, een hand en laten wij met vallen en opstaan samen toch weer vechten, werken en bidden om vol te houden!!

Even iets anders

Even over mijzelf. Heb m’n gebitje opgehaald. Eerst weer uren wachten. Het paste niet en moest bijgeslepen worden. Jasses wat een akelig gevoel zo’n mond vol, ik kotste er bijna van. Toen we bij de Chinees koffie dronken heb ik het in mijn zakdoek gedaan. Ik kon mijzelf bijna niet verstaan.

Nu ligt het al een paar dagen in mijnbureautje. Ik wilde het de eerste nacht inhouden maar ik was bang dat ik erin zou stikken. Ik heb een heel bovenstuk en er zitten maar twee kiezen en een hoektand aan. Het gaat net zo goed zonder hoor. De rest wordt nog opgeknapt. Wat een verhaal. Het wipt en knarst als ik erop bijt en die hoektand zit me in de weg want die is te groot. Ik draag het niet.

Pasen

Hoe is het met jou vandaag? Je even aankijken fanke, hoe is it mei ús bern?

Heb je paasfeest of ben je razend onwennig? Ik stapte met de duivel in bed, vanmorgen een stevige patrouille gelopen. Vanmiddag mijn rotstemming weggeslapen. Weer opnieuw beginnen en straks naar de kerk.

[Vertaald uit het Fries]

Pim en Ukkepuk, zijn jullie lief voor mem? Heeft mem jullie al verteld dat ik nog niet zo gauw naar huis kom? Ik wil het heel erg graag maar het mag nog niet. Pim is mijn grote jongen maar ook nog mijn pop. Zuske is mijn zonnetje. Mem vertelt mij alles over jullie, ook dat jullie wel eens stout zijn. Vind je het fijn Wim om van die rare woorden te zeggen? Nee hè? Je mag daar niemand anders de schuld van geven en als je weer in zo’n situatie bent dan zeg je dat jij het niet mag doen van mem. Wat van mem niet mag mag je ook van mij niet doen. Zul je daaraan denken?

Ik maak een kruiwagen voor jou hoor maar je moet zolang wachten tot ik thuis ben. Zuske mijn kleine meiske, ik maak een wiegje voor jou en kan er misschien ook samen met jou mee spelen. Wat zullen wij fijn spelen Pim en Uk. Jullie mogen om de beurt op mijn schouder zitten. Heit het paard, Pim de boer en Uk op het paard. Vertel mem maar wat jullie daarvan vinden dan schrijft zij het weer aan mij.

Ik stuur nu snel een pakje en daar zit ook iets voor jullie in. Nu krijgen jullie allebei een dikke kus van mij en mem geeft die aan jullie. Dag Pim en Zus, leaf foar mem wêse en har helpe hjer.

Wat een verhaal hè, hoe vonden ze het?

Vanmiddag kwamen de voetballers binnen en ik had meteen vier gasten. Kreeg eten los bij de kok. Het was gezellig. Daarna meteen naar de kerk. Het was een fijne preek.

Ieder mens heeft zijn problemen, wij leven met een rouwrandje en ons leven wordt afgesloten met een steen op het graf. Het ging verder over de steen voor het graf van Jezus die de zegels verbrak en wegrolde. Hij rolde niet alleen maar botste op miljoenen stenen en sleurde die mee. De vele huizenhoge stenen in ons leven die wij zelf steeds proberen weg te duwen, wat niet lukt. Wij kunnen ons vooral nu zo moeilijk verplaatsen in de paassfeer want wij zien overal bergen van stenen die we zelf hebben opgestapeld. Als wij niet steeds zelf proberen te duwen zal hij ons helpen.

Wij liggen niet dood onder de steen maar leven met hem.

Het was goed, even heb ik het gevoeld en ik hoop dat jij het ook zo even kunt voelen.

Ik ben weer gelukkig en moedig. Ik verwonder er mijzelf over. Hoe bestaat het schat. Heb even een glas koffie, een plak cake en een lekkere echte Hollandse sigaar uit de cantine gehaald. Paastraktatie, de eerste twee van de kok en de geurige Willem II van de Welfare.

In de cantine zitten ze gezellig te leuteren, kankeren, onzin verkopen, koffie slurpen en sigaren te dampen van 13 ct per stuk. Ruik eens pop, lekker. Nu een dikke tút voor jou. Voel je dat ik weer puf heb? Jij ook Nanke?

Was een paar dagen in een rotstemming maar nu is er zekerheid wanneer ik naar huis ga en dat doet mij goed. Is het bij jou ook zo Nanki? De radio zingt paasliederen.

De zomer

Wij hadden ons zoveel van deze zomer voorgesteld. Jij had voorbereidingen getroffen, heerlijke kleine dingetjes en een nieuwe mantel en jurk dragen wanneer ik thuiskom, honderden andere dingen, onze trouwdag, jouw verjaardag bats!! alles weg. Maak je borst maar nat zeggen ze hier, zorg dat je er zo goed mogelijk doorrolt. Daar ga je weer maar hoe!!? Het begin is hier heel goed.  Eerlijk gezegd schaam ik mij een beetje voor de jongens die hier in hetzelfde schuitje zitten als saja. Denk ik aan hen? Zit zelf ook te leuteren. Wij moeten elkaar vasthouden en zo nu en dan een por geven. Verre van gemakkelijk, niet alleen zelf willen duwen hè pop?

Paaspatrouilles en voetbaltoernooi

We hebben voor de paasdagen een voetbaltoernooi georganiseerd.

Ik heb een schild gemaakt dat aan de winnende ploeg wordt uitgereikt met de namen van de vijf ploegen en het vervloekte EM-embleem waar wij toch stuk voor stuk trots op zijn. Rood wit blauw met de data en de data toen de dienstplichtigen het haasje werden, aardige kop van voetballer, een voetbal en een bijna barstend munitiekistje waar de naam van de winnende ploeg op komt. Ik was er een hele dag mee bezig.

De kapitein is er naar zijn vrouw T. uitgeknepen. Hij wel!

Met een ltn van 41-RVA ben ik nu de baas hier. Het wordt een overladen programma met Pasen, verscherpte waakzaamheid zoals altijd tijdens feestdagen, patrouilles, enz. Het geeft me koppijn en harde woorden gekost maar het komt voor elkaar.

Gister ’s ochtends een stel jongens op varkensjacht gestuurd. Pech gehad, geen enkel zwijntje geschoten. Een half uur na aankomst van de jongens brachten mensen uit de buurt het varkentje dat zij wel konden spietsen en onze jongens niet konden schieten. Keken die op hun neus! Heb er maar een patrouillerapport van geschreven dus had de jachtpartij toch nog nut tenzij de majoor erachter komt.

