Herhaling maar dan steeds een streepje verder

Steeds komen dezelfde onderwerpen weer terug. Hoe zal het zijn bij mijn vaders thuiskomst, hoe reageren ze op elkaar, hoe zullen de kleine mollen reageren, vindt hij werk, hebben ze een eigen woonruimte, overleven ze het, wat gebeurt er wereldwijd met alle dreigingen die er zijn. Moeten ze thuis in Raard blijven, moeten ze emigreren.

Soms twijfel ik of ik die onderwerpen steeds weer zal geven. Maar een deel van de kracht van mijn vaders verhaal zit in de herhaling van dagelijkse ervaringen en overpeinzingen. De situatie verandert, mijn vaders gedachten veranderen mee en gaan steeds verder en dieper. Daar ligt ook meteen een zekere grens.

De grens van mijn moeder die zei ik vertrouw je. Lees er meer over bij Over Taboe in het theemeubel. Ook ik val hierover in herhaling maar het is steeds een nieuwe overweging – wat wel en wat niet in de blogs – bij iedere voortgaande ronde.

Juist door de herhaling, juist door het steeds nader tot elkaar komen in de gedachtenvorming over hun situatie nu en straks laat heel goed zien wat het betekent om zolang van huis te zijn, zolang in oorlogsgevaar te verkeren. Laat het middenstuk weg en alles valt uit de context.

Mijn vader weer aan het woord.

Even niet nadenken over politiek, gewoon met je praten over al die dagelijkse heerlijke dingen. Nee nooit zullen wij zeggen die tijd was voor ons zo voorbij. Nooit zullen we deze tijd vergeten maar als wij weer samen mogen leven denk ik dat we ook nooit zullen zeggen deze tijd was verloren tijd.

Jij was opstandig en vaak verdrietig toen je zusje droeg, nu dank je god voor die schat. Zoals onze kinderen jou helpen.

De enkele momenten waarop je onze rijkdom zo diep voelt, dat alles wegvalt, zelfs dat wij niet bij elkaar zijn. Zouden wij ons anders bewust zijn Nan van die grote rijkdom die wij nu zo diep hebben leren voelen?

Ja, soms zijn we bang, doodsbang

Je vroeg naar het zwemmen in Kuningan, het was niet roekeloos. Zie blog 90??? We waren goed bewapend en steeds met een flinke ploeg. Wel bleef er een klein risico van beschietingen maar de kerels gingen anders dood van verveling.

De gewonden die vielen bij de vuurdoop van 41-RVA, zie blog 90 (onder kopje Weer terug in Kasomálang, alarmerend bericht over 2-6 RVA-gebied, twee man gesneuveld) zijn bijna weer beter. Eentje is nog in het hospitaal, zijn vleeswond moet van binnenuit dichtgroeien en dat gaat niet zo snel. Dat was toen een harde klap. De patrouille van de C-batterij die er ook bij was kwam zo knijp te zitten dat een van de jongens aan zijn kameraad vroeg schiet mij maar dood. Een ander stond precies in de loop van een machinegeweer te kijken en ontkwam toch nog.

We hebben een tijdje gehad dat we niet wisten wat ons de volgende dag boven het hoofd hing. Toch was de Inlichtingendienst zo goed dat wij precies wisten wat er in ons gebied rondspookte. Ja, soms zijn we bang, doodsbang.

Indonesië krijgt soevereiniteit langs de kortst mogelijke weg

Even de krant gelezen. Er wordt nu geconfereerd, de bedoeling is dat Indonesië soevereiniteit krijgt langs de kortst mogelijke weg en op een goede basis, voor altijd. Als de Repoeblikeinen niet mee willen werken dan gaat de zaak zonder hen verder. Optimistische klanken. Toch nog maar even rustig afwachten. We hebben al zoveel meegemaakt. Toch zijn we nu in een stadium waar Nederland direct mee had moeten beginnen, eerst orde en rust, dan opruimen en dan samen praten en dan vrijheid. Al die tijd daar tussenin is verloren tijd geweest. Zelfs de hardnekkigste buitenlander ziet in dat L.G. Tjaarda van Starkenborg gelijk had.

Indië wordt zelfstandig, niet onder Nederlandse druk maar ik hoop wel een beetje aan het lijntje anders gaan we beide naar de verd…….

Ook in de politiek mis jij je vader, die kon zo fijn en duidelijk daarover met je praten. Nu hoor je vaak eenzijdig commentaar vooral van de AR, net zoals ik denk hè? Ik zit niet aan de AR vastgeroest hoor maar ik beschouw de huidige politiek als het beste voor ons land en voor Indië. Niet alles gaat volgens het partijprogramma van de AR maar de andere partijen hebben zoveel water bij de wijn gedaan dat het er veel op lijkt.

Dat is simpele politiek Jank, laat het aan de hoge heren over om het tot in de finesse uit te knobbelen. Was ik hier nooit geweest dan zei ik misschien ook zoals zoveel Nederlanders dachten, laat Indië en geef ons onze jongens terug.

Oost-Java is weer rustiger geworden, veel oorlogsmateriaal van TNI is buit gemaakt en vernietigd. In de steden wordt weer op grote schaal gerampokt, de TNI moet toch ergens van leven maar dat is niet zo verontrustend. Djogja heeft geloof ik een extremistische aanval gehad maar die teruggeslagen.

Eigenlijk is dat wel goed want dan is er gelegenheid om de bendes goed aan te pakken en dat is beter dan ze tot in hun schuilhoeken op te moeten zoeken.

Op Sumatra komen nogal wat ontvoeringen van burgerbevolking voor. We zijn er nog niet maar nu is het niet meer vechten als een slag in de ruimte, één vlieg doodslaan, tien op begrafenis. Iedere verschoten kogel van de tegenstander is verlies.

In Midden- en West-Java is de laatste weken 50.000 kg munitie van de TNI vernietigd. Dat zegt wel wat en brengt ons een streepje dichter bij huis.

Bij de onrust in de grote wereld is dit een peulenschilletje. De duivel waart rond als een brullende leeuw maar god heeft satan nog geen volle vrijheid gegeven.

Poppen aan het dansen

Zou gisteravond mee naar de film in Soebang maar ik had geen puf meer. De wagen zat al stampvol en er moesten nog jongens van de buitenpost opgehaald worden. De jongens van de genie moesten toen weer uitstappen, poppen aan het dansen, allemaal het smoor in. Heb H. een goede reis gewenst en ben gaan zitten rekenen. Heb een mooi sommetje voor je, weet je het nog? Zo nu en dan de kamers controleren op baboes, beetje politieman spelen. Partijtje volleybal, weer wat sommetjes, naar de cantine en met de kok geschaakt en met een innige zoen van jou gaan slapen.

Naar de kerk: het woord horen, bewaren en doen! Jij schrijft jezelf

Om negen uur stond ik op, lekker koud mandiën. Iedereen sliep nog, zondagochtend is er geen appèl. Even de jongens bij elkaar trommelen, over een kwartiertje rijden we naar de kerk. We waren laat maar de chauffeur reed als een duivel en we waren best op tijd.

Weinig kerkgangers. Ds. Jense had een mooie preek. Jezus met het spotkleed aan en de doornenkroon op en toch koning. Zijn rijk is niet van deze wereld maar staat in deze wereld. Wij moeten allemaal koningen zijn. Volgens Ds. zalig zijn degenen die gods woord horen en bewaren. Maar daar moet nog bij: doen! Dat is wat er zo vaak aan ontbreekt.

Ik was er niet steeds bij schat, de duivel had me te pakken en er kwamen slechte gedachten bij me op. Toch deed het me goed, even in een omgeving waar aan god gedacht wordt, even voelen dat het niet allemaal even rot is in deze wereld. We hebben gezongen en voor thuis gebeden.

Liefste, ik antwoord niet op alles wat je over ons geloofsleven schrijft, maar Nan, ik heb daar vaak meer aan dan aan een preek. Denk niet Klaas heeft er toch niks aan en ik schrijf daar maar niet meer over. Ik put er vaak kracht en troost uit maar kan er niet altijd over schrijven.

Jouw leven is bijna een lang gebed, je bidt in je denken. Wat schrijf ik weer vreemd. Jouw schrijven was helemaal niet gek Nanneke. Even in je angstige hart kijken en aan het slot toch weer vertrouwen vinden. Jouw schrijven is altijd heerlijk omdat jij jezelf schrijft.

Wat doe jij nu? Ben je gelukkig en moedig? Speel je met onze schatten of ben je aan het werk. Ga je naar de kerk? De eerste zondag gaan wij samen hè?

Heb geen nieuws snoes. Heb een verjaardagbrief voor Pim gemaakt en ben daar de halve dag zoet mee geweest. Ukkie krijgt er ook eentje in maart.