Nachtpatrouille eropuit, ik niet mee. Maar ik moest zoveel mogelijk man bijeenkrijgen om in de ochtend bij de staf de commando-overdracht van kapitein X naar Y bij te wonen. Achter elkaar nachtpatrouille, varkensjacht, parade wij hebben ons in de gloeiende zon netjes gedragen en geluisterd naar de vele goede woorden van je weet wel wat voor afscheid tot de gratis limonade en weer terug, dagpatrouille, zorgen voor genoeg mensen die achterblijven voor de veiligheid van het kamp, voetbaltoernooi, voetbal en tussendoor het schild maken en dan komt Ltn. M. doodleuk melden dat we in verband met verscherpte maatregelen patrouille moeten lopen. Goeiendag wat moest ik mij beheersen. Een wachtmeestertje trekt tegenover een officier toch aan het kortste touwtje. In bedekte woorden heb ik gezegd wat ik ervan vond, de knaap snapte het maar bevel is bevel. Ik vertikte het om de voetballers, die ook de patrouillelopers zijn aan te wijzen. Het draaide erop uit dat ik vanochtend om 7.00 uur met drie jongens van hier en twaalf man O.P. een stevige patrouille tot 12.00 uur heb gelopen.

Gisteravond had ik het smoor in. Enfin de voetbalwedstrijden konden gewoon doorgaan. Vanochtend prachtig weer en we hebben ondanks Paaszondag, het haasje met plezier getippeld door gods vrije natuur. Langs blubberpaadjes, bergsawa’s, omhoog naar beneden, dikke keien en door een brede kali. De stemming zat er goed in en bleef goed ook toen in Tsisalak de telefoon van de Wegana het vertikte waar onze wagen mee opgeroepen moest worden om ons op te halen. Goede raad is dan duur. We namen het toestel mee naar de grote weg en sloten het op een andere lijn aan, zo het bericht toch doorgeseind.

Lekker gegeten, de kok had z’n beste beentje voor gezet, zweet weggespoeld en gemaft. Intussen werden de eerste wedstrijden in de stromende regen gespeeld. Onze club won en speelt morgen weer.

Ltn. M. begon over een patrouille voor morgen. Toen vond ik het welletjes, heb hem verteld dat hij niet moest denken dat wij een stel trekpaarden zijn. Heb mijn zin gekregen, morgen draaien we een zondagse dienst. Vijf man gaan naar Bandoeng voor de protestantse dienst, de katholieken gaan naar Soebang. ’s Middags zijn er drie voetbalwedstrijden. Zo meiske dat was het, het heeft me goed gedaan.

Nu even alleen aan ons denken, jij ook, vergeet even alle narigheden en denk alleen aan onze liefde die ons er steeds weer bovenop helpt.

Hoe heb jij het vandaag gehad Nan? Ik heb een goede tweede paasdag gehad en ben blij dat Pasen nu weer achter de rug is en we weer de gewone bezigheden hebben.

Het voetbaltoernooi was geslaagd, het was hier een drukte van belang. Belabberd blabberveld, de voetballers zagen eruit alsof de straat met hen was aangeveegd. Fanatiek spel, vermakelijke glijpartijen, joelend publiek. Enkele kloterikken van de C-batterij die de groentjes van 41- RVA uitkafferden maar die toch de winnaars werden. Het schild ging naar 41-RVA onder daverend applaus. Ik heb gezellig meegebruld langs de lijn. Het is een hoop soesah geweest maar de opzet Staf, C- en D-batterij en 41-RVA twee dagen laten voetballen is goed gelukt. Het was voor de oudgedienden wel even slikken dat 41 met de eer streek maar ze hebben het eerlijk verdiend.

Er is tot slot een borreltje op gedronken.

Er zaten drie heerlijke brieven van jou bij de post. Oe wat heb jij mij weer heerlijk mee laten genieten, ik ben gelukkig pop!!!

Ik kreeg het benauwd toen ik las – Tot in de zomer Kai -. Ik ben niet eerder gerust Jank tot ik weet hoe jij deze klap opvangt.

29 February, 2020
Hilma Bruinsma

Blog 95: Logboek van AAT-er Henk van Welie, brief aan generaal Spoor en brief van aalmoezeniers en veldpredikers: hoogste tijd om naar huis te gaan, te veel legeronderdelen gaan naar de kloten (tweede helft maart 1949)

Spullen uit de legerkist van AAT-er Henk van Welie

Henk van Welie, AAT, brief aan generaal Spoor en het antwoord van Jan Goderie

In december 2020 nam Joop Lammers contact met mij op, hij heeft een Industriële veiling in Eindhoven. Bij hem was een legerkist afgeleverd die intussen weer een plek heeft gevonden. De inhoud had hij uit de kist gehaald en hij wilde graag dat deze goed terecht zou komen. Het ging om een logboek en een fotoboek uit de Indiëtijd na de oorlog. Mijn eerste gedachte was materiaal voor het NIOD maar ik hoorde hem aarzelen. Ik dacht misschien komt het niet toevallig op mijn pad. Joop Lamers verzond de inhoud naar mij en ik heb alles bekeken en zorg ervoor dat het netjes bij het NIOD komt.

Toen dit zich afspeelde las ik in mijn vaders brieven dat de aalmoezeniers en veldpredikers gezamenlijk een brief hadden geschreven naar diverse regeringsinstanties, o.a. naar de eerste en tweede kamer over dat het de hoogste tijd is dat de EM (Expeditionaire Macht) naar huis gaat. Mijn vader vroeg zich af of die brief ooit gepubliceerd zou worden. Misschien ligt deze brief wel in het NIOD of in het Nationaal Archief of elders, misschien is de brief gepubliceerd, ik heb er (nog) niet naar gezocht.

Ik trof tot mijn verassing een afdruk van net zo’n brief gericht aan Generaal Spoor (juli 1948). Jan Goderie weigerde deze brief te publiceren in Het Lichtspoor, voor Nederlandse Strijdkrachten.

Wel beantwoordde hij zelf de brief als redacteur in Het Lichtspoor, de briefschrijvers brandde hij af, het verzoek gedemobiliseerd te worden deed hij af als aanstellerij.

Dit is nu precies waar de mannen destijds tegenaan liepen.

Dit trof mij.

Achteloos totaal weggezet worden. Laf afgeven door Goderie zonder de brief weer te geven.

Lees hier de brief gericht aan Generaal Spoor

Lees hier het antwoord van Jan Goderie

Wat zat er nog meer in de kist van Henk van Welie?

In de doos die ik thuiskreeg zaten een logboek, een fotoboek, een vrijwel lege agenda, meegegeven voor de verjaardagen?

Een zwarte baret met rode pluim, een geplastificeerde foto van de MS Sibajak waarmee Henk van Welie rond april 1946 waarschijnlijk naar Indië kwam. Was die baret van Henk van Welie? In archieven misschien te achterhalen, in zijn spullen uit de kist is er niets over te vinden.

Henk van Welie zat bij de AAT, Aan en Afvoertroepen, de rijdende duivels. Mijn vader schrijft regelmatig over hen, met bewondering. De AAT-ers jakkeren met gevaar voor eigen leven met voorraden en mensen over barre wegen, sluipschutters en hinderlagen altijd op de loer.

Logboek AAT

Het logboek is een Rittenlogboek: elke dag van naar en het aantal mijlen;
van 13 mei 1946 tot 17 juli 1949 een totaal van 26.127 x 1,6 = 41.803 km

Gemiddelde van 1100 km per maand.

Routebrief 1e politionele actie, Dagorders, VTD Verplegings- en transportdienst, Voeding en transport; Compagnie orders, Verzonden pakketten,

Indeling van konvooi bij vertrek, Opgave van Ruimbagage, Douane verklaring,

Data van welke wapens ingeleverd zijn bij wie, Uitrustingsstaat bij inleveren, Werkplaatsinspecties, Vertrek juni 1949 met Zuiderkruis, Financiële afwikkeling Huize Ter Heid.

Het logboek is aangevuld met krantenknipsels: ongevallen met of door AAT-ers, veroordelingen, heldenwerk door AAT-ers, afscheid AAT-ers (Jullie waren….ruig!), huldiging bij thuiskomst van AAT-ers.

Fotoboek

Het fotoboek heeft een heel andere geur dan mijn vaders fotoboeken, Henk van Welie rookte zeker niet.

De foto’s zijn inwisselbaar met die van mijn vader, alleen zijn er relatief meer foto’s van konvooien en transporten.
Zo zijn daar de onvermijdelijke, vergelijkbare foto’s van een begrafenis.

Er is een hond en er komt een aapje voorbij, zwemmen, mannen.

Henk van Welie was geen schrijver, het Logboek, fotoboek en de krantenknipsels vertellen zijn verhaal.

[Klaas weer aan het woord]

Brief door alle aalmoezeniers en veldpredikers: tijd dat EM naar huis gaat

De laatste dagen weinig uitgespookt. Vier heerlijke brieven van jou. Wat moest jij ook lang op post wachten.

Ds. Jense heeft een causerie over het geloofsleven van Indië gehouden, hoe het mohammedanisme en hindoeïsme hier gekomen zijn. Tot slot las hij een door alle aalmoezeniers en veldpredikers van het leger opgestelde brief voor. Dat het nu zo langzamerhand wel tijd is dat de EM, naar huis gaat en dat wij graag willen weten wanneer die tijd ongeveer aanbreekt. Het was heel goed in elkaar gezet en de minister zal een antwoord moeten geven. Het schrijven wordt naar diverse regeringsinstanties verstuurd, o.a. naar de eerste en tweede kamer.

Ben benieuwd of het nog gepubliceerd wordt. Ik geloof niet dat het onze demobilisatie zal versnellen maar wel dat wij eindelijk eens horen waar wij aan toe zijn. Het was geen jammerklacht maar de naakte waarheid.

Te veel legeronderdelen gaan naar de kloten

Te veel legeronderdelen gaan naar de kloten. Wij staan er heel gunstig voor, de stemming is in het algemeen best en regelmatig sporten houdt de knapen fit. Een stemming van – wij kunnen er toch niks aan doen maar wij laten ons niet kisten – zolang die fut er nog in zit zingen we het wel uit.

Het ergste is de totale onverschilligheid voor alles, dat breekt een hoop kerels de nek maar gelukkig heeft 6 RVA daar weinig last van. Even dreigde het bij de C-batterij mis te gaan maar dat schijnt ook weer verbeterd te zijn gelukkig.

De oorzaak is, genoeg van dit alles, naar huis!

De stemming onder mijn collega’s is vandaag bedrukt, B. en H. lopen met hun ziel onder de arm. Als ik niet oppas slaat het over. De oorzaak is, genoeg van dit alles, naar huis! Wat kan ik dan beter doen dan jou schrijven?

Met mij is alles goed schat, voor zover dat hier mogelijk is. Ik ben gezond en heb mijn liefste om aan te schrijven. Ik mag jou alles vertellen ook al is het nog zo vreemd en vaak zo stuntelig. De zondagen zijn vaak moeilijk omdat we onze gewone werk niet hebben waar we ons op kunnen concentreren. Als het dan ook nog slecht weer is, bij jou koud en guur, hier donker en regen, weten we vaak niet waar wij het moeten zoeken. Het moet een hele goede preek zijn om er weer een beetje bovenop te komen, zodat we voelen dat we toch niet alleen zijn.

Pimpelen

Een stel jongens zat in de cantine te pimpelen, ze gingen zo te keer dat ik erbij gebleven ben tot iedereen onder de klamboe lag. Heb zelf meegeholpen om de fles eerder leeg te krijgen. Ik had ook kunnen zeggen stop ermee, maar daar hadden ze al te veel voor op, er waren vrij zeker brokken gemaakt. Nee hoor, ik lust straks geen borreltje meer.

Woningnood

Hoe is het met de oudjes W? Het zal een slag zijn wanneer een van beiden overblijft. Lieveling, het is misschien hard om daar nu al rekenng mee te houden, maar wanneer zij beiden overlijden wat zou je er dan van denken om meteen hun huisje over te nemen? Het is klein maar groot genoeg voor ons zolang wij nog in Raard blijven. Het zijn altijd moeilijke dingen, voor jou al helemaal, maar we weten dat de woningnood zo erg is dat sommige mensen er werk van maken nog vóórdat de bewoners gestorven en begraven zijn.

Geloof? Ik hoor alleen over god op zondagavond in de kerk en de vele gvd’s hier

Het was moeilijk voor je Nan toen V’s broer bij jou kwam. Zie blog 91. Je voelt het grote verdriet, en weet niets te zeggen, wat ook niet nodig is. Een stevige handdruk, het willen helpen en dat laten voelen zegt veel meer dan een hele hoop woorden. Nee Nan, ik denk zelden aan sterven en schuif dat steeds weg. Ik heb het één keer benauwd gehad, zie blog 55 (schieten met de bren onder de arm) maar of ik aan sterven dacht weet ik niet meer. Ben mijzelf vaak een raadsel. Vertrouw ik werkelijk op gods genade of is het – god is goed, het valt wel wat mee? –

Als je werkelijk voor de dood staat is het met een schietgebedje niet klaar. Wat heb ik vandaag voor hem gedaan? Niets! Ik weet van de weg maar kan of wil die nog niet vinden.

God moet wel van mijn geloof walgen, jij zit daar ook mee Jank. Wat je moet doen? Bidden Nan, volhouden en het komt weer terug dat je alles aan hem kunt toevertrouwen. Ik hoor alleen over god op zondagavond in de kerk en de vele gvd’s hier.

Als Pim straks zelf aanvoelt dat het lelijk, grof en helemaal niet flink staat houdt hij er vanzelf weer met vloeken op. Hij heeft het nu nog niet in de gaten, maar jij leert hem dat wel. Je merkt dat verbieden alleen niet helpt, leer hem de betekenis en je zult succes hebben. Hij is er nog wel wat jong voor maar kinderen zijn scherp en voelen vaak meer aan dan je denkt.

Je oren zouden tuiten als je eens zou horen wat er hier allemaal uitgeklapt wordt! Ik draag mijn woordje ook bij terwijl ik er toch een hekel aan heb.