Leuk om te doen, ze snappen het misschien nog niet maar vinden het vast wel fijn.

Moeder van V. opzoeken, ik heb hem goed gekend

Wil jij V. zijn moeder opzoeken? Zal ik het adres voor je opvragen? Ik zou het wel fijn vinden Nan, dan stuur ik de laatste foto’s die ik van hem nam naar jou.

V. was een jofele, soms rare kwast maar een trouwe kameraad. Ieder kon hij uit razen maar ook zou hij iedereen helpen.

Ja zijn meisje of verloofde was bij de begrafenis. Hoe dat zat weet ik niet. Hij had zo vaak een ander portret op zijn tafel staan. Wij wisten niet eens dat hij kennis aan een meisje had. Heb horen zeggen een verpleegstertje uit Batavia?

Zijn beste diensttijd was de moeilijkste tijd. Na de eerste actie soms dag en nacht in touw om de foerage over kapotte bruggen en gevaar van beschietingen op de buitenposten te krijgen. Liever op patrouille dan brood en blikjes verdelen. Je kunt hem een beetje vergelijken met je broer.

Ik heb van de begrafenis een paar foto’s gemaakt, zie verder bij blog 91. Waar de kisten staan opgebaard onder de vlag en bloemen. Aan de graven tijdens de ontroerende toesprak van de overste. Aan de graven met een wachtmeester en zijn meisje.

Wat moet ik nog meer over hem vertellen? Ik weet het niet. Ik heb hem goed gekend maar weet weinig van hem. Voor mij was hij altijd even hartelijk.

Geen asem bij veldpost Tjisalak

Vannacht er nog even uit geweest. De veldpost Tjisalak gaf geen asem bij de telefonische controle. ‘s Nachts wordt ieder uur naar alle veldposten gebeld om te controleren of alles OK is. Met de pantserwagen er heen. Rotgang zoals altijd. D. had het smoor in dat hij uit bed gehaald was en reed alsof de duivel hem op de hielen zat. Alles was daar goed behalve de telefoon. Die deed het niet wanneer er gebeld werd maar van daaruit bellen kon wel. Heb de orangs gezegd dat zij zelf ieder uur Kasomálang moeten bellen. Binnen het halve uur weer terug en daarna lekker gemaft.

Het mooiste moment van mijn leven

Vandaag weer geen fluit te doen. Even naar de Staf om Wachtmeesterstrepen te halen. Ik loop meestal zonder maar dat is verboden. Daar komt onze djongos met de rijstpot. Later verder lieveling.

Lekker gegeten en me daarna op z’n zaterdags afgepoedeld. M. heeft m’n rug even afgerost dat zit dus goed.

Net als toen die eerste zaterdagavond dat jouw ouders op visite waren en ik voor het eerst bij Kantje alleen thuiskwam. Weet je nog? Heerlijk was dat, ik zie je nog zitten in je groene jurk op je hoekstoeltje bij het kacheltje. Veel van die heerlijke dingen van ons vergeet ik nooit snoes en plotseling word je er door iets kleins als poedelen aan herinnerd.

Onze trouwdag is tot nu toe het hoogtepunt want toen werd de liefste van de wereld mijn vrouw. Ook minder goede dingen komen me te binnenschieten, wat altijd nog leidt tot zelfverwijt, waarom….

Straks krijgen wij elkaar DV weer opnieuw, jou voor het eerst weer in mijn armen drukken, je ogen zien, je mond. Dat moment blijft denk ik het mooiste van mijn leven.

Bang voor de toekomst

Ik ben ook vaak bang, niet voor jou maar voor de toekomst van ons en onze kinderen. Zo las ik gister de belevenissen van een Sovjetgeleerde die lange jaren spionagedienst voor Stalin in Canada gedaan heeft. Tot ‘n 24^ste had die man in Rusland gewoond en werd toen met vrouw en kinderen uitgezonden. Het was een verhuizing van de hel naar de hemel, uit de cel van het communisme naar de vrijheid van de democratie, van honger naar overvloed. Lange jaren werkte hij voor zijn land en na het einde van de laatste oorlog kwam er bericht uit de Sovjetunie dat ze de geallieerden niet meer als bondgenoot zagen maar als buren en later eventueel als vijanden moesten beschouwen.

Hij heeft meegewerkt aan Stalins greep naar de wereldmacht want dat is de bedoeling van Rusland. Hij kon het niet langer volhouden en is gedeserteerd met de geheime papieren van het spionagenet welke hij heeft uitgeleverd aan de Canadese regering. Daarmee bewees hij de wereld een grote dienst maar verried hij zijn land, volk en achtergebleven familie.

Vooral zijn familie raakte dat besluit want vadertje Stalin stelt in de eerste plaats ouders, broers en zussen en ook verdere familieleden verantwoordelijk voor het verraad. Dus op dezelfde manier als de moffen met onze gijzelaars. Ze worden berecht als waren zij de dader zelf en worden omgebracht of gaan voor vijf jaar in een concentratiekamp waar niemand het langer dan drie jaar uithoudt.

Het ging hem hoofdzakelijk om zijn vrouw en kinderen. Hij durfde zijn gezin niet aan de hel op aarde bloot te stellen. Duitsland was erg maar wee het land dat onder de Russische knoet komt.

Natuurlijk hoeven wij ons daar de eerste jaren geen zorgen over te maken en sussen we ons weer gerust, het valt wel wat mee, net als voor de oorlog met de Duitsers. De Rus heeft de tijd, werkt langzaam maar zeker, de landen rijp maken voor het communisme. Hoe dat werkt weet alleen de duivel, China, Malakka, hier in Indonesië als ze niet uitkijken.

Stakingen in Frankrijk, Italië en Duitsland, waar ze goddank nog weinig succes hebben doordat ze een tip van de werkelijkheid gezien hebben.

Zelfs in ons goede landje stakingen door communistische ontevredenheid. Wat betekenen de tegenmaatregelen zoals de Benelux en de Verenigde Naties? De klap opvangen van de eerste stoot. Als de Rus zelf niet wordt aangepakt zijn we onherroepelijk verloren.

Hitler heeft gedreigd met evacuatie van geheel Nederland. Stalin neemt wat hij nodig heeft en knuppelt de rest dood of laat ze zich doodwerken in zijn mijnen.

Erg somber hè liefste. Zo’n vaart zal het niet lopen, zo ver is het nog lang niet. God blijft altijd bij ons maar hij heeft ook gezegd let op de tekenen des tijds.

Toenemende werkeloosheid terwijl er zo veel werk is, rare zwartkijker

Ben ik bang voor mijn eigen hachje? Nee maar ik heb vrouw en kinderen. Ik las in de krant over toenemende werkeloosheid in ons land, nu, nu er nog zoveel werk is. Volgend jaar zitten we met tien miljoen mensen op een kluitje. De grote overbevolking is oorzaak van alle ellende. Nederland moet zich herstellen, het land weer opbouwen en dat zal ook wel gebeuren. Maar de werkeloosheid wordt steeds groter en het volk steeds ontevredener omdat het geen bestaan vindt.

De eerste 10 – 20 jaar is er voor geschoolde vakmensen werk. Maar wanneer we weer het peil bereiken dat het aanbod groter is dan de vraag zoals voor de oorlog, komt er weer een crisis, de elkaar opvretende concurrentie.

Ik kan een zaak beginnen en die misschien vooruitbrengen ondanks hopeloos gedonder met vergunning dit, loonstaten boekhoudingen dat, honderden een voorschriften en als de winst behoorlijk is, wij onze kinderen een goede opvoeding willen geven, zelf genieten van onze arbeid, komt Lieftinck of wie dan ook en strijkt het geld in het laadje om andere gaten, waar minder verdiend wordt, werkloosheid mee te stoppen.

Met andere woorden, vele varkens maken de soep dun. Ik ben een rare zwartkijker hè. Maar zo zie ik het leven op den duur in Nederland.

Ach schat, ik zal met hard werken gelukkig zijn naast jou maar ik vraag mij wel eens af wat onze kinderen boven het hoofd zal hangen. Kunnen wij ze met gods hulp een goede toekomst geven?

Straks samen aan de toekomst werken

Soms ben ik jaloers, nee dat is niet het juiste woord, op emigranten die de durf hebben alles wat hen aan vaderlandse bodem hecht op te geven om met hun gezin aan een nieuwe toekomst te bouwen in gods grote wereld. Soms zou ik mijn schatten willen meenemen en vluchten voor de dreiging van oorlog, honger en ellende. Het mag geen vlucht zijn, ik ben ook niet bang voor mijzelf Nan, ik weet eigenlijk zelf niet wat het is.

Voor mijzelf bleef ik het liefst in Friesland omdat ik Fries in hart en nieren ben. Ik weet hoe jij erover denkt. Voor de kinderen zou ik het doen.

Als je in Nederland leeft zie je een hoop dingen niet, het is wel eens goed om ze van buitenaf te zien. Het heeft me veel kijk op toestanden gegeven waar ik vroeger geen benul van had, mijn wereldje wilde niet verder dan Raard en omgeving. Nederland is een goed land en kan er niks aan doen dat de grond zo vruchtbaar is en het volk zich opstapelt zodat er voor duizenden jonge mensen geen levensruimte en bestaansmogelijkheden zijn.

Wat te doen? Gewoon doorgaan en vertrouwen op god? Ik weet het vaak niet, ik ben niet zeker van mijzelf. Ik denk dat we beter samen over deze dingen kunnen praten in plaats van schrijven. Ik ben geen zwartkijker of pessimist, ik zie niet tegen moeilijkheden op, overal ter wereld zijn er moeilijkheden om te overwinnen, vooral ook voor emigranten, afgezonderd en een vreemde taal en levenswijze. Ik kom er niet uit. Ik hou van het oude Holland en denk vaak dat het allemaal meevalt maar als ik let op hoe alles draait zie ik er tegenop.

Ik heb genoeg van het zwerven en verlang naar een rustig bestaan bij mijn lievelingen. Ik zou ook jaren de rimboe induiken wanneer ik daarmee een bestaan en toekomst voor ons kon verwerven. Ik kan mij niet vrijwaren van oorlogsdreiging, wel zou ik een geruster gevoel hebben ergens aan een front dat mijn vrouw en kinderen veilig zijn zoals nu. Ik hou erover op. Ik kan nu geen plannen maken, dat moeten wij samendoen.

Ik wil je niet de indruk geven dat ik er het liefst tussenuit ga want dat is niet zo. Ik wil alles doen voor jou en onze kinderen en wil mij zelf uitschakelen. Mijn grote ideaal is mijn vrouw en kinderen gelukkig maken alleen ik weet nog niet hoe. Wat een lang verhaal hè Nan? Ik wil zo eerlijk mogelijk zijn, je niet wijsmaken dat ik mij geen zorgen maak, het komt wel terecht en god zorgt voor ons.

Vooral dat laatste is makkelijk gezegd en goedkoop. Het kan dezelfde betekenis hebben als Laat Roosje maar zorgen. Maak ik het je moeilijk? ‘k Heb je zo lief, laten we god om hulp vragen en straks samen aan de toekomst werken.

Onwennig

Mevrouw Bruinsma, ik zit een beetje te prakkiseren wat ik je zal schrijven, het wil niet, heb geen post en toch heb ik geen rust wanneer ik het niet doe, ik moet je schrijven.

Zal je eerst heel stevig fijnknijpen. Je vertellen wat ik allemaal gedaan heb of liever niet gedaan heb. Kaartje leggen, borreltje drinken en tot 2.00 uur gelezen in Hollands Glorie waar ik te veel meeleefde. Zat alleen, ramen en deuren open met de vertrouwde nachtgeluiden die ik niet hoorde. Plotseling hoorde ik een geweer ontgrendelen, schrok me een hoedje, keek de zwarte nacht in maar zag niets, bleef zitten en las verder.

De krengen. Het eerste moment had ik geen 100% zekerheid maar het volgende moment voelde ik, ik weet niet hoe, dat de wacht me een poets wilde bakken. Ik zat als een schietschijf in het licht van een 100 watt lamp zoals we iedere avond zitten behalve wanneer we het te koud vinden of er zwermen ongedierte op het licht afkomen. Ik had natuurlijk op dat geluid, waar geen enkele soldaat zich in vergist, moeten opspringen en dekking zoeken, de knapen hadden dan hun plezier gehad.

Toen ik later in de wacht kwam bleken we veldpolitie op wacht te hebben. De sloebers beweerden pertinent dat niemand zijn spuit ontgrendeld had en dat zij niets gehoord hadden maar ik zag aan hun onbewogen koppen en hun heen en weer schietende ogen dat ze logen. Rotgeintjes maar ik kon niets bewijzen maar mijn oren liegen niet. Een beetje god verzoeken, ik houd voortaan de deuren dicht.

Heerlijk geslapen, ongewassen met de haren rechtovereind in de pyjama verder lezen, wat een orang! Na de rijst een boompje en toen pas de mandiekamer ingedoken, m’n zondagse pakje aan en daar ben ik dan. Heb nog niet voor je gebeden, het wil niet. Ik verlang naar post, zeg maar meteen dat je onwennig bent knaap. Kon ik maar even bij je koesen want je bent mijn vouw, meisje, vriendin maar ook memmi, snap je dat?

Geen nieuws. Hier is alles rustig

Vandaag hoopte ik weer een brief te krijgen maar er waren alleen krantjes. We worden tegenwoordig doodgegooid met allerlei oude tijdschriften, kranten, boekjes en wij zijn daar dankbaar voor. Weer een heel pak lectuur van de Band Nederland – Indië, ook een boek voor mijn verjaardag gekregen. Dat doet goed schat. Maar wanneer er zo’n grote zak zeepost komt en er zit geen enkele brief bij van alles wat je lief is, is het net alsof al het andere in waarde verliest.

Er is hier geen nieuws, alles draait goed en het gebied is rustig. Heb weinig tot niets uitgespookt. Bah wat zit ik te zeuren. Heb drie dagen niet geschreven.

Lachen is troef, alles lijkt nutteloos en ik kan er niet zo best meer tegen

Maandag brandhout uit de theetuinen gehaald, de kok kan weer een maand stoken. Gisteravond soldatencabaret, De Wapenbroeders. Heb de cantine overhoopgehaald, alles eruit gegooid en een toneelzaal gemaakt, iedereen had een zitplaats, ook de jongens van de buitenposten. Wat een drukte voor een paar uurtjes. Het gezelschap bestond uit zeven militairen met muziekinstrumenten. Ze kregen de stemming er wel in, behalve de schunnige ruwe moppen die er als koek ingaan, was het wel aardig.

Het programma heet Lachen is troef. Platvloers loltrappen, ons is niets te dol. Wat verwacht je anders van jonge dienstplichtige militairen. Ze zijn uit diverse onderdelen gehaald, de een met een accordeon, de ander met een trompet, enz, afgedankte burgerpakjes aan, raar hoedje op, de hele kluit op een drietonner, fiks het maar. Controle op programma’s is er niet. Jan soldaat slikt het wel. Verdomd handig, hebben de buitenposten ook eens wat, de NIWIN-gezelschappen komen daar met hun producties nooit.

 De jongens zijn een nacht overgebleven en hebben het goed gehad.

Ik heb iets voor Ukkepuk gemaakt, een vilten beertje, heel eenvoudig, platte stukken op elkaar. Nu wil ik ook iets voor Pim maken maar ik weet nog niet wat.

Volleyballen, alles gewonnen, middagdutje. Alles was goed thuis in je laatste brief. Hoe kan ik dan zo somber doen. Eten en de dag is daar.

Wat stom en onbelangrijk allemaal Nan. Een tijdje geleden wisten we waar we hiervoor zaten maar nu de patrouilles niets meer opleveren lijkt alles nutteloos. Ik kan er niet zo best meer tegen Nan en toch moeten we volhouden hè?

Zo net kwam er bericht dat een moeder van een van de jongens is overleden. Zijn vader is ook al overleden terwijl hij hier was, het leven is voor sommigen wel heel hard. Wat moet ik dan iedere dag dankbaar zijn, dat ben ik ook maar je weet wel meiske. Schat ik weet niks meer.

Je laatste brief nog even

Nog een vraag uit je laatste brief, wij Wachtmeesters draaien in de wacht mee om het voor de jongens iets lichter te maken. Ze zouden anders om de vijf nachten wacht hebben naast de gewone patrouilles, nu om de 7 tot 8 nachten.

Je was even met onze schatten naar mijn vader geweest – wat in rykdom -. Vader is een schat. Je had een goede dag, plezier in je werk, fijn ritje op de fiets naar Dokkum en nog sjans ook, een mooi roze lapje voor een pyjama, wat voor streepje krijg ik? De zon scheen in je zonnige hart.

De zondag erop was het mis, een onwennige en sombere dag, weg zon in je hart, komt er dan nooit een eind aan deze tijd, piekeren of het wel goed is dit of dat, preek bleef op afstand en blij dat Ds. amen zei.

Nee beter geen grammofoonplaat met jouw stem zie blog 39 ik kan er ook niet tegen en wil het liefst alles van jou bewaren voor straks.