Ik lees zelden in mijn bijbeltje en wanneer ik het een enkele keer stiekem soms doe, zegt het mij niets omdat mijn hart er niet bij is. Ik weet het niet meer.

Toch als ik dit leven vergelijk met vroeger, ben ik toch iets dichter bij god. Toen bekommerde ik mij er helemaal niet om. Ik geloof dat het kindergeloof het mooiste is. Dan geef je alles over, later weet je jezelf wel te redden.

Ik sleep straks jouw brieven wel mee naar huis pop

Ik sleep straks jouw brieven wel mee pop en je krijgt van mij geen kans om ze te verbranden. Onze kinderen neuzen er niet in en komt het toch zover, dan kunnen ze nog heel wat leren. Nee snoes wij schamen ons niet voor wat wij elkaar schrijven. Het eerste -tot spoedig- van jou dateert van ’46, in aantal brieven win je het nog van mij Nanneke!

Ik ga nu slapen, ik weet niets meer. Een innige zoen van je onwennige maar toch zo gelukkige man, koes ús lytse bern hiel stiif fan heit. Ik ga nog even in m’n bijbeltje lezen en dan proberen te bidden. Tot spoedig heerlijk weerzien, nacht skotten!

Loera schiet drie bendeleden dood

Hals over kop met de pantserwagen naar Tjitjambe, aan de weg naar Soebang. Er ligt daar een detachement Ondernemings Politie OP en die werd beschoten. We kegen het bericht per telefoon door. Toen wij er aankamen was er niets aan de hand. De OP had vijf schoten gehoord, dat was alles. Waarschijnlijk van doortrekkende ploppers. Verder niets meer over gehoord.

Een Loera hier in onze buurt heeft een karabijn buit gemaakt en er drie bendeleden mee doodgeschoten. Hij heeft het wapen bij ons ingeleverd en daar een beloning van f 250, voor gekregen.

Zestien brieven in twee dagen

Zestien brieven in twee dagen, wat een weelde! Eerst je laatste brief beantwoorden en ik ben nu alweer benieuwd naar je antwoord, je weet hoe dat gaat. Ik dwaal meestal af wanneer ik ermee bezig ben. Maar jou eerst even heel stevig fijnknijpen totdat je het uitgilt, dierlijk hè, dat word je soms.

Het duurt zo lang en ik zit zo propvol, niet alleen mijn hart maar alles.

Even een onderbreking. Heb m’n haar laten knippen, kan ik er weer een maand tegen. Ben er ook een beetje door bedaard.

Je begrijpt weinig van hoe wij met de kanonnen schieten wanneer er ook patrouilles van ons in het veld zijn. Het is een nauwkeurig werk. Ik kan het je nog het beste vertellen wanneer ik weer thuis ben. Is onze radio nog steeds bij thuis twee2? Dat gaat niet op hoor, zij het genot en jij betalen, of de radio terug of zij moeten de zegels betalen.

Ik zal straks als ik thuis ben misschien ook niet alles zeggen wat ik denk, behalve aan jou. Hier nemen we nooit een blad voor de mond maar dat kan in de burgermaatschappij niet.

Jij mag mijn nieuwe pak uitzoeken hoor, ik ben er te lang uit en heb er geen verstand meer van of zou het meevallen? Ik heb geloof ik nog een hoed, ik heb een hekel aan die dingen, geef mij m’n petje maar of m’n blote kop. Een zomerpak is de moeite niet meer, voor de winter laat je m’n uniform vermaken en verven en heb ik een lekker winterpakje. Ik heb hier nog een Hollands uniform, zo goed als nieuw en die is afgeschreven op mijn kledinglijst, dus binnen.

Ik las dat het plan er is de distributie op te heffen. Maar of er dan voldoende van alles is, is nog maar de vraag. In ieder geval zullen de spullen peperig zijn.

Het wordt donker, de lucht is zwart, zo meteen begint het weer te gieten.

Wat een storm hadden jullie, hier waait het bijna nooit.

Rondje politiek

Hoe het met de politiek komt weet ik niet. Ik denk wel dat het mee zal vallen en dat onze regering de touwtjesin handen houdt. Soekarno en zijn zotte plan geef ik weinig kans van slagen. Op Sumatra zijn er militaire waarnemers beschoten en gewond geraakt. Voor ons wel goed voor de buitenlandse opinie. Een luitenant van ons leger heeft hen er tussenuit gehaald, anders hadden ze geen rapport kunnen indienen bij de V-raad.

Montgommery heeft makkelijk praten, toch wordt eraan gewerkt. Het is zelfs de bedoeling om de tweede divisie nog dit jaar af te lossen. Wij gaan zeker naar huis maar wanneer ze het zonder ons kunnen stellen is nog steeds niet bekend.  Natuurlijk is het bekend maar de regering en de legerleiding laten nog niks los.

Thuis met jouw verjaardag?

Ik heb nog een kleine hoop op jouw verjaardag (4 augustus) thuis te zijn. Als dat zo mag zijn vieren we jouw verjaardag en ’s avonds, alleen samen onze tweede bruiloft. Nanki, ik wil je zo graag nog eens in je trouwjurk zien. We beleven alles opnieuw, alles ons even herinneren van die grote dag. Wij vergeten het nooit en misschien is deze tweede keer na zoveel tijd nog wel mooier. Ook die kleine dingen vergeet ik niet want ik weet hoe jij daarvan geniet.

Jij genoot van mijn schrijven over ons en dat maakt mij gelukkig. Schitterend je kon niet best op mijn schrijven hierover antwoorden maar wat je geschreven hebt is héérlijk. Zo is het goed!!

Wat het mij kan schelen wat jij allemaal maakt en doet? Juist dat moet ik ook allemaal weten, dat weet je toch wel? Het lijkt misschien onbelangrijk maar die dingen van ons dagelijks doen en laten helpen ook mee om een idee te krijgen hoe we leven. Veel briefwisselingen verslappen omdat men zich tot de hoofdzaken beperkt en andere dingen die nog onbelangrijker lijken dan breien, stoppen, patrouille lopen en klusjes doen. Als men zich niet meer voor elkaars bezigheden interesseert, houdt het schrijven vanzelf op.

Jij vindt het schrijven vaak een probleem en schrijft aan het eind van een dichtbeschreven brief ik weet je totaal niets te schrijven! Ik begrijp het wel, de brief stond vol met allerlei dingetjes van jou en de kinderen. Wat heb ik meer nodig?

Zo, gooien ze in Nederland met woorden zoals – de gordel van smaragd -? Ja het is hier prachtig maar wij hebben er de buik van vol.

Zware patrouille

Vandaag een patrouille gelopen, een van de zwaardere tochten in ons gebied. Om half zes eruit, eten en met de wagen naar Bukanagara en vandaar tippelen naar Leniredja.

Alles rustig. Het was pracht weer en een schitterende natuur maar ik heb er weinig van gezien omdat ik al mijn aandacht nodig had voor de moeilijke paden. De eerste uren liepen we door woest bergterrein, langs hobbelige en glibberige paadjes, steil klimmen en dalen. Hier en daar versperd door omgevallen bomen. Soms moesten we ons op handen en voeten omhoog werken langs diepe ravijnen waar een misstap je noodlottig kan zijn. Soms was het paadje maar 15 cm smal. Als je daar afkukelde.

Dan weer langs kronkelpaadjes die tevens kleine kalies zijn. De grond is door het water diep uitgesleten zodat de grote keien en stenen vrijkomen en met de jaren en eeuwen naar het midden rollen.

De stenen zijn vaak bedekt met een spekglad moslaagje of groene aanslag. Na 2,5 uur klauteren hadden we drie bergruggen genomen en was het verder afzakken naar Leniredja.

In een kampong bliezen we even uit en dronken klapperwater. Ik had pech, in de bergen mijn enige tropenpetje verloren. Heb m’n hoed nog wel hoor. Verder door de bergsawa’s, de overal rijpende rijst was prachtig maar de smalle dijkjes verradelijk glad.

Ben wel twintig keer op m’n kont gevallen en ik lag soms languit op m’n rug. Ik had nieuwe lichte half leer, half linnen rot schoenen, zonder zoolbeslag aan. De zolen zijn veel te dun, je voelt er iedere steen door en ze zijn spekglad. Heb wel even binnensmonds gevloekt maar mijn goede humeur laat mij niet gauw in de steek en ik was niet de enige die op z’n achterwerk terechtkwam.

Het laatste halfuur dacht ik dat ik kreupel werd, niks in de gaten van hoe of wat, met m’n rechter blote knie door de broek die door een schuiver overdwars gescheurd was. Toen we om twaalf uur in L. aankwamen bleek mijn ene hak niet meegekomen te zijn, vandaar dat ik hinkte.

We waren blij dat de tippel erop zat, bezweet, vuil en moe. Gelukkig heb ik bijna nooit last van mijn voeten.

Heb je geprobeerd enigszins een indruk van zo’n tochtje te geven maar je moet het zelf meelopen wil je precies weten hoe onze jongens hier dagelijks lopen. Ik ga maar zelden mee.

Velen lopen 3 – 4 keer per week. Jij zou het niet halen schat en je zou in de bergen doodsangsten uitstaan.

Een zware ochtend maar het deed me goed, het luie zweet is er weer uit en de krachtsinspanning van je hele body neemt het overtollige en vol zijn weg.

Een beetje moe maar ik voel mij lekker. De wagen stond al klaar en na een kwartiertje rijden waren we weer binnen.

Stel je voor dat ik zo bij jou thuiskwam, zonder pet, met kapotte broek en nieuwe schoenen naar hun grootje. Zou je kwaad zijn? Geef me een zoen.

Verdwaalde brief 64, donderdag 29 juli 1948!!! Blandas banjak actief

[Verdwaalde brief. Toch geef ik hem weer. Deze brief speelt zich af in de tijd van blog 78 De terugblik past evengoed in maart 1949, zo weinig verandert er in de situatie. Dezelfde onzekerheid over de situatie en de toekomst, dezelfde frustratie over hoelang het duurt, dezelfde schommeling tussen wanhoop en hoop, dezelfde moed en kracht om er steeds weer bovenop te komen om vol te houden en natuurlijk dezelfde grote liefde. Uitzichtloos lang en steeds krachtig terugkomen.]

Goedemiddag lieve vrouw, jonkje en famke. Weer een flinke brief van jou. De penseeltjes zijn goed overgekomen, dank Nanni.

Eerst even het laatste nieuws. Ben het terrein aan het opknappen. Onze patrouille kwam met acht gevangenen terug, zij zijn nu druk bezig de paden te wieden. De afgelopen dagen zijn er een paar PenT Mandoers doodgeschoten. De bedoeling van de bende is, vrij zeker met instructies van Djogja, onrust en terreur onder de bevolking te brengen om het economische leven in de war te schoppen. Ze hebben het vooral gemunt op binnenlandse bestuurders zoals Wedana’s en Loera’s en Mandoers die in het algemeen een grote invloed op de bevolking hebben. Het gewone volk zoals de tani’s, de theepluksters, arbeiders van diverse ondernemingen durven als de terreur te erg wordt, niet meer in de sawa’s en de plantages te werken met als gevolg dat de productie verminderd en het rustige leven ontwricht wordt.

Gistermiddag meteen een sterke patrouille erop af. Snel een kampong omsingelen en alle kerels bij elkaar die geen kans hadden gezien er tussenuit te knijpen. Eentje kreeg een ouderwets pak slaag en wees uiteindelijk de foute elementen aan. Een goede vangst, acht kerels die de bende regelmatig van eten voorzagen en onderdak verschaften.

Meteen de halve kampong in brand, ongeveer 30 huizen.

Toen ik net in bed lag hoorde ik rond 24.00 uur dat er werd geschoten. Zo te horen vlakbij. Ik eruit en kijken wat er aan de hand was. In oostelijke richting was er brand en daar werd ook geschoten, naar schatting 4-5 km verderop. Het zakte spoedig af en ik dook m’n bed weer in en heb prima gemaft. Vanochtend vroeg was er al een Loera om verslag te doen. Zo moeten wij het hebben. Een bende van ongeveer 30 man sterk was een kleine kampong binnen komen hollen, hadden een huis van een koeli van de PenT omsingeld, een paar salvo’s gelost en toen het huis geplunderd en in brand gestoken. De eigenaar hadden ze niet kunnen vinden, die was onder de vloer gedoken.

Meteen een patrouille van ons erop af maar er was niets meer te doen.

Vanavond gaat er weer een patrouille in hinderlaag liggen en een andere patrouille komt van de tegenovergestelde richting door het terrein. Misschien dat er zo nog iets gevangen wordt.

Het klinkt allemaal erg somber maar het valt genoeg mee hoor. De jongens hadden weer een prachtmiddag, eindelijk weer werk aan de winkel. Ze steken met het grootste plezier de huizen van de boeven in brand en zouden het liefst de gevangenen meteen afmaken. Vanochtend zijn de gevangenen verhoord, de stok kwam eraan te pas met als gevolg goede inlichtingen.

Tjikaremas heeft gister op patrouille ook contact gehad, drie vuurwapens buitgemaakt en een paar doden en gewonden gemaakt. Het is de bedoeling dat de bende niet met rust gelaten wordt. Vanuit alle posten zitten wij er achteraan. Vanavond duikt ook de Spierdivisie in ons gebied. Het gebeurde heeft nog geen terugslag op de bevolking, de mensen blijven rustig aan het werk nu ze weten dat de blandas banjak actief zijn.

B. leeft weer op en doet niets liever dan zo een beetje links en rechts om zich heenslaan. Het gaat goed zo snoes nu we weten waar dat gespuis ergens rondhangt. Er kunnen nu maatregelen genomen worden.