Hoop dat ik in de kerk op m’n kop krijg, slingeren tussen geloof en ongeloof

Ik ga straks naar de kerk en hoop dat ik behoorlijk op mijn kop krijg.

Beiden onwennig, even in mijn armen, een zachte kus op je haar, het is een hele toer maar wij moeten nog volhouden.

Of dit gods wil is, zijn weg voor ons? Moeilijke vraag Nan. Ja wanneer we in god geloven en nee wanneer we er niet in geloven dat hij onze weg bepaalt. Wij slingeren steeds tussen geloof en ongeloof, is het toch zijn weg of is het mijn eigen schuld, had ik maar niet zo stom moeten zijn om te gaan.

Bij god is alles van tevoren bepaald maar hij laat het aan ons over wat wij ervan maken. Probeer het eens te zien als onze eigen weg en je loopt meteen hopeloos vast. Na de kerk verder.

Jank daar ben ik weer. Wat een rare zwartkijker. Machtige preek gehoord. Nu weet ik weer dat Christus alle rottigheid heeft overwonnen en onze toekomst altijd goed is in hem. De eindoverwinning is zeker en ik heb weer goede moed voor hier en voor later. Samen danken voor deze week en bidden voor de nieuwe. Een innige omhelzing, nacht Janke, Pim en Uk.

Geen post. Geloof dat de KLM alles op Mauritius nu weer voor elkaar heeft en de postverbinding weer een beetje normaal gaat. Vertel me even van vandaag, dat gaat niet hè? Is alles goed, ook met onze hummels? Kun je nog moedig en geduldig zijn? We weten het wel Jank, in de regel gaat het wel maar zo nu en dan zou je even een moord willen doen.

Met mij alles best meiske, heb niets beleefd en niets gedaan maar ik heb goede moed en ben gelukkig omdat ik je liefheb en alles nog heb.

Film

Gister naar Djalant, een Franse film gezien. Een goede film met een goede strekking. Een gelukkig huwelijk, ontrouw, geen happy end maar boetedoening en verder leven in het klooster tot eer van god en Maria. Ik weet wel dat wij over dat laatste anders denken maar het deed me toch goed. Bijna altijd wordt het met liefde en huwelijkse trouw in de film niet zo nauw genomen en een geestelijk tintje zit er maar zelden bij. Jammer dat de stroomspanning weer zwak was, het beeld was wazig en de werkelijk fijne muziek bijna niet te horen.

’t Was al bijna 24 uur, schatten een zoen en heerlijk gemaft.

Tandarts, grote kerels knijpen ‘m voor het boortje

Om 7.00 uur er uit en naar de tandarts in Soebang met als doel alles eruit! Niks hoor, dokter achtte het niet nodig, heeft me lekker even te pakken gehad en een kies gevuld. Hij zal alles zoveel mogelijk opkalefateren en het ontbrekende aanvullen. Dus hier en daar een stukje kunstgebit. Daarvoor moet ik naar Poerwakarta. Bevalt het niet dan kan ik als ik terug ben op rijkskosten nog geholpen worden. Voor de demobilisatie worden we van top tot teen nagekeken. Eerlijk gezegd voel ik ook weinig voor een heel kunstgebit of ben ik kleinzielig en bang voor het trekken. Ja ook wel hoor. De hele lange ochtend wachten, er zaten wel 30 man. Ook wel vermakelijk, de een maakte de ander bang en je staat versteld hoe sommige grote kerels zich knijpen voor het boortje. Een van de knapen ging bijna tegen de vlakte, bij het trekken brak de kroon en de rest moest opgegraven worden. Had je toen al die smoelwerken moeten zien.

Ik heb zitten wachten van 8.00-11.00 uur, ben toen gaan koffiedrinken en een bij orang Chinees, wel duur hoor, fl 3,- en heb daar gewacht tot de rest klaar was en dat was pas om 13.00 uur. Oervervelend maar we hebben in het leger wel leren wachten. ‘k Was ook wel bang dat alles eruit getrokken zou worden en ik met een lege mummelmond thuis zou komen. ‘k Weet wel schat, jou hindert het niet maar zelf wil ik het liever niet.

Weer zelfde schuitje, praten en niet opschieten, te hard voor Soekarno en zijn medeplichtigen?

In de krant weinig nieuws, het lijkt soms net alsof we weer in hetzelfde schuitje zitten, veel praten, weinig opschieten. De zuivering gaat door en het is voor de TNI-troepen steeds moeilijker. Ons land durft tegenover het buitenland de Repoeblik nog niet helemaal overboord te gooien. Het stel oorlogsmisdadigers wil nog niet helemaal meewerken en ik hoop dat ze nooit weer een kans krijgen.

Ben ik te hard in mijn oordeel over Soekarno en zijn medeplichtigen Nan? Ik kan het niet anders zien na alles wat ze dit volk en ons aangedaan hebben.

De Repoeblik medezeggenschap geven, weer terug naar Djogja, een Repoebloekeinse deelstaat wil zeggen zodra ze de kans zien alleenheerschappij over Indië en rijp voor het communisme, de grote slokop en aardsvijand nummer 1. Zit ik weer te orakelen Nan?

Grote strijd om de wereldmacht, Uncle Sam of Vadertje Stalin

De Indiëpolitiek raakt op de achtergrond. Aller ogen zijn gericht op Zuidoost-Azië dat ernstig bedreigd wordt door het communisme. Liam, Birma, China, India dat de banden met Engeland heeft verbroken en nu zogenaamd helemaal vrij en zelfstandig is. Australië wordt wakker en wil eindelijk iets aan de rode vloed doen. De grote strijd om de wereldmacht is in volle gang.

Nu wordt het een koude oorlog genoemd. Rusland werkt met alle mogelijke ondergrondse middelen, ontevredenheid zaaien en hemel op aarde beloven. Amerika geeft Europa materiële en militaire steun om de rode zondvloed zo lang mogelijk te keren. Wie zal het winnen Uncle Sam of Vadertje Stalin? Vrede of oorlog? God of satan?  Kiezen wij voor god dan hoeven wij ons geen zorgen te maken.

Tijdens wereldnood zitten christenen elkaar dwars om kleinigheden

Vanmiddag hadden we een gesprek over de scheuring in de gereformeerde kerk. H. kreeg een kerkblad van de Scherkerk [???] toegestuurd, een soort propagandablad en het beknibbelen van medechristenen. Hoe is het eigenlijk mogelijk dat in deze grote geestelijke wereldnood christenen elkaar dwarszitten om kleinigheden?

God vraagt alleen van ons dat wij in Jezus geloven. Nederland wordt dood gepreekt, het zou goed zijn wanneer de helft van de dominees als dienstplichtig militair naar hier gestuurd zou worden, dat wil ik nog wel eens zien of zij elkaar nog in de haren zitten. Ze kunnen het – ik geloof in een heilige algemene christelijke kerk – beter omzetten naar – ik geloof in die en die dominee of professor -. De duivel is zo link als de pest en weet hoe hij tweedracht moet zaaien. Ik denk wel eens dat de christenen te veel op god de goede vader vertrouwen en te weinig in de duivel geloven. Klaasje waar zit je nu weer?

Soms krijg ik het ook benauwd snoes maar nu niet, ik voel mij rustig en weet dat wanneer wij dicht bij god blijven alles goed is, zelfs onze toekomst is dan licht. Ken je het gezang Wat de toekomst brenge moge, mij geleidt des heren hand? Samen zingen en bidden voor alles en dragen onze zorgen op aan hem die zo groot en sterk is dat hij allen die hem dwarszitten met een tik naar de hel…..

Wat is dat nu weer voor rare uitdrukking, vergeef me Nan?

Ik zit naar m’n lievelingen te kijken, dat kan ik nu rustig doen zonder dat het de anderen opvalt. Wat is er nog veel moois in de wereld meiske, wat ben jij lief en wat hebben wij heerlijke mollen!! Hoe heerlijk zal het zijn mijn schatten straks weer te zien. Wat ben ik gelukkig. In wat voor omstandigheden ook, het zal goed en heerlijk zijn.

Ik heb veel gezien en veel geleerd, het lijkt vaak allemaal zo mooi, prachtige kastelen van huizen, moord sleeën van wagens, bergen geld maar echte diepe liefde kom je niet vaak tegen, het raakt uit de mode en is ouderwets. Maar ik dank voor de rijkdom die wij hebben gekregen in elkaar. Spaar ons en breng ons DV weer bij elkaar. Nacht lievelingen, túten van dyn Kayemantsje en jimme heit.

Herstel Repoeblikeinse regering?