Weer in 1949, race naar examen

Hier alles best, springlevend, kiplekker en misselijk van de lessen. Vertel mij alles even.

Zal blij zijn wanneer het examen achter de rug is. Ik geef mezelf geen stuiver. Heb me destijds opgegeven en examengeld betaald en daarom waag ik het erop. Er zijn hier nog drie jongens die een oproep voor het examen hebben gekregen. Eentje heeft de hele cursus doorgewerkt, beide anderen voelen er ook niets meer voor. Ik had ook door moeten zetten, nu is de tijd te kort om alles in mijn kop te stampen. Niet dat ik zoveel aan dit diploma zal hebben, mijn Vakdiploma en Middenstandsdiploma staan veel hoger aangeschreven. Het is meer dat het sneu is wanneer je voor zo’n snertdiploma sjeest, zeker als Wachtmeester, snap je. Enfin, afwachten maar.

Wat ik ervan geleerd heb is binnen en de boeken bewaar ik, handig voor later. Als wij nog een eigen bedrijfje oprichten help jij mij dan met boekhouden en rekenen? Ik ben een stumper op dat gebied. Ik ben wel eens bang dat ik net zoals mijn vader ben, te veel vakman en te weinig zakenman. Als jij nu eens mijn minister Lieftink wordt? Ik hoor je al. Pasgeleden schreef je me dat je geen cent meer over had en dat je de prijs van je nieuwe mantel niet durfde te zeggen en ook nog een nieuwe hoed. Ik weet dat het mooi is. Je hoeft het niet te bewaren totdat ik thuis ben, voor mij is het dan nog steeds nieuw.

Gebrek

Ik weet hoe wij de oorlog uitkwamen en hoe je bijna alles aan moest vullen. Ik weet ook wat het kost met onze kinderen en dat jij meer zelf maakt dan dat je koopt. Nu heb je de kans om je behoorlijk in de kleren te steken zodat je het even uit kunt zingen wanneer straks de uitgaven voor ons huishouden komen. Zie je dat je met mij niets kunt beginnen? Alles waarvan jij denkt dat je het niet goed doet vind ik juist goed. Wij maken straks samen de balans op en beginnen opnieuw. Als het nodig is weet jij de dubbeltjes wel om te draaien.

schrijfbureautje

Zeg ik probeer dit bureautje mee te nemen. Ik sloop het, pak het in een kist en zet het thuis weer in elkaar of ik maak er iets anders van. Verkopen kan ik het niet omdat het gestunt is en nu eigendom is van de Batterij. Ik krijg misschien toestemming om het voor mijn gezin mee te nemen. Ik zou bijvoorbeeld graag een kast of een eigen meubelstuk voor onze kinderen hebben, een eigen hoekje. Dan leren ze om voor hun eigen spullen te zorgen.

Geef onze kinderen een dikke tút Nan!

Weinig nieuws, niets te doen, volhouden tot het niet meer nodig is

Heb weinig nieuws. Er is hier niets te doen en dan weet je het wel. Hoe is het met jou? Had je een goede week en heb je puf voor de volgende? Het is een toer om de kop ervoor te houden, er zit iets anders op hè Nan?

Doen we het soms niet dan weten we de rest. Het duurt allemachtig lang maar voor ons nog niet te lang omdat wij godzijdank dezelfden zijn gebleven. Velen hier en thuiskrijgen van deze tijd een klap die ze nooit meer kunnen inhalen. Ik heb een ouwe kop gekregen misschien maar ik ben nog dezelfde. Geen lichamelijke of morele tik gehad. [In tegenstelling tot mijn moeders ongerustheid zie blog 67  en mijn vaders conclusie in blog 85: ik ben harder geworden en maak vaak korte metten.

Bijna drie jaar ouder, gezond als een vis, springlevend, jong en met een razend verlangen naar myn skotten. Ik voel heel vaak hoe goed het voor mij was en is, mijn vrouw en kinderen thuis te hebben om lief te hebben en daardoor ook staande te blijven. Ik kan nooit genoeg danken in wat ik in jou heb gekregen. Hoeveel huwelijken zijn door deze lange scheiding ten gronde gegaan? Wij zijn veel dichter bij elkaar gekomen. Dat hebben wij niet aan onszelf te danken. Het is hard geweest en is nog verd…! hard maar wij hebben er altijd goed tegen gekund en hebben elkaar beter leren kennen en begrijpen.

Jij bent in wezen niets veranderd net zomin als ik. Jouw liefde is te diep en dat houdt ook jou er bovenop. Vaak denken we niet verder te kunnen maar dan gebeurt er weer iets, gods hulp? een brief, onze liefde, de kleine schatten die ons laten voelen dat wij verder kunnen en moeten volhouden. Dat er toch weer hoop komt, wij weer voelen hoe rijk en gelukkig wij zijn. Al die dingen poppi in de eerste plaats gods genade hebben ons erdoor geholpen en helpen ons dagelijk. Al die dingen zijn te heerlijk om het bijltje erbij neer te gooien en zijn het waard om voor te vechten.

Even laten we de kop hangen maar voelen dan wat er op het spel staat en kunnen wij niet anders dan volhouden en zullen dat doen totdat het niet meer nodig is.

Die strijd die velen heeft verzwakt, heeft ons sterker gemaakt en wij zijn dezelfden gebleven, vol liefde voor elkaar, vol verlangen, vol verlangen naar een eigen leven samen, goede moed voor de toekomst, gezond naar lichaam en geest.

Deze foto?

Ik zit naar die ‘rare’ foto te kijken, de enige foto waar je helemaal op staat en ik je werkelijk helemaal kan zien. Ik vind hem steeds mooier. Onbegrijpelijk voor jou, jij keek alleen naar je gezicht en vond het lelijk. Ik niet, een lieve prachtkop, sterk! Mijn lieve vrouw! Ik zit weer te dromen. Goede moed Nan, tot spoedig heerlijk weerzien! Alles van dyn gelokkige man, koes myn lytse skotten.

Een voorstel tot een voorstel om misschien tot een oplossing te komen

Daar ben ik weer, een innige zoen. Hoe is het vandaag? Goede moed?

Met mij alles best. Gisteravond nog rekenen, nog even lezen, heerlijk gemaft, lekkere koffie met een sneetje ontbijtkoek, echt zondags hè, boompje kruisjes, mandiën, goed gegeten, schrijven, in een adem alles, ben gezond en hoop voor jullie hetzelfde, daag, punt?? Niks hoor, voel eerst maar eens mijn armen om je heen en een zachte koes op je toet.

Hier weinig nieuws. De V-raad heeft voorlopig het goederaden stopgezet. Er is een voorstel tot een voorstel om misschien tot een oplossing te komen aangenomen. Het was het Canadese voorstel. Hier gaat de zuivering intussen gewoon door net zolang totdat de rust hersteld is en wij op kunnen hoepelen.