Goed nieuws op de radio, de Nederlandse regering peinst er niet over om de Repoeblikeinse eisen van herstel van de Repoeblikeinse regering in Djogja in te willigen. Het dagblad Trouw heeft geleuterd en een rare streek uitgehaald met het bericht dat onze regering zou toegeven aan Soekarno. De rondetafelconferentie is uitgesteld maar als Nederland zich niet laat kisten komt het wel voor elkaar. Zo dat is dat. Het valt vaak niet mee maar toch met frisse moed verder.

Wachtje en patrouille, een aanvalletje om de verveling te verdrijven, dwaas

Gisteravond wachtje gedraaid, veel regen en de uren kropen traag voorbij, slaap als een os. Als je met je maat zo de donkere nacht in tuurt en de regen je slaperig maakt hoop je soms dat er iets gebeurt, een aanvalletje of zo om de eentonigheid te breken, dwaas hè Nan. ‘k Was te suf om te denken, na twee uur ben je uitgepraat. Je loopt je rondjes daarna zit je te soezen in het wachtlokaal, zo nu en dan de posten even bellen en doorgeven aan de staf dat we nog leven, niets te kankeren.

Vanochtend een patrouille gelopen oftewel een zondagse wandeling gemaakt. De Kapitein zit in Bandoeng en de Ltn. van 41- RVA wilde een goede beurt maken. Rondje van Raard over de Hoge Brug, langs de Birdaarder straatweg naar Dokkum en dan terug naar Raard (ongeveer 20 km), maar dan bergje op, bergje af.

Foerier

Van de foerier een nieuwe witte handdoek, twee paar sokken, onderbroek en hemd, schoenen tida ada. Had een paar sokken extra kapot gemaakt, heb het stoppen opgegeven en baboe maakt enorme knobbels waar je blaren op loopt.

Heb nu vijf paar nieuwe sokken en hou daar nog wel wat van over voor thuis.

O ja nog een nieuwe veldbroek waar de knopen bij het passen van af vielen. Baboe is een middag bezig geweest om alle knopen extra vast te sjorren.

Nog nooit zo’n bui gezien

We reden door een muur van water naar de kerk, de weg leek op sommige plaatsen een kali. Gelukkig een goed zeil over de auto anders waren wij verzopen. Een beetje overdreven maar ik heb het zo hier nog nooit gezien en in ons waterlandje komt het helemaal niet voor. De hele kluit zit in de cantine naar de reportage van de voetbalwedstrijd Ned.-België te luisteren, ik hoor de uitslag straks wel.

Hoe heb jij het gehad Nan? Heb je weer moed en geduld voor de nieuwe week?

Zolang ik in de kerk zit is het wel goed maar na het amen is alles bijna meteen weer weg, net als na een film, je ziet en hoort het maar je vergeet het zodra het ondermaanse je weer opslokt.

Met kanonnen schieten in Soemandang?

Bij terugkomst hier alles in rep en roer. Er zou met onze kanonnen in het Soemandangse geschoten moeten worden. Goal voor de Belgen zeker, hoor geen gebrul.

In het Soemandangse waren onze militairen in bespreking met de TNI-groepen in dat gebied. We weten hoe dat gaat, ze zeggen geen ja en geen nee en houden ons aan het lijntje en beschieten intussen wagens en kampen.

Wijselijk, hoewel veel te laat weer, zijn de onderhandelingen afgebroken en krijgen ze nu op hun donder.

Enfin, het gaat onze neus voorbij, ik geloof dat de C-batterij het opknapt. Zo zie je Nan dat er met praten weer niets te bereiken viel. Dit was in het klein precies hetzelfde als wat wij tot nu toe meegemaakt hebben in het groot. Verspilde tijd, verspilde levens en gelegenheid voor de TNI om zich vast te bijten. Hier in ons gebied lukt dat niet. Zodra ze hier een poot zetten is het als de bok op de haverkist. Ze weten het en blijven buiten schot.

Tjonge wat gaat die reporter te keer. Al hing zijn leven ervan af.

Ik had nog een blikje kaas over van kerst, door het Kuninganse reis vergeten, heerlijk op een paar sneetjes brood. Het schijnt daar nog steeds niet pluis te zijn.

Weer een goal voor de Belg. Twintig stinkstokjes verloren met kaarten.

Koes Wim en Zus even en geef ze een knuffel en dikke tút van heit. Zijn ze vandaag lief? Kun je met hen buiten genieten?

Duivels dilemma grote strijd tussen verlangen en max vier kinderen

[Hilma aan het woord. Mijn ouders strijden met het dilemma van het verlangen naar alles van elkaar en beiden geen kindje willen verwachten zolang er geen eigen woonplek is. Maar hoe kunnen ze na meer dan drie jaar van elkaar gescheiden te zijn hun verlangen in toom houden? Hulpmiddelen om een zwangerschap te voorkomen mogen door het geloof niet, hun samenzijn zou dan verworden tot een elkaar gebruiken.

Het enig wat misschien niet zondig is om in de dagen van onvruchtbaarheid in de cyclus tot elkaar te komen. Maar dan nog, enerzijds verlangen beiden heel erg naar een derde kindje, om dat samen te verwachten en samen op te voeden, anderzijds is de liefdesbeleving pas helemaal echt wanneer aan dat verlangen ten volle tegemoetgekomen wordt.

Het is een duivels dilemma en ze kunnen er per brief niet uitkomen. Ze kunnen niet met zekerheid garanderen dat ze dit aankunnen. Ze moeten elkaar zien om dit te weten. En dan nog.

Of zij, mocht het toch zover komen dat er een kindje komt en er geen eigen woonruimte is, het toch niet beter is om bij zijn ouders in te gaan wonen. Daar kunnen ze een eigen kamer en slaapkamer hebben, daar kan zij alleen voor hun gezin koken, dan zou zij veel meer haar eigen leven en werk hebben.

Mijn vader schrijft hier open en eerlijk over en zijn taal blijft in deze van hen.]

Jij kunt je beter tegen mijn moeder verzetten dan tegen je eigen moeder. Mijn moeder denkt heel anders dan de jouwe. Zij kan met liefde en zorg om jou zeggen of alleen maar met een blik kijken – hoe kan Klaas dit mijn Kantje aandoen -.

Denk niet dat ik je wil overhalen maar volgens mij is het van twee kwaden in dat geval nog het beste.

Ik wil alles zoveel mogelijk eerlijk en open met jou bespreken en zoveel mogelijk met alles rekening houden. Het lukt nu veel beter dan vanmiddag, net alsof ik heel dicht bij je ben. Mijn grootste wens is om mijn lieveling, die zoveel heeft opgeofferd, die zo verlangt naar haar eigen leven met haar eigen gezin gelukkig te maken.

Je zou je eigen meubels kunnen gebruiken, je zou je eigen baas zijn, je zou net zo kunnen leven als in Wezep. [Tussen de militaire training in Tilshead Engeland en het vertrek naar Indië hebben mijn ouders een half jaar samen met Wim in Wezep gewoond. De enige tijd dat zij met hun drieën in een eigen woning woonden].

Bij jouw moeder blijf je kind in huis en kunnen wij niet in aparte kamers wonen. Alleen in geval dat er geen andere oplossing is, zouden wij bij mijn ouders in kunnen wonen.

Even kijken, jij zit bij mij in jouw stoeltje, hoe ik alles oplossen wil en dan ga jij mij vertellen wat je ervan denkt. Dit lijkt mij het beste voor jou, voor ons in geval we gedwongen zijn langere tijd in Raard te blijven. Wanneer ik niet meteen werkkring en een huis kan vinden dan werk ik thuis wanneer mijn vader mij de zekerheid kan geven een vol loon uit te betalen.

Anders werk ik gewoon bij een baas zoals vroeger en we wachten rustig af en kijken rond naar iets anders. Ik vind het niet erg wanneer ik ’s morgens en ’s avonds een eind moet fietsen, duizenden doen dat, waarom ik niet? Ik kan genoeg voor ons verdienen.

Ik geloof wel dat ik nu het donkerste van de lichtste kant heb bekeken.

Ben je het met mij eens? Wij allemaal bij Beppes kleine huisje gaat wel voor een paar weken maar niet voor maanden. Ik kan bovendien bij thuis twee beter voor jou en de kinderen opkomen want bij jouw moeder kan ik niet van mij afbijten zonder brokken te maken. Moeder kan er niet tegen en jij ook niet. Bij thuis twee wel en daar is het wel eens goed dat er iemand op de ketel slaat en is het kort maar heftig.

Lieveling ik moet je nog veel meer schrijven maar ik ga eerst slapen, het is 2.00 uur en ik heb zes postvellen vol.