We gaan rustig door met ons misdadig gedoe, warme vuurtjes gestookt over onze misdaden

In nederland worden weer warme vuurtjes gestookt over de bedreven misdaden van ons. Nu de partijen die tegen de Indiëpolitiek zijn weinig of niets steekhoudens tegen het regeringsbeleid in kunnen brengen, zoeken ze oude stokpaardjes weer op.

Zo het de minister bekend is hoe godsgruwelijk het leger van Jan in Indië huishoudt? Stoken maar. Een of andere dominee schijnt ook weer een gruwelrapport gestuurd te hebben, ik geloof dat Spoor erachter aan zit. Als de zieleherder het niet kan bewijzen zal hij wel een dreun op zijn kop krijgen. Jasses wat een gekonkel en kinderachtig gedoe. We gaan rustig door met ons misdadig gedoe, de enige kans om er tussenuit te komen.

De voetballers zijn terug, voor de broek gehad.

Beter beetje bleu dan al te vrij

Koes eerst onze schatten even van mij. Zijn ze lief vandaag? Goed dat je alleen een cadeautje voor Wim kocht, ze moeten er maar aan wennen dat er maar eentje tegelijk jarig is. Daarom stuurde ik hen ook afzonderlijk een brief met plaatje. Hoe vonden onze schatten het? Als ze allebei hetzelfde krijgen voelt de jarige zich niet meer jarig. Krijgt Pim het autootje aan het rijden? Het zal wel niet lang duren voordat het wagentje gesloopt is. Ik moest altijd weten wat erin zat en kon het dan natuurlijk niet meer maken.

Het is goed dat jonge kinderen onder de mensen zijn, ze leren dan het snelst hun bangheid en verlegenheid te overwinnen. Later hebben ze daar veel meer moeite mee. Toch kunnen ze beter een beetje bleu zijn dan al te vrij. Het komt best in orde hoor Nan.

Ik zak steeds weer af naar het lauwe en onverschillige

Daar ben ik weer. Een fijne preek gehoord. Niet dat ik er anders door ben geworden en ik kan je er niets van navertellen maar het was fijn en ik kan straks als ik naar bed ga geloof ik wel bidden.

Ja Nan we houden het vol. We weten dat we het niet alleen kunnen maar het opschrijven -met gods hulp- gaat me niet best af. Dat zo schrijven is vaak gemakkelijk maar het werkelijk beleven lijkt er bij mij vaak niet op. Steeds denk ik bij mijzelf sukkel, beter je leven en wees niet zo laks. Durf ervoor uit te komen dat je je christen noemt. Het is vaak zo dat ze alleen op zondagavond kunnen zien dat ik protestants ben maar er komt niets van terecht. Ik zak steeds weer af naar het lauwe en onverschillige. Hoe jij mij geholpen hebt en nog steeds helpt zul je nooit weten schat.

Je hebt gelijk Nan, al die vromigheid, het zo goed weten te bepraten is misselijk maar we voelen dat we toch niet zonder kunnen. God moet wel walgen van mijn geloof. Ik schrijf er ook niet meer over, zoek eerst het koninkrijk gods en beter je leven. Schat geef mij maar op m’n kop. Geef mij van alles maar de schuld. Ik weet dat je bij alles mij zielslief hebt en je vraagt of dat genoeg is? Dat is Alles. Je mag alles met me doen, alles verwijten, me half doodslaan. Het is heerlijk hoe jij alles schrijft, ik weet en voel altijd jouw liefde door alles heen en dat alles is voor mij.

Een liefdevolle zoen en tútjes foar ús bern, dyn man verlangt nei hûs.

Foto’s, pakketten, rokerij

Ik wil zo graag de afdrukken van die nieuwe serie foto’s hebben schat maar wacht ermee tot je weer geld krijgt.

Lastig dat je de pakketten voor Indië open aan moet bieden, wat mag er niet uitgevoerd worden?

De rokerij is hier nog steeds hetzelfde bocht schat maar ik ben eraan gewend en verslaafd. Ik red het altijd net maar mijn meeste geld gaat hier in rook op. We betalen f 0,30 voor een pakje Spoorstaafjes. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje, er zijn er maar een paar die niet roken. Ik weet dat het anders moet wanneer ik straks thuis en maar hier kan ik het niet laten.

Examendag

Het licht was uitgevallen, ben meegegaan naar de Staf, daar draaide een film over de Vrijheidsstrijd van Amerika. Wel mooi. Toen we terugkwamen deed het licht het weer en heb ik nog zitten blokken tot 1.00 uur.

Ziezo, nu heb ik alle paperassen opgeruimd en er een punt achter gezet. Zo meteen gaan we met z’n vijven naar Poerwakarta en dan morgen maar zien wat ik ervan terecht breng. Het begint al om 8.00 uur tot ongeveer 12.00 uur Brrrr.

We krijgen voorlopig geen uitslag, het examenwerk moet eerst naar Nederland. Ik zie er tegenop maar ben ook blij dat het zover is. Ik weet dat je morgen heel dichtbij me bent en voor me bidt. Ik ben gelukkig en heb goede moed en dat is de hoofdzaak.

Ik neem wat geld mee en hoop in Poerwakarta wat voor onze hummels te kunnen kopen. Dan gaat er weer een pakje.

Wat had je een fijne dag met Pim z’n verjaardag. Natuurlijk krijgt Pim later een fiets, ik stampwel wat in elkaar hoor maar hij moet nog wat jaartjes geduld hebben.

We moesten via Soebang en Kalidjati omrijden. We waren half verzopen, het regende niet, het water viel gewoon uit de lucht alsof er een tank werd leeggegooid. Terwijl de baboe nog zo haar best had gedaan op mijn kakibroek. Hier en daar stond de weg gewoon blank en hadden we het gevoel alsof we in een boot zaten. Het water kwam boven de voorruiten uit, stel je daar nog eens een kuil aan kuil weg en knetterende donderslagen bij voor. In Poerwakarte nog van het kastje naar de muur voordat we onderdak vonden. Het was behelpen maar dat kunnen we. Nog naar de bios gegaan, het was er lekker warm zodat mijn broek mooi kon drogen. Om 6.00 uur op, wassen, scheren, modder van de broek rossen, geen succes, een hap eten en naar de garnizoenscantine waar het examen werd afgenomen. Volgens mijn lijstje moesten we er om 7.00 uur zijn.

Alles zat nog potdicht. Tegen 8.00 uur kwam er een luitenant. Toen bleek dat de cantine eerst nog als een klaslokaal moest worden omgezet. Het smoor in natuurlijk. Eindelijk kwam er een kleine wagen met kleine en grote schoolbanken. Vermakelijk, enkele dikbuiken pasten er niet in en moesten een maatbank hebben. Eindelijk kon de pret na het openingswoord van een kapitein, een echte kale schoolmeesterskop met een uilenbril, beginnen.

Eerst vertelde meester nog dat we niet mochten afkijken, niet praten en roken, vinger opsteken bij een nodige boodschap. Eerst een uur Nederlandse taal, dat ging wel behalve het opstellen van een brief aan een uitgever, die heb ik verprutst. Vijf minuten pauze en toen een uur rekenen, op enkele sommen na niet moeilijk, zeg maar een zes.