We kunnen er niet meer zo goed tegen, we zijn gejaagd en onrustig   

Vanavond een stapel heerlijke brieven van jou, voel mijn innige dank Jank, ik ben heerlijk even bij mijn schatten geweest. Alles was goed thuis, toch is er iets met jou, ik denk hetzelfde als jij in mijn brieven miste. Jij kunt het niet verklaren en ik ook niet. Wij lezen onze brieven gejaagd door, we zijn er gelukkig mee maar vinden er niet alles in en zien alweer naar de volgende uit. Ik geloof niet dat ons schrijven soms een sleur is maar het duurt gewoon te lang vrouwke. We kunnen er niet meer zo goed tegen.

Wel schrijven we steeds alles is goed, goede moed en gelukkig maar hoe kort van duur is dat vaak. We zijn gejaagd en onrustig en kunnen het niet voor elkaar verbergen. En dat is ook niet nodig hè Nanni?

Jij zoekt afleiding in onze kinderen, je werk, een tijdje lezen, breien. Ik in allerlei karweitjes, heb bijna twee dagen met een verrekijker zitten prutsen, geen rust tot het me gelukt is. Het prutsen met die kijker is eigenlijk dwaas. Het is een legerkijker en het is verboden om dat soort dingen te repareren. Maar ik met mijn eigenwijze kop net zolang mieren tot het hele geval uit elkaar ligt met alle lenzen, prisma’s, schroefjes en klemmetjes. Het ging me er alleen maar om te proberen of ik het kon. Nu ben ik weer tevreden want het apparaat waar alleen deskundige opticiens aan mogen knoeien heb ik bijna weer klaar.

Kerk en bidden helpen niet meer

Ons kerkgaan en bidden helpt niet meer. De onzekerheid, steeds weer uitstel van onze vurige wens heeft onze rust en hoop een geduchte knauw gegeven Jank. We hobbelen van de ene maand in de andere, niets doet er meer toe, wij klemmen ons vast aan die ene hoop, die ene gedachte -WANNEER-.

Ik geloof wel dat dit de oorzaak is. De hoofdoorzaak is dat wij onze inwendige rust en vertrouwen op god kwijt zijn en wij kunnen dat niet aan elkaar teruggeven. Ik heb al dagenlang niet echt kunnen bidden. Ik sla nooit een kerkgang over maar wat geeft dat wanneer mijn kop er niet bij is.

Bid Nan dat god mij niet loslaat en mij geeft wat ik verdiend heb, god hoort jou. Hoe zal het straks gaan wanneer ik god hier nog steeds niet gevonden heb? Ik kan nu niet met je bidden lieveling, doe jij het en vraag alleen maar om rust voor onze zielen.

Te lamlendig om te leren voor het sleuteldiploma

Nu weer even over mijzelf. 30 Maart examen voor het sleuteldiploma, algemene ontwikkeling. Je weet ik sta er hopeloos voor. Ik was de laatste tijd te lamlendig om te leren hoewel ik er tijd genoeg voor had. Ik geef mijzelf een grote schop om in te halen wat nog mogelijk is. Ik moet in twee weken de halve cursus nog doorwerken en ik ben zo stom als een os. Ben alweer bezig geweest, rekenen is het moeilijkst. Vooruit Klaas schiet op, om zes uur eruit en laat je niet verleiden door een partijtje kaart. Het valt niet mee hoor wanneer de anderen onder veel geschreeuw boeren en nellen en ik al mijn aandacht nodig heb voor breuken, cilinder en pyramide inhoud. Enfin, geef me maar op m’n kop, je hoort er wel van snoes, ik waag nog een kansje.

Nu een alles zeggende zoen. Heb je zo lief en zo nodig al kun je dat maar zelden merken. Daaag allerliefste schatten.

Weer een dag, partijpolitiek boven eenheid

Naar Poerwakarta geweest, met drie man naar de tandarts over hele slechte weg maar door prachtige natuur en in een heerlijk zonnetje. Had net zo goed binnen kunnen blijven, de tandarts kon mij niet helpen. Volgende week weer.  Na een half uur stonden we weer buiten. Ik had om voorrang gevraagd want het was zo ver. Hij hapte, de andere patiënten mopperden, wij waren zo klaar, goeie morgen en sterkte.

Heb een blik koffiebonen gekocht, het is al dicht gesoldeerd dus het kan zo over gestuurd worden. Om 12.00 uur binnen, gegeten, jou geschreven en de hele middag geleerd, kennis van eigen land.

Ze beginnen met het licht te knoeien. Er draait vanavond een film, alle lichten moeten uit om de stroomspanning zo veel mogelijk te verhogen. Ik zoek wel een kaarsje en blijf lekker binnen.

Ik moet moeder schrijven, het is bijna een jaar geleden dat jouw vader gestorven is, ik zie ertegenop. Ik weet niet wat ik haar moet schrijven. Ik weet hoe hij door je moeder en jou zelf gemist wordt en ik kan niet troosten. Ook jij mist hem in zoveel dingen schat, vooral zijn rustige natuur was jou tot grote steun. Hoe helder was zijn inzicht in vele levensproblemen, ook over politiek gaf hij vaak duidelijk en helder commentaar. Dat kan ik je niet geven. Heb me pas de laatste jaren met politieke verhoudingen beziggehouden nu ik met de Indische kwestie in aanraking ben gekomen.

Met de beste wil kan ik nu geen overzicht krijgen, het lijkt allemaal even tegenstrijdig. Wel weet ik dat onze binnenlandse politiek er na de oorlog niet beter op is geworden, de ene na de andere partij verbrokkelt.

Daar floepen alle lichten uit, verder met kaarslicht.

Onze politiek is afhankelijk van het buitenland omdat wij economisch afhankelijk zijn. Bijna alles staat momenteel in verband met de Indiëkwestie. Nog altijd zoeken de verschillende partijen naar een oplossing en volgen daarbij vaak jammer genoeg de partijpolitiek terwijl wij eenheid moeten hebben.

Onze regering schippert met het buitenland en wij, ons leger met onze regering. Of de werkelijk goede oplossing wordt gevonden is nog steeds de vraag. Nederland met al de politieke partijen en verdeeldheid is speelbal van de grote wereld.

Voor zover ik het kan begrijpen wil Nederland Indië werkelijk onafhankelijkheid geven op een gezonde basis. De gezonde basis is in de eerste plaats zonder de Repoeblik van Soekarno, die zich als een wanbestuurder heeft gedragen. Hij wordt ons door buitenlandse bemoeienis toch weer opgedrongen.

Ten tweede dat Nederland op het vrije Indië geen dwang maar wel controle wil uitoefenen, we kunnen de handel niet missen. Denk aan onze scheepvaart en Indische producten. Niet dat Indië daar slechter van werd maar er zijn andere kapers op de kust. Amerika ruikt geld en speelt geen open kaart.

Indië zelf neigt natuurlijk naar het buitenland en als Nederland niet op de tellen past gaat Amerika of wie dan ook met de buit strijken, uitvoer naar de wereld voor tijdelijke welvaart en overbodige luxe hier, terwijl wij op een houtje bijten. Als Indië zich heeft verkocht aan het buitenlandse kapitaal met de duimschroeven erop wordt het in de zogenaamde vrijheid nog veel afhankelijker en armoediger dan ooit onder Nederlands bestuur om elkaar vervolgens in haat en nijd op te vreten. Als hier geen deskundige leiding achterblijft op de industrie, fabrieken, landbouw plantages, economie, handel en politiek dan gaat alles naar de verd… Indië en Nederland beide.

Het zou uitdraaien op roofbouw, tijdelijke topjaren en daarna de terugslag, verwaarlozing, corruptie en armoe zoals onder de Jappen en het Repoeblikeins bewind. Een land dat 300 jaar leiding nodig had om te worden wat Nederland ervan maakte kan niet in een paar jaar op eigen benen staan, net zomin een kind zich redden kan wanneer het net heeft leren lopen. Waarom zitten Australië, India en al die andere landen ons dan dwars en zijn ze zo vriendelijk voor Indonesië? Omdat ze bang zijn dat Nederland de touwtjes in handen houdt en zij niet de kans krijgen om voordelige handelsbetrekkingen aan te knopen zoals Soekarno probeerde met Rusland en Amerika en anderen, buiten Nederland om.

Geen enkel land heeft medelijden en zal uit naastenliefde Indië aan vrijheid helpen.

Wij zeggen vaak wat kan het ons schelen Indië voor Indië en geef ons Nederland maar weer. Nederland vecht in de eerste plaats voor zichzelf om het hoofd boven water te houden, dus ook uit eigen voordeel en belang, noodgedwongen.

We kunnen wel zonder koloniaal bezit maar niet zonder handel.

Wij zijn in drie eeuwen aan elkaar gegroeid en als wij elkaar niet helpen gaan wij op den duur beiden ten gronde. Bij zoveel mensen is Indië nog steeds een ver begrip. Zolang de kopjes thee maar op tafel kwamen en de jongens niet naar Indië hoefden maakte niemand zich zorgen. In de eerste jaren na de oorlog stond half Nederland op z’n achterste poten en schreeuwde moordenaars!

Gelukkig weet het merendeel van ons volk waar het om gaat.  En wanneer wij geen bemoeienis van buitenlands geld en macht gehad hadden was het hier allang klaar. De eerste actie was dan niet stopgezet en zelfs veel eerder begonnen!

Engeland heeft ons de eerste klap gegeven, zag het dreigende gevaar van de eigen koloniën, wenste hier rotzooi in Indië om ons dan later onder bepaalde (handels)voorwaarden te helpen. Wie zei ook alweer Nederlanders let op uw saeck?

Nog is de strijd niet gestreden. Nederland doet wat het kan maar de goede oplossing voor beide zie ik nog niet. Een ding weet ik wel, dat Indië het nooit weer zo goed krijgt als voor 1940 onder Hollands bestuur en dat ons land nooit weer op dat vooroorlogse peil komt. Toen was het vaak ook niet best maar altijd nog beter.

De lichten zijn weer aan, ze zitten nu naar een stille film te kijken, het lijkt net alsof de acteurs luchthappen in plaats van praten of zingen.

Je even koesen. Ik schei uit met mijn politieke gepraat schat, het was eigenlijk wereldpolitiek.

Van onze binnenlandse politiek heb ik weinig sjoege, misschien ook omdat ik zolang al hier zit. Wel merk ik dat de oude partijen Protestants en Katholiek standhouden maar dat de andere tegenvallen.

De PvdA nam een grote vlucht na de oorlog, is ook de ware niet, is een stuk achteruitgegaan en splitst zich nu verder. Een partij die in zichzelf verdeeld is kan zich niet handhaven. In het begin leek het aardig, een verzameling verschillende gezindten broederlijk samenwerken tot heil van land en volk. Het lukt niet omdat neutraal niet bestaat, er kwamen te veel voor en tegen god, een middenweg is er niet.

We zien in de grote wereld de wereldstrijd tussen hemel en aarde, god en satan. Steeds duidelijker zien we in het hele wereldgebeuren, in de wereldpolitiek óf positief christelijk, het doet er niet toe welke partij met god als basis, óf positief duivels communisme of wat dan ook en alles wat ertussen in zit verdwijnt en lost in het andere op. De grote eindstrijd is de algemeen christelijke kerk tegen de algemeen antichristus.

Wij willen dat in het dagelijks leven niet zien en hopen nog op dit of dat, deze of gene. Laat ons de hoofdzaak voor ogen houden dan kunnen wij veel onbegrepen zaken aan god toevertrouwen die veel in deze wereld toelaat maar nog steeds de grote koning is en blijft. Schattebout hoe denk jij erover? Graag commentaar lieveling.

Zo de stille pantomime is afgelopen en mijn rust weer verdwenen. De blonde schone bleek de moordenaar. Morele opvoeding van het leger, als Jan soldaat maar een plaatje ziet. Brrr wat een rotzooi. Zolang het zaakje draait blijven ze zitten. De avond gaat stuk maar je moet niet het commentaar daarna horen. Blij dat ik dat rotding niet heb gezien.

19 maart, Wims derde verjaardag

Leave Skotten!!! Vandaag is onze zoon jarig, drie jaar. Geef hem een dikke tút fan heit, ik weet dat je dat allang gedaan hebt. Onze zoon wordt groot, van zevenmaands baby tot een grote jongen. En Ukki een lekkere mol, een meisje van bijna twee jaar. Ik mis veel van al die heerlijke kleine dingen maar door jouw schrijven weet ik toch veel van wat er in die kleine kopjes rondspookt.

Wat zou het heerlijk zijn nu thuis te zijn maar ook zo is het een feestdag Nan en mogen wij god danken voor onze rijkdom, onze gezonde kinderen.

Memke, gefeliciteerd, hoop dat je een mooie en dankbare dag hebt. Een innige knuffel en koes onze lieve kleine schatten even. Wees blij en gelukkig Nan net als onze kinderen.

Onze schatten moeten straks eerst aan mij wennen.

Natuurlijk zijn ze straks eerst terughoudend, ik ben toch een vreemde kerel voor ze. Ik zal heel voorzichtig moeten zijn want de eerste indruk bij kleine kinderen is vaak beslissend voor later. Jij hebt ze geleerd om van mij te houden en naar mij te verlangen. Het is oppassen hun kinderlijke fantasie niet teleur te stellen. Jij hebt de halve slag voor mij gewonnen en bij de andere helft moet jij mij ook helpen maar ik moet ze toch ook zelf ook een beetje veroveren. Wat denk je schat, gaat het me lukken?

Ik ben blij dat onze hummels niet hun vertrouwen zomaar aan iedereen geven. Oe dat alles te mogen beleven! Ik kan het mij niet goed voorstellen omdat ik het nog nooit heb beleefd. Ik kan mij alles van ús jonkje in Wezep herinneren, daar kon ik lekker met hem dollen, maar nu laten ze zich niet meer alles welgevallen en is het uitkijken. Het zal een beetje moeilijk zijn maar heerlijk moeilijk.

Even over mijzelf. Gister de hele dag gestudeerd, het wil niet. Taal en rekenen is niks voor mij, kennis van eigen land is interessant. Gelukkig heb ik mijn middenstandsdiploma.

Er even tussenuit geweest om de telefoonlijn naar Tjisalak te controleren en deze weer in orde gebracht. We hadden de laatste dagen geen verbinding en moesten ’s nachts met de pantserwagen controleren of alles in orde was.

Vannacht eruit geweest om een wegpatrouille te rijden naar Tjikaramas. Een ritje van 20 km. Nu kunnen we het weer met de telefoon doen.

Goedemorgen op deze mooie zondagochtend. Hier een lekker zonnetje en een rustige tangsi, kamp. Jij ligt nog te slapen, even een zoen op je wang. Hoe zal het straks zijn, ik denk dat we een uurtje langer slapen of maken onze hummels ons wakker? Mogen de rakkers nog even bij ons in bed? Dan theewater opzetten en allemaal wassen. We gaan elkaar om de beurt een beetje verwennen. Jij krijgt een kopje thee in bed. Samen eten en de boel opruimen. Dan ga ik met Pim naar de kerk of is hij nog te klein? Jij gaat kokkerellen en als het mooi weer is halen jullie ons op. De zondag erop blijf ik thuis. Wie weet wat ik allemaal bekokstoof, misschien wel nasi!

Gister weer een grote gezamenlijke actie in Soemadang. C- en D-batterij, Spiertroepen en Infanterie uit Soemadang. Achter Tjisalak vier kanonnen in stelling die daar 13 uur in de gloeiende zon gestaan hebben en in totaal 40 schoten hebben gelost op een lege kampong. De vogels waren weer gevlogen. De kampong waar de bende tijdens de onderhandelingen zat en van waaruit ze steeds aanvallen deden, zelfs op Soemadang, is met de grond gelijk gemaakt. De actie leverde niets op, enfin, het is al een goed ding dat de bende achter de broek gezeten wordt in plaats van met ze te praten.

Ondanks de 13 uur in stelling staan hebben de knapen zich wel vermaakt. Er kwam een colonne inlandse handelaren met een vracht rieten stoelen voorbij.

De stoelen werden tijdelijk in beslag genomen en even later waren er keurige zitjes naast de kanonnen met kaartende kerels. Later hebben ze de zitjes op de wagen geladen en afgeleverd bij de eigenaar. Een rammelende Chinese taxi werd in de maling genomen. De schoeljes zetten twee granaten rechtop midden op de weg. Toen Orang Chinees de hoek om kwam schrok hij zich rot, zelfs zijn oude rammelkast rilde. Hij vroeg of hij door mocht rijden, tuurlijk man rij maar raak. Ja maar toean die granaten!! Als ze ploffen merk je het vanzelf. Natuurlijk hebben ze hem door gelaten.

Grote ronde keien langs de berghelling naar beneden laten rollen, de steile afbrokkelende helling werd bestormd. Vaak kinderachtig gedoe maar wel een bewijs dat ondanks hitte en het lange wachten de knapen zich niet laten kisten.

Twee pelotons van Spierdivisie zoek

’s Avonds kwam het radiobericht dat twee pelotons van de Spierdivisie zoek waren. Trek je kakibroek maar uit en je plopper pakje aan en ga maar zoeken naar een naald in een hooiberg. Met een stel knapen naar Tjikaremas, daar nog een paar mensen opgehaald en een radio mee. Gelukkig kwamen we de vermiste groep vlak bij Tjikaremas tegen en liep het met een sisser af.