Kwartiertje pauze met koffie en koek. Toen het laatste bedrijf, een uur lang kennis van eigen land, waar ik heel weinig van terecht bracht. Van rivieren en kanalen kreeg ik een punthoofd, het benauwde zweet brak me uit. Gelukkig was het toen klaar.

Kanne eerst een dikke tút!!! Na het examen onze spullen opgehaald en bij een Chinees lekker bami met spiegelei voor f 2,50 de man gegeten. Nog even gewinkeld maar ik kon niks voor Pim vinden, dus iets maken. Met een pakje goede sigaretten weer naar huis. Een heel verschil, prachtig weer. Het was al met al toch aardig, makkelijk zo wanneer je zelf over een wagen beschikt.

De uitslag van het examen kan wel een paar maandjes duren. Als ik mijn eigen werk beoordeel geef ik me 50% kans. Als ik het haal is het net met de hakken over de sloot. Vervelend dat wachten, had liever meteen de kogel door de kerk gehad. Soedah.

Ongerust, zesentwintig brieven in een week

Ik weet bijna niet meer wat ik moet schrijven. Je kreeg zesentwintig brieven van mij in bijna een week, je maakte je ongerust. Ik begrijp het lieveling, toch was er niks hoor. Ja ik heb je veel geschreven, ik geloof dat het nu weer over is. Hindert niet hè snoes? Ik denk dat ik even uit de gewone sleur was en ik moest met jou praten. Maak je niet bezorgd famke, ik was razend onwennig en nu nog. Maar als ik je schrijf dat ik gelukkig ben, dat alles goed is en ik goede moed heb dan is dat zo meiske.

Weer een fijne brief! Je had het moeilijk gehad met je moeder maar gelukkig trok het weer bij. Wat moet je wat meemaken, hou je het nog wat vol?

Even alles van je krachten gevergd

Ik begrijp hoe groot jouw angst om je moeder was, hoe moeilijk, het roepen om je vader. Dappere schat, je hebt goed voor je moeder gezorgd. Wat was er eigenlijk met je moeder Nan? IJlde ze door de koorts of was het alleen haar hoofd?

Je schreef niet veel over jezelf maar ik weet alles!! Het had even alles van je krachten gevergd, je was op, moe, nergens meer lust in, je zou je verstand verliezen, dood willen zijn, er komen toch geen andere tijden.

Maar onze kinderen zijn er nog, die memmi niet met rust laten en haar opeisen. De hele dag fijn spelen om ‘s avonds met roze wangen door memmi met zachte koeskes en dank aan god in hun bedjes gelegd te worden. Gelukkig kwamen er ook brieven, juist toen je ze hard nodig had. Dat alles heeft je weer geholpen. God heeft je weer geholpen al voel je dat zelf dan niet.

Janke hoe is het met je gezondheid?  Zorg goed voor jezelf lieveling.

Nannie ik vraag vaak het onmogelijke van je, maar toch volhouden vrouwke, om jezelf, onze kinderen en om mij. Nu moet je Pim en Uk even koesen. Zullen jullie lieve schatten memmi helpen? Zal Pim ’s avonds in bed niet meer om mem roepen en zo Zuske wakker maken? Als ik straks thuis ben mag dat ook niet meer hoor, denk eraan jongen, stil zijn en snel gaan slapen!

Naast ouders ook kameraden

Ja het is oppassen Nan met het antwoorden op de vragen van onze hummels maar ik weet dat mem ze niet met een kluitje in het riet stuurt. Je hebt er wel moeite mee schat, het is wel eens gemakkelijk om je ervan af te maken zoals zoveel ouders doen. Jij maakt je bezorgd om je antwoorden en dan is het altijd goed. Ik schrijf het niet duidelijk maar je snapt het wel Jank. Als kinderen zover komen dat ze niet met al hun problemen bij hun ouders komen is dat een teken dat ze hun ouders niet meer vertrouwen. We zullen dan ook proberen mem om naast ouders ook kameraden (wat een raar woord, doet me aan Hitler denken) voor hen te zijn en begrip tonen voor hun kinderproblemen en later jonge mensenproblemen. Natuurlijk is dat moeilijk en zullen we nog veel te kort schieten maar het zal heerlijk zijn te weten dat ze heit en mem nodig hebben niet alleen als heit en mem.

Je ging door regen en wind foto’s halen omdat er foto’s van mij bij waren. Dat zegt mij zooovéééél!

De foto’s zijn mooi geworden. Heb de foto’s van het nachtschieten niet ontvangen. De fotograaf heeft ze toch niet als mislukt aangezien? Er staat niks anders op dan vage kanonnen met de vlammen van het afschieten.

Weer werk als opper

Het wordt vanavond niks meer met schijven, B. is naar Bukanagara gegaan en ik heb zijn werk als opper hier overgenomen. Ben een hele tijd bezig geweest wegwijs uit de paperassen te worden.

Meteen aan de slag met dienstklussen. Een brandkast wegbrengen naar Bukanagara, de totale sterkte van 41-RVA bepalen, wij zelf en het inlands personeel uitknobbelen en een wachtlijst maken. Het moet weer even wennen maar het bevalt goed en ik heb wat te doen.

Moest appèl houden maar de jongens waren nog aan het sporten, laat ze maar. Een patrouille voor morgen samengesteld, ik moest 15 man leveren maar ik heb er maar 12. Of ik moet jongens aanwijzen die al twee dagen achter elkaar lopen. Zelf ga ik niet mee, ik heb morgenavond wacht. Ik heb wel weer puf hoor. Ik zal in ieder geval proberen dat het zaakje zonder opper net zo goed draait.

Toch weet je weer wat van me, je weet dat ik je zooooo liefheb. Morgen verder. Ik bid voor jou Jank, houd goede moed.

Daar ben ik weer. De laatste van de maand, alweer een maandje. Wat schieten we ermee op? Ja nog zo weinig maar toch 31 dagen dichter bij huis. Dat is mijzelf en jou een beetje verlakken snoes maar ik wil het van die kant zien anders bolwerk ik het niet.

Moest vanochtend naar Poerwakarta om mijn gebitstuk te passen, wat een rotgevoel. Nu moet het klaar gemaakt worden en kan ik het volgende week in Soebang halen. Ben benieuwd. Als het niet bevalt wil ik toch nog proberen een heel nieuw gebit van dienst te krijgen maar dan pas in Nederland.

Ik ben gelukkig weer wat rustiger en niet meer zo ongedurig. Misschien ook doordat het examen achter de rug is. Ik ga nu lekker slapen. Morgen er vroeg uit om appèl te houden. Lieveling ik heb je niet veel geschreven maar je weet dat alles goed is. Een innige en gelukkige omhelzing fan dyn Kai. Nacht lievelingen, Nan, Pim en Uk. Lieve vrouwke, zal ik het je even zeggen. Ja schattebout alles komt weer terug. Ik heb je zo zielslief Nanki.