Was het werkelijk zoeken geblazen dan waren we de hele nacht in touw en is het in onbekend terrein oppassen dat je zelf niet zoekraakt.

Ltn. Spier was er zelf bij en die komt altijd wel weer boven water. Zijn radio was kapotgegaan zodat hij geen verbinding had met de kanonnen in stelling. Is de verbinding met een patrouille verbroken dan moet er een zoekpatrouille achteraan want je weet nooit wat er kan gebeuren. Ik heb het al een paar keer eerder meegemaakt maar de vermisten kwamen steeds op het laatste nippertje weer opdagen.

Zaterdag 2 november 2019 was de derde publieksbijeenkomst Onderzoek in uitvoering die het NIOD organiseerde om belangstellenden en deelnemers aan het onderzoek Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië 1945-1950 te informeren over de stand van zaken. Het was in het Nationaal Archief te Den Haag

.

Mijn allereerste indruk -wat is er overweldigend veel oorlogsmateriaal verzameld, hier in het Nationaal Archief of bijvoorbeeld in het archief en bibliotheek van het NIOD, waar respectievelijk mijn vaders brieven en mijn blogs Taboe in het theemeubel zijn opgenomen en in het Indisch Herinneringscentrum, ook in Den Haag en op talloze andere plekken in Nederland en ongetwijfeld ook in Indonesië -.

Duizelingwekkend tegenover nietig. Duizelingwekkend in het besef van alle verzamelde ellende, oneindig leed gestapeld. Tegenover de nietigheid van dat ene verhaal, die ene persoon in het geheel.

Terwijl misschien in het enkele verhaal juist de mogelijkheid verscholen ligt om ook maar een fractie te begrijpen. De kern van het programmaonderdeel Getuigen en tijdgenoten, waar Taboe in het theemeubel aan meedoet.

Naar aanleiding van het artikel in het NRC van donderdag 2 mei 2019 schreef ik een gedicht. Tot mijn verrassing las ik de naam Gertjan Dikken, als een van degenen die verhalen innemen voor de bibliotheek. Hij zorgt er ook voor dat de blogs Taboe in het Theemeubel goed terechtkomen in de bibliotheek van het NIOD.

Degene die de verhalen inneemt

3000 oorlogsdagboeken
17 jaar en het boekje
daar op de rand

van het schuttersputje
naast het scheergerei
enkele sprietige haartjes

vluchtig zoals er zoveel
gingen en dan deze ene
onder ogen

tastbaar in de eindeloze
rijen opgeslagen verhalen
die ene breekt zo op

keer op keer is deze
weerkerend
deze zegt

wat er nu nog komt
onafgebroken overal
kan er niet

nu meteen eindelijk lering
getrokken ergens
ooit

waarom niet nu

maar ja

Hilma Bruinsma, mei 2019

In de ochtend van 2 november bezocht ik twee van de veertien mogelijke workshops. De workshop Over persoonlijke verhalen gesproken van o.a. Stephanie Welvaart van Getuigen en tijdgenoten en de workshop Voorbij de demarcatielijn van Martijn Eijckhoff en Anda Zara van het programmaonderdeel Regionale Studies, dialoog tussen Indonesische en Nederlandse historici.
Op de website van het NIOD staat een verslag van de publieksbijeenkomst.

Waarom persoonlijke brieven aan het NIOD schenken?

Bij de eerste workshop kwam de vraag naar voren waarom zou je persoonlijke verhalen, brieven bijvoorbeeld, aan het NIOD schenken waardoor het persoonlijke toetreedt tot het publieke domein?

Mijn antwoord was en is:

Mijn vader vertelt open en eerlijk in zijn brieven aan mijn moeder over zijn ervaringen. Op vele lagen geeft zijn verhaal inzicht in wat oorlog betekent op persoonlijk niveau. Zijn verslag van dag tot dag geeft de mogelijkheid tot inzicht en (h)erkenning.

Met mijn broers en zusters kwam ik tot de conclusie dat zijn verhaal een breder platform verdient dan publicatie op mijn website en zelfs nog een te volgen boek alleen.

Door zijn verhaal op zo’n groot platform te brengen is de kenbaarheid enorm vergroot en ook voor later gezekerd. Het krijgt de kans bij te dragen aan begrip.

Verhalen die elkaar raken, verzoening mogelijk?

Bij de tweede workshop raakte mij in het bijzonder de conclusie – wanneer verhalen elkaar raken (vanuit Indonesisch en Nederlands perspectief) veranderen ze aan beide kanten meteen.

Het raakt mij persoonlijk als inslaande bliksem. Het is zo vaak door mijn hoofd gegaan, wanneer sommige relevante delen van mijn vaders verhaal bekend zouden zijn bij betrokken mensen in Indonesië, misschien kan dat bijdragen tot een soort verzoening, aan begrip over en weer.

Misschien zo ooit mogelijk een steentje bijleggen aan eindelijk lering trekken uit oorlog en geweld?

Verzoening in de gamelan

Hoe deze twee workshops op elkaar inhaken, los van alles wat het er voor mij persoonlijk en voor mijn familie toe doet, het nut van het hele verhaal van Taboe in het theemeubel is in één ochtend bezegeld. Onbeschrijflijk.

Een heel gestage en praktische invulling van wat ik jaren geleden ervoer tijdens een gamelanconcert in Djogjakarta, zie blog 56 en blog 16

Regionale Studies, dialoog tussen Indonesische en Nederlandse historici; Voorbij de demarcatielijn

Door de impact van de conclusie van verhalen die elkaar raken zoek ik per mail contact met Martijn Eickhoff, immers misschien kan mijn vaders verhaal bijdragen, ook aan dit programmaonderdeel? Het blijkt dat het onderzoek Regionale studies zich op het geografische gebied van Midden-Java richt en mijn vader zat in West-Java. Wel stuur ik nog een document met alles over Djogja uit mijn blogs geknipt en geplakt. Mijn vader schrijft ondanks dat hij daar zelf niet zit toch regelmatig over Djogja omdat het het politieke centrum is waar zich van alles en nog wat afspeelt. Wie weet.

Medeoorzaak van escalatie van geweld te lange uitzending met als gevolg moreel verval?

Tijdens de workshop Voorbij de demarcatielijn werd een opsomming gepresenteerd van elementen die hebben bijgedragen aan de ontsporing van het geweld. Ik meen dat daar nog een oorzaak aan toegevoegd kan worden, dat heb ik ook doorgegeven.

Het afnemende morele besef van de Nederlandse mannen ter plaatse, hoe langer het duurt hoe meer de verruwing in taalgebruik en in gedrag toeneemt. De lange duur van het verblijf in Indonesië heeft de morele achteruitgang van de militairen in de hand gewerkt. Zou dit niet ook mee hebben kunnen spelen dat het zo uit de hand liep?

Citaat uit blog 92 van Taboe in het theemeubel – een heel klein stukje dagelijks leven van hier schat, rauw en beestachtig grof, om de vuiligheid die hier uitgekraamd wordt maar niet te noemen -.

Ik refereerde aan het verslag Laatste acte, een cocktail van soldatenleven en politiek in Indonesië in 1949 door Alfred van Sprang die in opdracht van de Nederlands regering onderzoek deed naar de effecten van uitzending. Toen zijn rapport klaar was werd het door de Nederlandse regering verboden.

Zijn conclusie is dat uitzending voor een periode van maximaal twee jaar verantwoord is. Langer is schadelijk.

Die termijn is destijds rijkelijk overschreden, mijn vader was uit en thuis drie jaar en twee maanden van huis.

Ik schreef hierover onder andere in blog 45 en blog 56. Alweer blog 56?

Mijn vraag is of dit thema, de duur van de uitzending en daaraan gerelateerde afname van moreel besef en gedrag wellicht relevant is om aan het rijtje oorzaken van geëscaleerd geweld toe te voegen. Wie weet.

In elkaar passende lijnen en stukjes

Twee keer refereren naar blog 56 in een en hetzelfde stukje? Tijdens het schrijven van deze blog 93 alweer zoek ik hier en daar wat op internet en zie dat er een verslag van de bijeenkomst van 2 november op de website van het NIOD is geplaatst. Met prominent precies een stukje over Voorbij de demarcatielijn en met precies uitgelicht Verhalen die elkaar raken. En wie staat er derde van links op de bovenste rij op de foto? Jawel!!

Hier vallen op miraculeuze wijze verschillende lijnen en stukjes ineen. Terwijl ik dit schrijf vliegen zes spierwitte, zonovergoten krachtige zwanen tegen de stormachtige wind in over nog steeds groene weiden. Machtig mooi. Voor nu lijkt dit alles te kloppen.